Petrolde artış bekleniyor!
Sekiz yıl aradan sonra OPEC'in sürpriz yaparak petrol üretimini günlük 32,5 milyon varil seviyesinde sabitlenmesi konusunda anlaşmasının ardından, vanaları kısmayan Suudi Arabistan'ın politikasında radikal değişiklikler yapması dikkat çekiyor.
Suudi Arabistan'ın petrol piyasalarıyla flörtü sona erdi.
Krallığın yeni Petrol Bakanı Halid Al-Falih altı ay içinde ülkenin
izlediği 'ne pahasına olursa olsun vanaları kapatmama'
politikasının yanlışlığını anladı. Zira izlenen politikanın Riyad
yönetimine faturası çok ağır oldu. Arz fazlasının yol açtığı düşük
petrol fiyatları Krallık hazinesindeki döviz rezervlerinden 150
milyar doların buhar olmasına neden oldu. Ülkede kamu harcamaları
kısıldı, yatırımlar yarıda kaldı. Merkezi yönetim bu hafta
memurların maaşlarında görülmemiş kesintilere gidileceği
duyurdu.
Uluslararası Para Fonu (IMF), ucuz petrol fiyatları nedeniyle Suudi
Arabistan'ın bu yıl gayrisafi yurtiçi hasılasının yüzde 13.5
oranında bütçe açığı vermesini öngörüyor. Ekonomik büyümeye
bakılınca Suudi Arabistan'ın fren yaptığı ortada. Krallığın 2016'da
yüzde 1 büyüyeceği beklenirken, en büyük rakibi İran'ın yüzde 4
büyüyeceği öngörülüyor. Suudi bütçesinin açık vermemesi için petrol
varil fiyatlarının en az 67 dolar seviyesinde olması gerekiyor.
En büyük bütçe açığı
Suudi Arabistan'da Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC)
üyelerinin Cezayir'deki toplantısında üretimi kısma anlaşması Suudi
Arabistan'ın paramparça olmuş mali durumu düzeltmesi için gerekli.
Krallık dünyanın 20 büyük ekonomisi arasında en yüksek bütçe
açığına sahip ve ilk uluslararası tahvil ihracını geciktirebilir.
Öte yandan '11 Eylül' yasa tasarısı, ABD Kongresi'nden geçerek
yasalaştı. Böylece Amerikalıların 11 Eylül saldırılarında parmağı
olduğu gerekçesiyle Suudi Arabistan'a tazminat davası açmasının önü
açıldı.
Londra'daki Yatırım ve Danışmanlık şirketi Energy Aspects'in Baş
Petrol Analisti Amtria Sen, “Suudi Arabistan petrolde yüksek
fiyatları görmek istiyor” diyor. Bu hedefin sonuçları çok büyük
olabilir: Exxon Mobil gibi devlerin düşük fiyatlar nedeniyle rafa
kaldırdığı projeler yeniden hayata geçirilebilir. Venezuela gibi
nakit sıkıntısı çeken OPEC üyesi ülkelerin durumu düzelebilir.
Rusya gibi OPEC üyesi olmayan petrol zengini ülkeler Suudi
Arabistan'ın izinde gidip gitmemeyi kararlaştırması gerekecek.
OPEC'in iflas etmesini ümit ettiği ABD'li kaya gazı üreticileri
yüksek fiyatları yeni kuyular açmak için bir fırsat olarak
kullanabilir. Yılardır pompada düşük benzin ve motorin fiyatlarının
tadını çıkaran Amerikalı tüketicilerin daha fazla ödemesi
gerekebilir.
Birkaç ay önce Al- Falih'in selefi Ali Al-Naimi ham petrol varil
fiyatlarının 20, 40, 50, 60 doların altına düşmesinin
farketmediğini iddia etmişti. Şimdi ise Suudi Arabistan petrol
bakanı Al-Falih, bir süredir 50 doların altında seyreden petrol
fiyatlarının uzun vadeli yatırımı teşvik etmek için yükselmesi
gerektiğini söylüyor.
New York'taki Columbia Universitesi Global Enerji Politikaları
Merkezi öğretim Üyesi Jamie Webster ise “Suudi Arabistan küçük
kesintinin yüksek petrol fiyatları ve dolayısıyla daha yüksek
gelirler sayesinde kendisini karşılayacağını düşünüyor” diye
konuştu.
'Fiyatları 10 dolar yükselir'
Goldman Sachs, üretimi kısma kararıyla, gelecek yılın ilk yarısında
fiyatların 7 dolarla 10 dolar arasında yükseleceğini öngörüyor.
Goldman Sachs analistleri hazırladıkları notta “Önerinin
onaylanması halinde, uzun vadede önerilen kotalara ne kadar riayet
edileceği konusunda kuşkuluyuz” dedi. Morgan Stanley Stratejistleri
hazırladıkları analizde ,“OPEC Libya, Nijerya ve İran'ın üretimine
sınırlama getirmeden günlük 33 milyon varil üretimini kolaylıkla
aşar. Anlaşmanın sonlandırılması ve uygulanabilirliği konusunda
kuşkuluyuz. Ayrıntılar müzakere edilmeye başlanınca anlaşma
bozulabilir. 30 Kasımdaki OPEC toplantısında resmi anlaşma
imzalansa bile uygulanması 2017'nin ortalarını bulabilir”
görüşlerine yer verdi. Citigroup Emtia analistleri de, “Daha
derinden bakılınca anlaşmanın daha az anlamlı ve retorikte kaldığı
görülüyor. Petrol fiyatları 50-60 dolar aralığına doğru çıkıyor. Bu
aralığın üstü ABD'li şeyl üreticilerinin tekrar pozitif büyüme
yoluna girip güçlü toparlanmasına yol açar” görüşünde.
'11 Eylül' tasarısı yasalaştı
ABD Başkanı Barack Obama'nın geçen hafta veto ederek geri
gönderdiği ve Suudi Arabistan'a 11 Eylül saldırılarından dolayı
dava açılmasına imkan tanıyan yasa tasarısı, ABD Senatosunun
ardından Temsilciler Meclisinde de 3'te 2 çoğunlukla kabul edilerek
yasalaştı. Bu Suudi Arabistan'ın tazminat ödemesine neden olacak
davaların açılmasına neden olabilecekiken Riyad'ın elindeki ABD
tahvili gibi likit varlıkları satmasına yol açabilir.
(Dünya)