Dikkat! 8 bin TL'nin üzerinde ceza kesiliyor
Evinde yabancı çalıştıranlar dikkat! Hem çalıştırana hem de çalışana 8 bin TL'nin üzerinde ceza kesiliyor.
Yabancı çalışanların sayısı son yıllarda hızla arttı. Özellikle
ev hizmetlerinde çocuk ve yaşlı bakımı için komşu ülkelerden çok
sayıda yabancı kadın geldi. Bu yabancıların bir kısmı yasal olarak
ülkemizde çalışıyorken, bir kısmı da kaçak olarak istihdam
ediliyor. Yabancı çalışanlara son 2 yıldır Suriyeli göçmenler de
katıldı. Özellikle Suriyeliler çok düşük ücretlerle kayıt dışı
çalıştırılıyor. Suriyeliler başlangıçta sadece sınır illerimizde
çalıştırılırken, şimdi başta büyük şehirlerimiz olmak üzere
Türkiye'nin her yanına yayılmış durumda.
Çalışma Bakanlığı tarafından 2014 yılında verilen izinlerde en çok
Gürcistan vatandaşı yabancıların izin aldığı görülüyor. Ukrayna ve
Rusya vatandaşları da çok izin alanlar arasında.
Yüzbinlerce kaçak...
Suriyelilerin ülkemizdeki sayıları milyonlarla ifade edilmesine
rağmen çalışma izni almış olanlarının sayısı son derece düşük. Ne
var ki özellikle sınır illerimiz ve büyük şehirlerde kaçak
çalıştırılan Suriyeli sayısının yüz binleri aştığı söylenebilir. Bu
çalışanların tam olarak bilinmesi, sigortalılıklarının sağlanması
ve resmi kayıtlar içerisinde olmalarının sağlanabilmesi için
Suriyelilere yönelik olarak kolay izin almayı sağlayacak yeni bir
sistem için çalışmalar sürdürülüyor.
8 bin 381 TL ceza
Ülkemizde kaçak olarak yabancı çalıştıran işverenlere idari para
cezası uygulanıyor.
Bu durumda kaçak olarak yabancı çalıştıran işverene çalıştırdığı
her bir kaçak yabancı için 8.381 TL idari para cezası verilmekle
beraber, kaçak çalıştığı tespit edilen yabancı da sınır dışı
ediliyor.
2014 yılında 1518 işverene kaçak yabancı çalıştırdıkları için 24
milyon TL ceza kesildi.
3156 kişi yakalandı
Geçen yıl kaçak çalışan 3156 yabancıya da kişi başı 835 TL'den 5
milyon TL ceza kesildi ve tümü sınır dışı edildi. Özellikle ev
hizmetlerinde yabancı çalıştırmanın arttığı düşünülürse, ev
sahiplerinin bu konuya özellikle dikkat etmeleri önemli.
Meclis'te takılan yasa
Suriyelilere yarıyor Yabancı çalışan sayısındaki artış çalışma
izinlerinin verilmesi sürecini de etkiledi. Çalışma Bakanlığı'na
yapılan başvuruların artması nedeniyle izin sürecinin daha kolay
hale getirilmesi için yasal düzenlemeler yapıldı.
Diğer yandan, Suriyeli çalışanlar için yeni bir düzenleme yapılması
gündeme geldi ve konuyla ilgili yasa tasarısı hazırlandı. Yasa
tasarısı geçtiğimiz aylarda TBMM Genel Kurulu'na gönderildi. Ne var
ki, Meclis kapandığı için yasa tasarısı kadük olmuş durumda. Yeni
dönemde tekrar komisyona gönderilme durumu olabilir ya da doğrudan
Genel Kurul gündemine alınabilir.
Bu yasa geçtiğinde çalışma izinlerine ilişkin önemli değişiklikler,
özellikle Suriyeliler için önemli kolaylıklar geleceğini şimdiden
söyleyebiliriz.
İzin almak şart
Bugünkü mevcut durumda yurtdışından ülkemize çalışma amacıyla gelen
yabancı ülke vatandaşlarının, Türkiye'nin taraf olduğu ikili ya da
çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, Türkiye'de bağımlı
veya bağımsız çalışmaya başlamadan önce izin almaları gerekiyor.
Bağımlı olarak çalışacaklarla kastımız bir işverene bağlı olarak
sigortalı çalışacaklar, bağımsız olarak çalışacaklar ise ülkemize
gelip kendi işinin patronu olacaklar.
Başvuru elçilik veya bakanlığa
Yabancılar, çalışma izni başvurularını kendi ülkelerindeki Türkiye
Cumhuriyeti temsilciliklerine (büyükelçilik, konsolosluk)
yapabiliyor. Yurt içinden çalışma izin başvurusu yapabilmek için
ise çalışacak olan yabancının Türkiye'de en az 6 ay süreli geçerli
ikamet izninin olması gerekiyor. Eğer 6 aylık ikamet izni varsa
yabancıların çalışma izin başvuruları yurtiçinden doğrudan Çalışma
ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na yapılabilir.
Çalışma izin belgesi, ikamet izni yerine de geçmekte olup, ayrıca
ikamet izni başvurusunda bulunulmasına gerek yok. Çalışma izninin
bittiği tarihten geriye doğru en fazla iki aylık sürede olmak
kaydıyla uzatma başvurusunda bulunulabiliyor. Çalışma izninin
süresinin bitiminden itibaren en geç 15 gün içinde yapılan uzatma
başvuruları da değerlendirmeye alınmakta.
3 yıla kadar uzuyor
Pekiyi, işçi (sigortalı) olarak çalışacak yabancılar için çalışma
izni nasıl alınıyor? Çalışma izni, belirli bir işyeri veya
işletmede ve belirli bir meslekte çalışmak üzere en çok bir yıl
geçerli olmak üzere yabancı çalışanlara veriliyor. Bir yıllık
kanuni çalışma süresinden sonra, aynı işyeri veya işletme ve aynı
meslekte çalışmak üzere çalışma izninin süresi üç yıla kadar
uzatılabiliyor. Üç yıllık sürenin sonunda, yine aynı meslekte ve
dilediği işverenin yanında çalışanlara bu sefer altı yıla kadar
çalışma izni veriliyor. Kendi işini kuran yabancı da izin alıyor.
Bağımsız çalışacak, yani kendi işinin patronu olmak isteyen
yabancılara, Türkiye'de en az 5 yıl kanuni ve kesintisiz olarak
ikamet etmiş olmaları koşuluyla Çalışma Bakanlığı'nca bağımsız
çalışma izni verilebiliyor. (Milliyet / Cem Kılıç)