Erdoğan, Putin ve Ruhani'den ortak açıklama

---

Suriye'de terörle mücadele kisvesi altında sahada yeni gerçeklikler yaratılmasına dair her türlü girişim liderler tarafından reddedildi.

Liderler tarafından Suriye'nin kuzeydoğusundaki güvenlik ve istikrarın egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı temelinde sağlanabileceği vurgulandı.

Liderler, ABD'nin işgal altındaki Golan'a dair uluslararası hukukun ihlalini teşkil eden ve bölgesel barış ile güvenliği tehdit eden kararını kınadı.

Liderler, Suriye ihtilafına askeri çözüm getirilemeyeceğine, yalnızca Suriyelilerin öncülüğünde ve ev sahipliğinde, BM'nin kolaylaştırıcılığında siyasi süreç yoluyla sona erdirilebileceğine dair inançlarını teyit etti.

LİDERLERDEN AÇIKLAMALAR

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İranlı mevkidaşları Hasan Ruhani, Suriye konulu üçlü zirve sonrası kameralar karşısına geçti ve açıklamalarda bulundu.

Zirvenin ev sahipliğini üstlenen Erdoğan, "Elimizi taşın altına daha fazla koymalıyız. Ülkemiz en meşakkatli dönemlerinde Suriye halkının yanında olmuştur. 3 milyonu aşkın Suriyeliyi hala topraklarımızda barındırıyoruz" dedi. 

Konuşmasında "Üç ülke olarak iş birliğimizi derinleştirdik. Suriye'nin toprak bütünlüğünün korunması ve ihtilafa kalıcı bir siyasi çözüm bulunması konusunda tam bir mutabakat içindeyiz" mesajını veren Erdoğan'ın ardından sözü Ruhani aldı ve "Bu yolda sadece Suriye halkı kendi geleceği için karar vermeli ve başkaları onların iç işlerine karışma hakkını kendinde görmemeli. ABD'nin Suriye'de asker bulundurması meşru değildir. Adana mutabakatının hayata geçmesi endişeleri giderir" açıklamasında bulundu.

Daha sonra Putin konuya dair görüşlerini kamuoyu ile paylaştı. "Suriye'nin nüfuz alanlarını bölmek kabul edilemezdir" diyen Putin, şöyle devam etti:

"Türkiye, Rusya ve İran ülke düzenini yeniden tesis etmek ve sosyal, ekonomik canlandırmayı gerçekleştirmek için katkı sağlayacaktır. 2018 yılı temmuz ayında itibaren 390 bin kişi Suriye'ye döndü. Değerli meslektaşlarım, eminim ki bugün yaptığımız görüşmeler yapıcı olacaktır ve Suriye'deki krizin çözümüne kalıcı katkı sağlayacaktır."

Putin, Suriye Anayasa Komitesi'nin üyeleri üzerinde nihai mutabakat sağlandığını açıkladı.

Liderler soruları yanıtladı, Erdoğan mülteciler için konut yapma isteklerini dile getirdi
Üç lider, daha sonra gazetecilerin sorularını yanıtladı. Liderler, Suriye'de kurulan anayasa komitesiyle ilgili pürüz kalmadığını, çalışmaların Cenevre'de süratle başlayacağını belirttiler. Bu konuda Putin, "Aşırı gruplar anayasa komitesini baltalamak isteyebilir. Onlar savaştan para kazanıyor" dedi.

Daha sonra gazeteciler, Yemen'de yaşanan Suudi Arabistan - İran gerilimini liderler sordu. Bu soruya Ruhani'nin yanıtı "Petrol yerine bölgenin güvenliğini daha çok önemsiyorum. Bu saldırıyı Yemen'i bombalayanlara sormak lazım. Yemen halkı kendini savunuyor" oldu. Putin ise, Yemen'de bir insani trajedinin yaşandığını belirtti ve ülke olarak yardıma hazır olduklarını belirtti. Kuran-ı Kerim'e atıfta bulunan Putin, şu ayeti hatırlattı: 

"Allah'ın ipine sımsıkı sarılın. Parçalanıp ayrılmayın. Allah'ın üzerinizdeki nimetini düşünün.Hani siz birbirinize düşmanlar idiniz de, o kalplerinizi birleştirmişti? İşte o'nun nimeti sayesinde kardeşler olmuştunuz."

Devamla Erdoğan bu soruyu yanıtladı. Yemen'in yerle yeksan olduğunu belirten Erdoğan, "Acaba müsebbibi kimlerdir? Bunların üzerinde durmak lazım. Artık Yemen'in yeniden inşa ve ihyası için ne gibi çalışmalar yapabiliriz, bunu düşünmemiz gerekiyor" dedi.

