Erdoğan ve Putin: Avrupa'dan BM'ye yazılan mektup bizi şaşırttı

---

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştü.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya'nın başkenti Moskova'ya yaptığı günübirlik çalışma ziyaretinde, Rusya Devlet Başkanı Putin ile bir araya geldi. Görüşme 1 saat 50 dakika sürdü.

Görüşmede, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, MİT Başkanı Hakan Fidan, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ile Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da hazır bulundu.

Baş başa görüşmeden sonra heyetler arası görüşmeye geçildi. Erdoğan ve Putin, heyetler arası görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi.

PUTİN: SURİYE'DE KALICI ÇÖZÜM İÇİN ÇALIŞMAKTAYIZ

Rusya Devlet Başkanı Putin şunları söyledi:

"Görüşmemiz son derece yapıcı ve ikili ilişkilerimize dayalı atmosferde gerçekleşti. Suriye'de siyasi çözümü görüştük. Türkiye, Rusya, İran zirveleri de verimli geçti. Sıradaki zirveyi Rusya'da yapmayı hedefliyoruz. Tarih konusunda mutabakat sağladık, İran tarafıyla da görüşmeliyiz. Ekonomi, beşeri ilişkelire yoğunlaştık. Tabii ki Suriye'deki durumu görüştük. Suriye'de kalıcı bir çözüm üzerine çalışmaktayız. Siyasi ve diplomatik yollarla çözmek istiyoruz. Görüş alışverişinde bulunduk.

Terör faailiyetlerinin durdurulması için görüşmeler yapıldı. Türkiye ile ortaklarımız terör tehdidine karşı birçok şey yapıyorlar. Bölgede gerginliğin azaltılması için birçok şeyin yapılması gerekiyor. İdlib'in istikrara kavuşması için neler yapılabilir bunu görüştük. Bu çalışmalar terörle mücadeleye zarar vermemelidir. ABD'nin Suriye'den çekilme kararının bölgeyi ne şekilde etkileyeceği de görüşüldü. Planlarını gerçekleştirirse bu olumlu bir adım olacak. Bölge şu anda Kürtlerin elindedir. Şam'ın Kürtlerle diyalog halinde olmalarını teşvik ediyoruz. Bu sadece Türkiye'nin değil, komşu ülkelerin de yararına olacaktır. Ekonomi alanındaki işbirliğimiz artıyor. Geçen sene 23 milyar dolar hacmine ulaştık."

ERDOĞAN: ABD'NİN ÇEKİLME SÜRECİNDE BOŞLUK OLUŞMAMALI

Cumhurbaşkanı Erdoğan da açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

"Ziyaretimiz elim bir kaza sonrasında gerçekleşiyor. Kazada aralarında 4 vatandaşımızın da bulunduğu 16 kişi hayatını kaybetti. 4 vatandaşımız için arama çalışmaları devam ediyor. Rus makamları gereken tüm çabaları göstermiştir. Türkiye ile Rusya arasında çok yoğun bir işbirliğine sahibiz. Son dönemde turizm bu işin başını çekiyor. İki lider olarak mevcut işbirliğimiz gün geçtikçe güçleniyor. Ticaret hacmindekiartış eğilimi devam ediyor. Bu da 26 milyar doları ticaret hacmimiz buldu. Akkuyu santrali ile Türkakım projeleri emin adımlarla ilerliyor. 2019 yılı çok özel bir yıl olacak. Karşılıklı kültür ve turizm yılı etkinliklerini gerçekleştireceğiz. Vize muafiyeti de görüşmenin gündeminde yer alıyordu. Tam muafiyet sağlanması ilişkilerin gereği olarak halkların kaynaşmasını güçlendirecektir.

Suriye'deki durumu ele alma fırsatı bulduk. ABD'nin çekilme kararını değerlendirdik. İdlib başta olmak üzere arazideki gelişmeleri gözden geçirdik. Türkiye-Rusya işbirlği Suriye'nin istikrarı açısından bir mihenk taşıdır. Türkiye olarak yegane amacın YPG PYD gibi terör örgütlerinin temizlenmesi görevimizi özellikle ifade ettim. ABD'nin çekilme sürecinde terör örgütlerinin istismar edebileceği bir boşluğun doğmaması kritik önemdedir. Türk-Rus işbirliğini dinamitlemeyi hedefleyen terör örgütlerine karşı ortak mücadelenin gereğini ifade etmek istiyorum. Aldığımız kararları süratle uygulayacağız. Suriyeli mültecilerin geri dönüşü konusunu da değerlendirdik. İşbirliğimizi önümüzdeki dönemde sürdüreceğiz. Önümüzdeki ay bu kez Ruhani'nin de katılımıyla yeni bir üçlü zirveyi Rusya'da gerçekleştireceğiz."

"GÜVENLİ BÖLGE GÖRÜŞMESİ DEVAM EDİYOR"

Soruları yanıtlayan Erdoğan, güvenli bölgeyle ilgili olarak "Güvenli bölge konusunda görüşmelerimiz devam ediyor. Bu konuda bizler için tehdit oluşturacak bölgelerin hassasiyeti devam ediyor. ABD bu konuda olumlu yaklaşımını zaten dile getirdi. Bu konuda Rusya ile de bir sorunumuz yok" dedi.

"İdlib'de terör örgütlerine karşı mücadelemiz ortak olarak devam edecek" diyen Erdoğan, "Dayanışmamızı teyit ettik. Anayasa komitesi konusunu da konuştuk. Dışişleri bakanlarımıza bu konuyla ilgili diplomatik süreci devam ettirmeleri konusunda İstanbul zirvesinde alınan kararın devam ettirilmesini görüştük" ifadelerini kullandı.

