Zelenski ve Trump Florida’da barış planını görüşecek: Donbas krizi masada

---

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna’daki savaşı sona erdirmeye yönelik bir planı ele almak üzere bugün Florida’da bir araya gelecek. Ancak taraflar kritik başlıklarda derin görüş ayrılıkları yaşarken, Rusya’nın son hava saldırıları görüşmeler öncesinde tansiyonu yükseltti.

Rusya, cumartesi günü başkent Kiev başta olmak üzere Ukrayna’nın birçok bölgesini yüzlerce füze ve insansız hava aracıyla hedef aldı. Saldırılar sonucunda başkentin bazı kesimlerinde elektrik ve ısıtma kesintileri yaşandı. Zelenski, bu saldırıları ABD’nin arabuluculuğunda yürütülen barış çabalarına Moskova’nın yanıtı olarak nitelendirdi.

Zelenski, Trump ile Florida’daki görüşmede, doğudaki tartışmalı Donbas bölgesinin geleceğini, Zaporijya Nükleer Santrali'ni ve diğer kritik konuları gündeme getireceğini söyledi. Ukrayna heyetiyle birlikte cumartesi geç saatlerde Florida’ya ulaştıklarını duyuran Ukrayna Dışişleri Bakan Yardımcısı Serhiy Kyslytsya, sosyal medya hesabından “İyi akşamlar Florida” mesajını paylaştı.

Moskova, Donbas’ın tamamının Ukrayna tarafından terk edilmesini isterken, Kiev hâlen kendi kontrolünde bulunan bölgelerden çekilmeyi reddediyor. Rus yetkililerin ABD destekli son önerinin bazı unsurlarına da itiraz etmesi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in pazar günkü görüşmelerden çıkabilecek bir anlaşmayı kabul edip etmeyeceğine dair soru işaretlerini artırıyor.

Zelenski, ABD merkezli Axios’a yaptığı açıklamada, Ukrayna güçlerinin Donbas’tan tamamen çekilmesini öngören ABD teklifini yumuşatmayı umduğunu söyledi. Bunun mümkün olmaması halinde, haftalar süren müzakereler sonucunda hazırlanan 20 maddelik planın referanduma sunulabileceğini belirtti. ABD’li yetkililer, bu yaklaşımı Kiev’in toprak tavizlerini tamamen dışlamadığının bir işareti olarak değerlendirirken, Zelenski referandum için Rusya’nın en az 60 günlük ateşkesi kabul etmesi gerektiğini vurguladı. Kamuoyu yoklamaları ise Ukraynalı seçmenlerin plana mesafeli olabileceğine işaret ediyor.

Pazar günü TSİ 18.00’de yapılması planlanan yüz yüze görüşme, haftalardır süren yoğun diplomatik temasların ardından gerçekleşecek. Avrupalı müttefikler, zaman zaman süreç dışında kalsalar da, savaş sonrası dönemde Kiev’e ABD destekli güvenlik garantileri sağlanmasına yönelik çabalarını artırmış durumda.

Toprak başlığı en büyük pürüz
Kiev ile Washington birçok konuda uzlaşma sağlarken, Zelenski 20 maddelik planın yüzde 90’ının tamamlandığını söyledi. Ancak Rusya’ya herhangi bir toprak devri yapılıp yapılmayacağı konusu hâlâ çözümsüz. Moskova Donbas’ın tamamını isterken, Kiev mevcut cephe hatlarının dondurulmasını savunuyor. ABD ise uzlaşma arayışı kapsamında, Ukrayna’nın bölgeden çekilmesi halinde bir serbest ekonomik bölge kurulmasını önerdi; ancak bu yapının nasıl işleyeceği belirsizliğini koruyor.

Zelenski ve Avrupalı müttefikleri, Trump’ın Ukrayna aleyhine bir anlaşmaya razı olmasından ve savaşın yıktığı ülkenin yükünün Avrupa’ya bırakılmasından endişe ediyor. Rusya, 2014’te ilhak ettiği Kırım’ın tamamını kontrol ederken, yaklaşık dört yıldır süren savaşta Ukrayna topraklarının yaklaşık yüzde 12’sini ele geçirdiğini öne sürüyor.

Putin, 19 Aralık’ta yaptığı açıklamada, barışın Ukrayna’nın Donbas, Zaporijya ve Herson’dan çekilmesi ve NATO üyeliği hedefinden vazgeçmesi şartlarına dayanması gerektiğini söylemişti. Ukraynalı yetkililer ve Avrupalı liderler ise savaşı Moskova’nın emperyal bir toprak gaspı olarak nitelendiriyor ve Rusya’nın taleplerinin kabul edilmesi halinde NATO ülkelerinin de ileride hedef alınabileceği uyarısında bulunuyor.

20 maddelik plan, ABD’nin özel temsilcisi Steve Witkoff, Trump’ın damadı Jared Kushner ve Rusya’nın özel temsilcisi Kirill Dmitriev arasında yürütülen görüşmelerden çıkan Rusya merkezli 28 maddelik taslaktan türetildi. Daha sonra yapılan ABD-Ukrayna görüşmeleriyle Kiev’e daha yakın bir metin ortaya kondu.

Kanada ve Avrupa’dan Kiev’e destek
Zelenski, Kanada’nın Halifax kentinde Kanada Başbakanı Mark Carney ile yaptığı görüşmenin ardından, son hava saldırılarının Putin’in barış istemediğini gösterdiğini söyledi. Carney, Ukrayna’ya 2,5 milyar Kanada doları ek ekonomik destek sözü verdi.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise Avrupalı liderlerle birlikte yaptığı açıklamada, hedeflerinin Ukrayna’nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü koruyan “adil ve kalıcı bir barış” olduğunu vurguladı. Zelenski, Trump ile görüşmesinin ardından Avrupalı liderlerle yeniden temas kuracağını belirtti.