Erdoğan şunları kaydetti:

"Az önce Putin, Rabbimizin bir uyarısını bu noktada hatırlatmak istedi. 'Ancak inananlar kardeştir' dedi, ben daha kısa keseyim. İlk defa Yemen'e bu bombaları kimler attı, bunun cevabı bulunursa kanaate de varabileceğimizi düşünüyorum."

'GÜVENLİ BÖLGEDE 'MÜLTECİLER İÇİN KONUT YAPALIM' DİYORUZ'

Erdoğan daha sonra NTV muhabirinin güvenli bölgeyle ilgili sorusunu yanıtladı. Erdoğan, "450 kilometre batıdan doğuya konut yapalım diyoruz" açıklamasında bulundu.

Putin: Türkiye'ye 6 milyon Rus turist gelecek, rekor kıracağız
Ruhani'nin ardından sözü alan Putin, üç ülkenin de Suriye'nin toprak bütünlüğünü savunduğunu kaydetti. "Geçen yıl anayasa komitesinin oluşumu konusunda bir karar alınmıştır. Üç ülkenin diplomatları, titiz bir çalışmanın sonucunda listesi oluşturdular" diyen Putin, "Artık bu komite Cenevre'de hızlı bir şekilde çalışmaya başlamalıdır. Biz bunun için her türlü desteği vermeye hazırız" açıklamasında bulundu.

'İDLİB'DEKİ DURUM ENDİŞE VERİCİ'

İdlib'deki durumun endişe verici olduğunu belirten Putin, "Bu bölgede gerginliğin azalması için, terör tehdidini yok etmek için Suriye Ordusu'na kısıtlı harekatlarda destek vereceğiz. Bizim mutabakatlarımız terör örgütlerini kapsamamaktadır. Sivil halkın zarar görmemesi için her türlü adımı atmaya hazırız" diye devam etti. Putin, Erdoğan'ın Anayasa Komitesi'ne çok büyük bir katkı sağladığını da ifade etti.

Putin devamla şunları kaydetti:

"Sayın Erdoğan ile ikili ilişkilerimizi değerlendirdik. Özellikle ekonomik konuları değerlendirdik. Geçen sene ticaret hacmimiz 25 milyar doları aşmıştı. Akkuyu Nükleer Güç Santrali ve TürkAkım'dan bahsediyorum. Askeri alanlarda da ilişkilerimiz pekişmekte. İnsani ve kültürel alanlarda da iş birliğimiz geliştiriliyor. Türkiye'ye 6 milyon Rus turist gelecek. Rekor kıracağız."

Ruhani: ABD, Suriye'yi bölmeye çalışmaktadır

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de, toplantının faydalı ve yapıcı olduğunu belirterek "Siyasi ve sahadaki gelişmeleri inceleyebildik. Ne mutlu ki üç ülke, bütün konularda görüş birliği içinde. Hepimiz Suriye'nin toprak bütünlüğü ve üniter yapısı konusunda aynı görüşe sahibiz" dedi.

Ruhani, "ABD, Suriye'yi bölmeye çalışmaktadır" açıklamasında bulundu. 

Ruhani, bir sonraki toplantıya İran'da ev sahipliği yapmayı umduğunu vurguladı.

Erdoğan: Suriye'de DEAŞ tehdidi ortadan kalktı, en büyük tehdit PKK ve uzantısı PYD
Toplantı sonrası ilk açıklamayı Erdoğan yaptı. "Suriye'nin toprak bütünlüğü ve siyasi birliğinin korunması konusunda önemli kararlar aldık" diyen Erdoğan, "Görüşmeler verimli geçti. Sahada sükunetin tesisi ve mültecilerin dönebileceği şartların oluşması konularında yürüttüğümüz çalışmaları gözden geçirdik. İdlib'deki gerginlik, görüşmelerimizin odak noktalarından biriydi" dedi. 

Erdoğan şunları kaydetti:

"Sivil halkın ve garantör ülkelerin sahadaki askerlerinin güvenliği için birtakım kararlar aldık. Önümüzdeki günlerde hayırlı gelişmelerin yaşanacağını düşünüyoruz. Anayasa komitesinin üyeleri konusunda yapıcı ve esnek bir tutum sergiledik. Ortak çabalarımızla komitenin oluşumuna ilişkin pürüzler giderilmiştir. Bugünkü istişarelerimizde usul kuralları konusunda BM ile eşgüdümlü bir şekilde sonuçlandırarak, çalışmaların bir an önce başlamasını kararlaştırdık. Fırat'ın doğusu konusunu da istişare ettik. Halihazırda Suriye topraklarının 4'te 1'inden fazlası bölücü terör örgütlerinin hakimiyeti altında. Geldiğimiz nokta itibariyle Suriye'de DEAŞ tehdidi ortadan kalkmıştır. En büyük tehdit kaynağı PKK ve onun uzantısı PYD'dir. ABD ile 2 hafta içinde uzlaşamazsak kendi harekat planımızı uygulamaya başlayacağımızı buradaki dostlarımıza da anlattım."