"BM'YE YAZILAN MEKTUP BİZİ ŞAŞIRTTI"

Erdoğan ve Putin, Avrupa'dan Suriye'deki anayasa komitesi için BM'ye yazılan mektubun kendilerini şaşırttığını belirtti.

GÖRÜŞME ÖNCESİ AÇIKLAMALAR

Görüşme öncesi iki lider kısa açıklama yaptı. Cumhurbaşkanı Erdoğan "Astana süreciyle başlattığımız üçlü zirveler; gerek Soçi gerek Ankara gerek Tahran, bunlar gerçekten dünyanın ilgisini çeken görüşmelerimiz oldu. Yine bu görüşmemizle birlikte bu sürecin devamının çok faydalı olacağına inanıyorum. Dayanışmamız bölge barışına katkıda bulunacak. Ticari ilişkilerimizdeki gelişme sürekli artıyor" dedi.

Rusya Devlet Başkanı Putin de "Erdoğan ile sık sık görüşmelerimizin sonucunu alıyoruz. Değerli dostum Erdoğan, ülkelerimiz arasındaki ilişkilerin bu noktaya gelmesi sizin katkılarınızla olmuştur. Yetkililer ellerinden geleni yapmasına rağmen Kerç'te bir facia yaşandı, hayatını kaybedenler için başsağlığı diliyorum" ifadesini kullandı.



Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen hafta Rusya'nın önde gelen gazetelerinden Kommersant için "Türkiye-Rusya işbirliği, Suriye krizinin çözümü için kritik önemde" başlıklı bir makale kaleme almıştı.

Erdoğan makalesinde, "Terörle mücadele etmek için kimsenin müsaadesini isteyecek değiliz. Koşullar olgunlaştığında Suriye topraklarından ülkemizi tehdit eden teröristleri hedef alma hakkımızı saklı tutuyoruz" ifadesini kullanmış, Türkiye'nin Suriye Kürtleriyle veya Suriye sınırları içerisinde yaşayan hiçbir kesimle sorunu olmadığını vurgulamıştı.

Türkiye'nin sınırında yaşanan istikrarsızlığın ortadan kaldırılmasının ancak dost ve müttefiklerle iş birliği ve eş güdüm içerisinde olmakla mümkün olacağını belirten Erdoğan, ABD'nin Suriye'den çekilmesinin doğru yönde atılmış bir adım olduğunu, Suriye'de yaşanan krizin ancak Suriye'nin yaralarının iyileşmesinden fayda, derinleşmesinden ise zarar görecek ülkeler tarafından çözülebileceğine dikkati çekmişti.

2018'DE 25 GÖRÜŞME

AA muhabirinin derlediği bilgiye göre Erdoğan ve Putin, 2018'de başta Suriye meselesi olmak üzere, farklı konuların gündeme geldiği çok sayıda görüşme yaptı. İki lider bu doğrultuda 7'si baş başa, 18'i de telefonla olmak üzere 25 defa görüştü. Erdoğan ve Putin ayrıca 6 zirvede de bir araya geldi.

Tüm bu görüşmelerin dışında iki lider Fransa'nın başkenti Paris'te, Birinci Dünya Savaşı'nın sona erişinin 100'üncü yıldönümü dolayısıyla düzenlenen anma töreni sonunda bir süre sohbet etmişti.

İLK BAŞ BAŞA GÖRÜŞME ANKARA'DA

Erdoğan ve Putin, 2018'deki ilk baş başa görüşmeyi 4 Nisan'da Ankara'da yapılan Suriye Konulu Üçlü Zirve'den bir gün önce Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde gerçekleştirmiş, ardından Türkiye-Rusya Üst Düzey İşbirliği Konseyi Toplantısı'na başkanlık etmişti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin katılımıyla yapılan Üçlü Zirve'de ise Türkiye, Rusya ve İran'ın, Suriye'nin toprak bütünlüğünün korunması için "terörle mücadele kisvesi altında sahada yeni gerçeklikler yaratılmasına dair" her türlü girişimin reddedildiği vurgulanmıştı.

İKİ LİDER 6 ZİRVEDE BİR ARAYA GELDİ

Erdoğan ve Putin, 2018'de 6 zirvede bir araya geldi. İki lider, bu doğrultuda 4 Nisan 2018'de Ankara'da, 7 Eylül'de Tahran'daki Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi, 26 Temmuz'da 10. Brezilya-Rusya-Hindistan-Çin-Güney Afrika (BRICS) Zirvesi, 17 Eylül'de Soçi Zirvesi, 27 Ekim'de İstanbul'da düzenlenen Türkiye, Rusya, Fransa, Almanya Dörtlü Zirvesi, 1 Aralık'ta G20 Liderler Zirvesi olmak üzere toplam 6 zirvede görüşmüştü.

İki lider, ayrıca Astana süreci kapsamında Suriye'deki sorunun çözümü noktasında 2018 boyunca önemli adımlar atarken, bölgesel, ikili ilişkiler ve ekonomi gibi farklı konularda da yoğun temaslarını sürdürdü.

Erdoğan'ın, 7 Eylül'de Tahran'da gerçekleşen Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi'nde, İdlib'de ateşkes konusunda yaptığı çağrı sonuç vermişti. Bu zirvenin ardından 17 Eylül'de düzenlenen Soçi Zirvesi'nde İdlib bölgesinde temas hattı üzerinde savaşçıların ve ağır silahların çekileceği bir bölge kurulmasına karar verilmişti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin, Soçi'de yaptıkları ikili ve heyetler arası görüşmeler neticesinde İdlib'de silahlardan arındırılmış bir bölge oluşturulmasını kararlaştırmıştı.