Rant olmalı ama nasıl olmalı?
5. Konut Konferansı'nda "Bir Rant Aracı Olarak Konut" tartışıldı.
Yapı sektörünün bilgi merkezi Yapı-Endüstri Merkezi (YEM)
tarafından düzenlenen, Türkiye ekonomisinin lokomotifi inşaat
sektörünün yapı taşı "konut"u, tüm boyutlarıyla ele alan 5. Konut
Konferansı'nda gerçekleştirilen "Bir Rant Aracı Olarak Konut"
konulu panelde, konut rantının tek başına kötü bir şey olmadığı,
ancak rant paylaşımında topluma kazandırma ilkesinin gözetilmesi
gerektiği belirtildi.
Yapı sektörünün bilgi merkezi Yapı-Endüstri Merkezi tarafından bu
yıl 25 Kasım'da 5. kez gerçekleştirilen Konut Konferansı,
Türkiye'de yapı, gayrimenkul, inşaat, tasarım ve mimarlık
alanlarının önde gelen temsilcilerini buluşturdu. Dünyaca ünlü
konuşmacı ve uzmanların AKG Gazbeton ve Çuhadaroğlu ana
sponsorluğunda, Canon sponsorluğunda ve GYODER, İNDER, Piemonte
Agency ve ULI Türkiye işbirliğinde bir araya getirildiği
konferansta, tasarım, finansman, geliştirme, planlama, ve mevzuat
başta olmak üzere birçok konu gündeme taşındı.
Konut Konferansı'nın "Bir Rant Aracı Olarak Konut" konulu paneline
Atlas Proje Geliştirme ve Yönetimi Şirketi Başkanı Tavit
Köletavitoğlu, İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık AŞ
Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Ahmet Büyükduman ile iktisatçı, yazar
Mustafa Sönmez, konuşmacı olarak katıldı. Tavit Köletavitoğlu,
kontun bir rant enstrümanı olduğunu ve bu rantın halkın lehine
gerçekleştirilmesi gerektiğini söylerken, Dr. Ahmet Büyükduman,
rantın doğru kullanıldığında faydalı olabileceğini, iktisatçı
Mustafa Sönmez ise rantın paylaşımında ‘topluma kazandırma'
ilkesinin gözetilmesi gerektiğini, aksi taktirde kamunun rant
geliri eşitsizliğinde araç olmaya başlayacağını dile getirdi.
Köletavitoğlu: "Rant hem kutsaldır hem de kötüdür"
Yapı-Endüstri Merkezi (YEM) tarafından bu yıl 5.'si düzenlenen
Konut Konferansı'nda "konuttan doğan rant" masaya yatırıldı.
Konuşmacılardan Tavit Köletavitoğlu, "Konut bir rant enstrümanıdır.
Rant oluşturma ve paylaşım enstrümanıdır. Kamu, bu rantı düzenlemek
ve denetlemekle yükümlüdür. Bunu halkın lehine gerçekleştirmesi
gerekir" şeklinde konuştu. Tavit Köletavitoğlu, Korkut Boratav'ın
rantı "devletin çeşitli uygulamalarla bireysel, endüstriyel veya
sektörel olarak özel teşebbüs lehine herhangi bir çıkar avantajı
yaratması, bu avantajın realizasyonu ve paylaşımı" olarak
tanımladığını kaydederek, bu tanıma katıldığını söyledi.
Köletavitoğlu, Çevre ve Şehircilik Bakanı İdris Güllüce'nin "rant
paradigmasını değiştirmemek lazım" sözlerinden bahsederek, emsal
artışından ortaya çıkan rantın adaletli olmadığını kaydetti.
Köletavitoğlu, rantın hem kutsal hem de kötü olabileceğinden
bahsederek, konutun ülkenin kalkınmasındaki önceliğine değindi.
Konut ihtiyacının kent planlamasında çok önemli olduğunun altını
çizen Köletavitoğlu, depremde can güvenliğinin sağlanması
bakımından da konutun önemine vurgu yaptı.
"Konut bir rant enstrümanıdır"
Rantın içinde en fazla payı konutun aldığını söyleyen
Köletavitoğlu, "Konut bir rant enstrümanıdır. Rant oluşturma ve
paylaşım enstrümanıdır. Kamu, bu rantı düzenlemek ve denetlemekle
yükümlüdür. Bunu halkın lehine gerçekleştirmesi gerekir" şeklinde
konuştu. Köletavitoğlu, kamunun bu görevi tam olarak yerine
getiremediğini vurgulayarak, "kamu, düzenlemeci ve denetleyici
olduğu yerde, uygulayıcı hale dönüştüğü zaman kamu objektivitesini
zedeler" dedi. Köletavitoğlu, kent plancılarının kentteki rant
dağılımını gelecek öngörülerine göre yaptıklarını ifade ederek, bu
planların halkla bütünleşmesi gerektiğini söyledi.
Büyükduman: "Kentin gelişiminden kaynaklı rant doğaldır"
Dr. Ahmet Büyükduman, rantın doğru kullanıldığında faydalı
olabileceğini belirterek, vergi ödeyerek herkesin rant artışına
katkıda bulunduğunu söyledi. Büyükduman, rant artışına katkıda
bulunan halka, tekrar bu rantın geri dönmesi gerektiğini belirtti.
Kentin gelişiminden kaynaklı rantın doğal olduğunu dile getiren
Büyükduman, emsal artışından kaynaklanan rantın doğal olmadığını
söyledi. Doğal olmayan rantın oluşması ile ilgili tedbirlerin
alınması gerektiğini ifade eden Büyükdoğan, "Rantı artı değere
dönüştürecek çözümler üretilmesi lazım" dedi. Büyükdoğan, rant
artışının yarattığı toplumsal maliyetlere de dikkat çekerek, ortaya
çıkacak sosyal maliyetlerin planlanmasının önemine değindi.
Büyükduman yıllar içindeki konut fiyatlarının artışına değinerek,
son 10 yılda konut fiyatlarının 7 kat arttığını bu artışın diğer
yatırım entrümanlarındaki değer artışı ile de paralellik içinde
olduğunu kaydetti.
Sönmez: "Kamu, rant geliri eşitsizliğinde araç olmamalı"
İktisatçı ve yazar Mustafa Sönmez de, rantın önemli olduğunu
belirterek, bir şeyin sahibi olmanın rantı doğrudan yarattığını
söyledi. Sönmez, rantın arttırılabilir olduğuna vurgu yaparak,
kamunun bir takım müdahaleleri ile rant üzerinde oynanabildiğini,
böylece rantın arttırabileceğini kaydetti. Kamunun eli ile yaratmış
olan rantın tüm dünyada tartışma konusu olduğunu dile getiren
Sönmez, önemli olan bu rantın tekrar kamu yararına kullanılması
olduğuna değindi. Mustafa Sönmez, kamunun ranttan yararlanmadığı
durumlarda, ayrıcalıklı, özel bir kesimin bu ranttan faydalandığını
ifade etti. Kamunun rantın paylaşımında ‘topluma kazandırma'
ilkesini gözetmesi gerektiğini belirten Sönmez, aksi taktirde
kamunun rant geliri eşitsizliğinde araç olmaya başlayacağını dile
getirdi. Sönmez, son 12 yılda Türkiye'nin inşaat odaklı büyüdüğüne
dikkati çekti.