'ARTIK MÜLTECİLERİN DÖNÜŞÜNE YOĞUNLAŞMAMIZ GEREKİYOR'

Artık mültecilerin dönüşüne yoğunlaşılmasının gerektiğini belirten Erdoğan, "Bu düşüncelerle Ankara zirvesinin Suriye'de barış, güvenlik ve istikrarın tesisine katkıda bulunmasını temenni ediyorum. Bir sonraki zirve toplantımıza İran'da ev sahipliği yapma arzusunu paylaşan Ruhani'ye teşekkür ediyorum" diyerek sözlerini noktaladı.

Putin: Suriye Anayasa Komitesi'nin üyeleri üzerinde nihai mutabakat sağlandı
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya, Türkiye ve İran'ın garantör ülkeler olduğu Astana sürecinin Suriye'de çözüme en etkin katkı veren mekanizma olduğunu belirtti.

Putin, Suriye Anayasa Komitesi'nin üyeleri üzerinde nihai mutabakat sağlandığını ifade etti. Rus lider, komitenin çalışmalarına hızlıca başlamasını sağlamaları gerektiğini kaydetti.

Suriye'nin kuzeydoğusundaki durumun endişe verici olduğunun altını çizen Putin, "Bu bölgedeki ve Suriye'nin diğer bölgelerindeki güvenlik sorunları, yalnızca egemenliğin ve toprak bütünlüğünün korunması ilkeleri esas alınarak çözülmeli. Suriye'nin nüfuz alanlarına bölünmesi kabul edilemez" dedi.

Teröristlerin İdlib'den çıkarılması için Rusya, Türkiye ve İran'ın müşterek olarak ek önlemler alması gerektiğini belirten Putin, sözlerini şöyle sürdürdü: "Şu anda en fazla endişe verici bölge, son dönemde terör örgütlerinin faaliyetlerini artırdığı İdlib gerilimi azaltma bölgesidir. Bu bölge, çeşitli aşırılık yanlıları için sığınma noktası olmamalı ve silahlı provokasyonlar düzenlenmesi için bir platform işlevi görmemelidir." Putin, Suriye'nin yeniden inşasına yönelik desteğin tüm Suriyelilere süreç politize edilmeden ve ön koşulsuz olarak verilmesi gerektiğini söyledi.

"Başta BM ve ilgili kurumları olmak üzere uluslararası toplumun Suriye'ye insani destek konusuna aktif şekilde dahil olacağını, savaşta yıkıma uğrayan altyapının, okul ve hastanelerin yeniden inşasına büyük bir katkı sunacağını umuyoruz" diye devam eden Putin, bu desteğin politize edilmeden, ayrımcılık yapılmadan ve önkoşulsuz olarak sunulması gerektiğini vurguladı.

Rus lider, bugünkü üçlü zirvenin verimli geçmesini ve varılacak mutabakatların Suriye'de barış ve güvenliğin yeniden tesisi açısından krizin nihai olarak çözülmesine katkı sunmasını umduğunu kaydetti. Putin, zirvenin Suriye'nin egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün pekişmesini sağlayacağını, genel olarak Ortadoğu'da istikrarın sağlanmasına büyük katkı sunacağını düşündüğünü de vurguladı.

Ruhani: Askeri müdahalelerin işe yaramayacağını düşünüyoruz

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, sözlerine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a teşekkür ederek başladı. "Ciddi bir şekilde vurguladığımız hususlara riayet edilmeli ve bu ülkeye yeniden huzurun hakim olması için gerekli tesisler sağlanmalıdır" ifadesini kullanan Ruhani, "Bu krizin barışçıl yöntemlerle çözülmesi, terörizmle mücadele, anayasa komitesinin kurulmasını destekleme, tutukluların ve kaçırılanların değişimi, insani yardımların iyileştirilmesi ve ülkenin yeniden kurulması açısından çabalar gösterildi" diye devam etti.

