TOKİ’den 500 bin konutluk dev proje: Uzmanlar kısa vadeli fiyat etkisine dikkat çekiyor

Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ), “Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut seferberliği” olarak duyurduğu yeni projeyle 81 ilde toplam 500 bin konut inşa edecek. Bu konutların 100 bini İstanbul’a ayrılırken, hedef dar gelirli ailelerin uygun ödeme koşullarıyla ev sahibi olması.Uzmanlar ne diyor? Uzmanlara göre, projenin kısa vadede konut piyasasında fiyat artış hızını düşürmesi bekleniyor. Ancak kalıcı çözüm için üretimin yanı sıra dağıtım, mülkiyet ve finansman modellerinin de adil biçimde düzenlenmesi gerektiği vurgulanıyor. Ankara Üniversitesi'nden Prof. Dr. Harun Tanrıvermiş, sosyal konutların toplam stok içindeki oranı sınırlı kalırsa etkinin düşük olacağına dikkat çekerken; Gayrimenkul iktisatçısı Dr. Ahmet Büyükduman, "Arza yönelik her türlü proje piyasaya pozitif etki eder," dedi.Hürriyet'ten Fulya Soybaş proje hakkında uzman yorumlarını şöyle aktardı: "Son 5 yıldır, inşaat sektöründeki kriz, özellikle pandemi ile ev satışlarında yaşanan durgunluk fakat aynı zamanda kiraların hızla artışa geçmesi ve kentsel dönüşümün de etkisiyle konut, barınma sorunu önemli bir başlık haline geldi. Geçtiğimiz gün ise 'Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut seferberliği' başlatıldı. Plan şu; 81 ilde 500 bin konut inşa edilecek ve dar gelirli aileler ise uygun fiyat ve ödeme koşulu ile ev sahibi olacak. Peki bu proje, barınma sorununa ve piyasadaki 'köpük' fiyatlamaya bir çözüm getirir mi? Sordum.Ankara Üniversitesi Taşınmaz Geliştirme Ana Bilimdalı öğretim üyesi Prof. Dr. Harun Tanrıvermiş, bu projenin konut arzını arttıracak olması bakımından çok kıymetli olduğunu belirterek, diyor ki:'Özellikle alt gelir gruplarının ev sahibi yapılması açısından... Çünkü asgari ücretle geçimini sağlamaya çalışanların uzun zamandır ev sahibi olmaya pek de mecali yoktu. Bu tür büyük ölçekli sosyal konut projeleri, özellikle arz-talep dengesizliğinin yaşandığı piyasalarda, kira ve satış fiyatları üzerinde kısa vadede baskı yaparak, artı hızı düşürür. Ancak, uzun vadede konut üretiminin devamlılığı, finansman modellerinin sürdürülebilirliği ve çeşitliliği ile projelerin, kentlerin bütünlüğü üzerindeki etkilerinin de değerlendirilmesi gerekmektedir.Kalıcı bir etki için konutun sadece ‘üretim' değil, ‘dağıtım' ve ‘mülkiyet' boyutunun da adil biçimde düzenlenmesi gerekir. Sosyal konut sayısı toplam stok içinde sınırlı kalırsa, fiyatlar üzerindeki baskı da düşük olacaktır. Üstelik maliyet artışları ve spekülatif talep sürdükçe, yeni inşa edilecek konutlar bile kısa sürede piyasa dinamikleri karşısında yetersiz kalabilir.Uzun vadeli kalıcı çözüm, kentsel dönüşümü sosyal konut odağına taşımak, boş konutları vergilendirmek, kira piyasasını şeffaf denetim altına almak ve yatırım amaçlı konut talebini başka yatırım alanlarına yönlendirmekle mümkün. Bu arada özel sektörü de kiralık konut alanına çekmek, konut üretimi ve finansmanında alternatif araçları devreye almak gerektiği de gözden kaçırılmamalı.'Gayrimenkul İktisatçısı Dr. Ahmet Büyükduman, 'Arza yönelik her türlü proje piyasaya pozitif etki eder. Dolayısıyla bu projeyle Türkiye'nin konut stokuna 500 bin konut daha ilave yapılması satış ve kira fiyatlamalarına muhakkak pozitif yansıyacaktır' diyor." Yazının tamamı için tıklayın.