Trump’ın ilk 100 günü: Piyasalarda 6,5 trilyon dolarlık kayıp

---

ABD Başkanı Donald Trump’ın 20 Ocak 2025’te başlayan ikinci başkanlık döneminin ilk 100 günü, finansal piyasalarda eşi görülmemiş bir depreme yol açtı. S&P 500, yüzde 9’luk düşüşle 6,5 trilyon dolardan fazla piyasa değerini kaybetti; bu, 1974’ten beri bir başkanlık döneminin en kötü başlangıcı oldu. Trump’ın 2 Nisan 2025’te açıkladığı kapsamlı tarifeler, yalnızca hisse senetlerini değil, ABD tahvilleri ve doları da vurarak küresel finansal düzeni sorgulatan bir belirsizlik dalgası yarattı. Yatırımcılar, stagflasyon ve durgunluk korkusuyla güvenli liman ararken, Trump’ın politikaları piyasalarda tarihi bir çöküşü tetikledi.

S&P 500’de Tarihi Çöküş: İki Günde Yüzde 10 Kayıp
Trump’ın 2 Nisan 2025’te duyurduğu yüzde 10’luk küresel tarifeler ve Çin, Vietnam, Japonya gibi ülkelere uygulanan yüzde 34-46’lık ek vergiler, piyasalarda şok etkisi yarattı. S&P 500, sadece iki günde yüzde 10’dan fazla düşerek Mart 2020 pandemi çöküşü ve 2008 finansal krizi ile kıyaslanabilir bir kayıp yaşadı. Reuters’a göre, bu iki günlük kayıp, S&P 500 şirketlerinin piyasa değerinden 5 trilyon dolar sildi. Dört gün sonunda ise toplam kayıp 5,83 trilyon dolara ulaştı.

Nasdaq Composite ve Russell 2000 endeksleri, tarifelerin yürürlüğe girmesine bir hafta kala ayı piyasasına (zirveden yüzde 20 düşüş) girerken, S&P 500, 8 Nisan 2025’te Şubat zirvesinden yüzde 18,9 düşüşle kapanış yaptı. Apple’ın piyasa değeri 311 milyar dolar erirken, Nvidia, Tesla ve Nike gibi devler yüzde 7-14 kayıplar yaşadı. JPMorgan, küresel durgunluk olasılığını yüzde 60’a yükseltti.

Trump’ın Tarife Hamlesi: Beklenmedik Bir Şok
Trump, görevine rekor kıran bir borsa ve güçlü bir ekonomiyle başlamıştı. 19 Şubat 2025’te Miami’deki konuşmasında, “Donald J. Trump liderliğindeki Amerika’dan daha iyi bir yer yok,” diyerek ekonomik refah vaat etti. Yatırımcılar, yapay zeka potansiyeli ve büyüme odaklı politikalarla coşkuluydu. Ancak Mart başında Meksika ve Kanada’ya yüzde 25 tarife açıklaması, piyasalarda ilk çatlakları oluşturdu. 2 Nisan’daki küresel tarifeler ise adeta bir bomba etkisi yarattı.

Cambridge Üniversitesi Queens’ College Başkanı Mohamed El-Erian, “Pandemi gibi dışsal bir şok olmadan bu kadar hızlı bir satış, dikkat çekici bir paradigma değişimi,” dedi. Ekonomistler, tarifelerin enflasyonu artırarak tüketicilere ve şirketlere maliyet yükleyeceğini, bunun da stagflasyon riskini körüklediğini belirtti. Goldman Sachs, tarifelerin S&P 500 kârlarını yüzde 2-3 düşüreceğini öngördü.

Tahvil ve Dolar Krizi: Güvenli Liman Sorgulanıyor
Normalde kriz dönemlerinde ABD tahvilleri ve dolar, güvenli liman olarak değer kazanır. Ancak tarifelerin açıklanmasından birkaç gün önce, 30 yıllık ABD tahvillerinin getirisi yüzde 4,3’ten yüzde 5’in üzerine fırladı; bu, günlük yüzde 0,01’lik hareketlerin norm olduğu bir piyasada olağanüstü bir sıçramaydı. Dolar endeksi (DXY), Trump’ın ilk 100 gününde yüzde 9 düşerek tarihin en kötü başlangıçlarından birini yaptı.

Wall Street, bu hareketleri algoritmik satışlar ve yatırımcıların ABD varlıklarından soğuması olarak yorumladı. BNP Paribas ekonomisti James Egelhof, “ABD’nin rezerv para birimi statüsü ve tahvillerin güvenli liman rolü tartışmaya açıldı,” dedi. Oxford Economics, yabancı yatırımcıların Mart’tan beri 60 milyar dolarlık ABD hissesi sattığını bildirdi.

Trump’ın Geri Adımı ve Piyasa Tepkisi
Piyasalardaki çöküş, Trump’ı 9 Nisan 2025’te Çin hariç tüm ülkeler için tarifeleri 90 gün ertelemeye zorladı. S&P 500, bu haberle yüzde 9,5 sıçrayarak 2008’den beri en iyi gününü yaşadı. Dow Jones, yaklaşık 3.000 puan yükseldi; Nasdaq ise yüzde 12,2 kazanç sağladı. Ancak bu sıçrama, kalıcı bir toparlanmadan çok, geçici bir rahatlama olarak görüldü. Tallbacken Capital’den Michael Purves, “Çok istikrarsız bir tablo var,” diyerek belirsizliğin devam ettiğini vurguladı.

Küresel Finans Düzeninde Çatlaklar
Trump’ın tarifeleri, yalnızca ABD’yi değil, küresel piyasaları da sarstı. Çin, ABD mallarına yüzde 34 ek tarife ile misilleme yaparken, Avrupa Birliği karşı önlemler alacağını duyurdu. FTSE 100, yüzde 4,9 düşüşle beş yılın en kötü gününü yaşadı; Nikkei 225 ise yüzde 2,77 kayıp verdi. Brent petrol, yüzde 6,5 düşüşle varil başına 65,58 dolara geriledi.

Uluslararası Para Fonu (IMF), Trump’ın ticaret savaşının küresel büyümeyi tehdit ettiğini belirtirken, JP Morgan, tarifelerin ABD büyümesini 2 puan düşüreceğini öngördü. Goldman Sachs, uzun vadeli ekonomik hasar riskine dikkat çekti.

Yatırımcılar Ne Yapıyor?
Yatırımcılar, belirsizlik karşısında portföylerini korumak için güvenli limanlara yöneldi. Japon yeni ve İsviçre frangı, dolar karşısında değer kazanırken, altın rekor seviyelere yakın seyretti. Lazard CEO’su Evan Russo, portföylerde ABD dışı varlıklara geçiş trendi gözlemlediklerini belirtti.