"Değerli arkadaşlar, İran İslam Cumhuriyeti geçmişte olduğu gibi bugün de Suriye krizinin siyasi yollardan çözülmesi gerektiğini düşünmektedir. İran İslam Cumhuriyeti, askeri müdahalelerin işe yaramayacağını düşünüyoruz."İdlib mutabakatının beklendiği gibi gitmediğini belirten Ruhani, "En önemli gündem Suriye krizinin barışçıl bir yolla çözülmesi" diye konuştu. "Özgür ve bağımsız bir Suriye, başkalarına karşı kullanılmayan, işgal ve dış tehditlere uzak ve terörden arınmış, bütün vatandaşları eşit haklara sahip olan bir Suriye... Bu yolda sadece Suriye halkı kendi geleceği için karar vermeli ve başkaları onların iç işlerine karışma hakkını kendinde görmemeli" görüşünü dile getirdi. 

Ruhani, "ABD'nin Suriye'de asker bulundurması meşru değildir" dedi ve ekledi:

"Adana mutabakatının hayata geçmesi endişeleri giderir."

Erdoğan: Elimizi taşın altına daha fazla koymalıyız

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile gerçekleştirdiği Suriye zirvesi öncesi açıklamalarda bulundu. Erdoğan, "Üç ülke olarak iş birliğimizi derinleştirdik. Suriye'nin toprak bütünlüğünün korunması ve ihtilafa kalıcı bir siyasi çözüm bulunması konusunda tam bir mutabakat içindeyiz" dedi. 

"Eğitimden sağlığa kadar Suriyeli sığınmacıların hayatlarını sürdürebilmeleri için hiçbir fedakarlıktan kaçınmadık" ifadesini kullanan Erdoğan, şöyle devam etti:

"Cerablus, Afrin gibi güvenli hale getirdiğimiz yerlere dönen Suriyeli kardeşlerimizin sayısı 360 bini buldu. Büyük bir trajedinin önüne geçtik. Fırat'ın doğusundaki terör bataklığını da kurutarak çabalarımızı yeni bir seviyeye taşıyacağız. Zira Çobanbey'deki saldırı, bölücü örgütün vahşi yüzünü göstermiştir. Elimizi taşın altına daha fazla koymalıyız. Ülkemiz en meşakkatli dönemlerinde Suriye halkının yanında olmuştur. 3 milyonu aşkın Suriyeliyi hala topraklarımızda barındırıyoruz."

ÜÇLÜ SURİYE ZİRVESİ ÖNCESİ YAŞANAN GELİŞMELER

Astana formatında Beşinci Üçlü Zirve Toplantısı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ev sahipliğinde, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin'in katılımıyla bugün Ankara'da gerçekleştiriliyor.

İletişim Başkanlığından yapılan açıklamada, zirve toplantısında, "İdlib başta olmak üzere, Suriye'deki gelişmelerin değerlendirilmesi, çatışma ortamının sona erdirilmesi, mültecilerin gönüllü geri dönüşleri için gereken şartların temini ile kalıcı bir siyasi çözümün tesisi amacıyla gelecek dönemde atılacak müşterek adımların istişare edilmesinin amaçlandığı" bildirildi.

FİKİR TEATİSİNDE BULUNULACAK

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, zirve vesilesiyle mevkidaşlarıyla münferit görüşmeler gerçekleştirerek ikili ilişkilerin yanı sıra güncel bölgesel ve uluslararası gelişmeler hakkında fikir teatisinde bulunması öngörülüyor. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Ankara'da yapacağımız bu zirveyle beraber ağırlıklı olarak İdlib'deki gelişmeleri ele alacağız. İdlib'deki gelişmelerde de gözetleme noktaları dahil olmak üzere bunlardaki gelişmeler ve buradaki terör örgütleriyle verilen mücadele, bunları ele almak suretiyle bu süreci devam ettireceğiz" ifadelerini kullanmıştı.

16:56 Putin ile Ruhani görüşmesi başladı
Çankaya Köşkü'nde Rusya lideri Putin ile İran Cumhurbaşkanı Ruhani'nin başbaşa görüşmesi başladı.

Ankara'daki, Putin ile Ruhani'nin bu yıl içerisindeki üçüncü görüşmesi. İki lider daha önce şubat ayında Rusya'nın Soçi kentinde ve haziran ayında da Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te bir araya gelmişti.

16:44 İran: Türkiye ve Rusya'yla ilişkiler tarihin en yüksek seviyesinde
İran Hükümet Sözcüsü Ali Rabii, Tahran ile Moskova ve Ankara arasındaki ilişkilerin tarihin en yüksek seviyesinde olduğunu belirtti.

Rabii, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani arasında Ankara'da yapılacak üçlü zirve öncesinde İran Radyo Televizyon Kurumu İRİB'e konuştu.

Rabii, ilişkiler hakkında "Rusya ve Türkiye'yle ilişkilerimiz tarihinden en yüksek seviyesinde bulunuyor" ifadesini kullandı.

Rabii, Tahran'ın uluslararası arenadaki ana stratejisinin bölgedeki komşularıyla diyalog kurmak olduğunun altını çizdi.

16:06 Erdoğan ile Putin'in ikili görüşmesi sona erdi, heyetlerarası görüşmelere geçildi

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya lideri Putin'in, 'Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi' öncesi ikili görüşmesi sona erdi.

Çankaya Köşkü'nde basına kapalı ve 1.5 saat süren görüşmenin ardından heyetler arası görüşmelere geçildi.

16:03 Erdoğan-Putin görüşmesine katılan isimler
Kremlin'den yapılan yazılı açıklamaya göre Rusya lideri Putin'in Çankaya Köşkü'nde Erdoğan'la yaptığı ikili görüşmeye Rus tarafından şu isimler katılıyor:

Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Devlet Başkanı Yardımcısı Yuriy Uşakov, Ankara Büyükelçisi Aleksey Yerhov, Enerji Bakanı Aleksandr Novak, Savunma Bakanlı Sergey Şoygu ve Kremlin'in Suriye Özel Temsilcisi Aleksandr Lavrentyev.

Putin- Erdoğan görüşmesinden ilk görüntüler geldi

14:29 Erdoğan, Putin'i Çankaya Köşkü'nün kapısında karşıladı
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 'Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi' için Ankara'ya gelen Rusya lideri Putin'i, Cumhurbaşkanlığı Çankaya Köşkü'nün kapısında karşıladı.

Erdoğan, Putin'i Çankaya Köşkü'nün kapısında karşıladı pic.twitter.com/pmB5exPrQ9

— F5Haber (@f5haber) September 16, 2019

14:25 Putin, Çankaya Köşkü'nde
Rusya lideri Putin, Türkiye'nin ikinci kez ev sahipliği yaptığı üçlü zirve için Çankaya Köşkü'ne geldi. Zirve kapsamında Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Putin baş başa görüşme yapacak. Putin ile Ruhani de bir araya gelecek.

14:00 Rusya Devlet Başkanı Putin, üçlü zirve için Ankara'da

Putin'i havalimanında Türkiye'nin Moskova Büyükelçisi Mehmet Samsar, Rusya'nın Ankara Büyükelçisi Aleksey Yerhov ile Valilik ve Belediye yetkilileri karşıladı.

Rusya lideri, Aurus marka makam aracına binerek Erdoğan'la ikili görüşmesi için Çankaya Köşkü'ne doğru hareket etti.

Путин и «Аурус» в Анкаре pic.twitter.com/lJEEGPQWrT

— Дмитрий Смирнов (@dimsmirnov175) September 16, 2019

Putin'i havalimanında Türkiye'nin Moskova Büyükelçisi Mehmet Samsar, Rusya'nın Ankara Büyükelçisi Aleksey Yerhov ile Valilik ve Belediye yetkilileri karşıladı.

Rusya lideri, Aurus marka makam aracına binerek Erdoğan'la ikili görüşmesi için Çankaya Köşkü'ne doğru hareket etti.

13:46 Erdoğan- Ruhani görüşmesi yaklaşık 1.5 saat sürdü

Çankaya Köşkü’ndeki Üçlü Zirve kapsamında bir araya gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan ile İran Cumhurbaşkanı Ruhani’nin görüşmesi ve heyetlerarası görüşme sona erdi. Görüşme yaklaşık 1,5 saat sürdü. pic.twitter.com/q7Y0W4mQ3N

— yurdagül şimşek (@yurdagulsimsek) September 16, 2019

Erdoğan- Ruhani görüşmesi başladı https://t.co/XLIDm7w1mO pic.twitter.com/IvGVoLinpW

— F5Haber (@f5haber) September 16, 2019

Suriye başlıklı üçlü liderler zirvesi bugün Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ev sahipliğinde Rusya Devlet Başkanı Putin ve İran Cumhurbaşkanı Ruhani’nin katılımıyla Cumhurbaşkanlığı Çankaya Köşkü’nde yapılacak.

Zirve öncesinde Çankaya Köşkü’ne gelen İran Cumhurbaşkanı Ruhani'yi, Erdoğan Ruhani’yi karşıladı. İki lider, başbaşa görüşmeye başladı.

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’yi Resmi Karşılama https://t.co/9b9qUVuIHV

— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) September 16, 2019