Mete Düren: "Türkiye'de ligler hiç oynanmayabilir"
UEFA ve TFF Sağlık Kurulu Üyesi Prof. Dr. Mete Düren, Türkiye'de futbolun UEFA Sağlık Kurulu'nun öngördüğünden daha erken başladığını belirterek "Biz her şekilde oynanması ihtimalinden konuşuyoruz ama hiç de oynanmayabilir" dedi.
Türkiye Futbol Federasyonu’nun şimdilik 12 Haziran’da ligleri başlatma kararını almasının ardından voleybol ve basketbolda beyaz sezon ilan edilmesi gözleri TFF’ye çevirdi.
Habertürk'ten Ahmet Selim Kul'a konuşan UEFA ve TFF Sağlık Kurulu Üyesi Prof. Dr. Mete Düren, Avrupa’daki durum, kulüpler için hazırlanan 'futbola dönüş' öneri protokolü, alt liglerde bu protokolün uygulanabilirliği, takımların şu ana kadar attığı adımlar ile ilgili açıklamalarda bulundu.
Düren'in açıklamaları şöyle:
'Her ülkeden diğerinde olmayan bilgiyi katarak
kompozisyon yaptık'
"Gerek UEFA’nın yönetim kurulu gerek TFF Yönetim Kurulu pandemi ile
ilgili ilk şoku atlattıktan sonra tekrar günün birinde Avrupa ve
Türkiye’de doğal olarak futbolun başlayabileceğine karşı ve bu
başlayacağı günde ciddi problemlerle karşılaşılacağı ihtimaline
karşı kendi sağlık kurullarından bir tavsiyeler listesi, bir
kılavuz hazırlanmasını talep ettiler.
UEFA bu konuyla ilgili çalışmalara başladığı zaman bazı ülkeler kendi çalışmalarını bir hazırlık, bir referans olması açısından gönderdiler. Ben de onlar gönderdikçe o bilgileri toplayarak aşağı yukarı her ülkenin diğerinde olmayanını katarak bir kompozisyon yapma yoluna gittik.
Şu anda sağlık kurulunda çok değerli, tecrübeli hekimler var. Aynı zamanda futbolun içinde olan insanlar var hekim olmayan. Psikologlar var, fizyoterapistler var, masörler var… Bunların dışında bir de sağlık kurulunun bir danışma kurulu var. Danışma kurulunda özellikle her branştan hekim olduğu gibi günün şartlarına uygun olarak da enfeksiyon hastalıkları uzmanından, halk sağlığı uzmanlarından da bu kılavuz hazırlanırken ciddi yardım ve destek alındı."
'Futbol öngörülenden erken başladı'
"Bu kılavuzu ilk hazırladığımız zaman evde kalınan dönemden maç
oynanacağı güne kadar ne yapılacağı aşağı yukarı anlatılan 50-60
sayfalık bir kılavuz şeklindeydi. İlk başta biz futbolcuların bu
şekilde evde kaldıkları döneme ve daha sonra da kendi başlarına en
azından sahalarda koşarak kendi atletik özelliklerini diri tutmak
için yaptıkları çalışmalara bir yardımcı olması itibariyle ilk
bölümünü yayınladık.
Biz bunu yayınladıktan sonra futbol federasyonun olası futbola geri dönüş takvimini paylaştı. Ardından o noktadan sonra yapılabilecekleri yani özellikle maç öncesinde, maç aşamasında, maç günü yapılması gerekenleri, Kovid-19 testlerinin yapılması ve testlerin sonuçlarına göre ne şekilde hareket edilmesi gerektiğini gösteren kılavuzu ikinci bölüm olarak yayınladık.
Burada UEFA ile birlikte yapmış olduğumuz bu sabahki (12.05.20) toplantıda şöyle bir sorun ortaya çıktı. UEFA’ya bağlı ülkeler içerisinde futbol UEFA Sağlık Kurulu’nun öngördüğünden çok daha erken başladı. Sonuçta Avrupa’da pandemi değişik ülkeleri değişik zamanlarda vurdu. Türkiye bu konuda tırnak içerisinde şanslı diyebiliriz çünkü gerek teşhis gerek tedavi anlamında, Uzak Doğu’dan, Avrupa’dan, Amerika’dan yapılan hataları görmüş olmak, yapılan doğruların yayınlanmasıyla bunları adapte etmek gibi avantajları kullandık."
'Testi pozitif çıkan oyuncuyla ilgili ne yapılacağına sağlık
kurulları karar veremez'
"Bunun neticesinde sonuçta Avrupa’da da UEFA olarak bizim
hazırladığımız bu kılavuzun önümüzdeki hafta örneğin Almanya’nın
liglere başlayacağını da düşünecek olursak ilk bölümlerinin hiçbir
kıymetinin kalmadığını gördük. Yani ne evde çalışan var, ne sahada
koşan var herkes haldır haldır maç hazırlıklarına başlamış
durumda.
O dönemlerin hepsinin aşıldığını görerek sonuçta sayfalarca çok ciddi emekler harcanarak hazırlanan bu kılavuzu da en son kala kala test bölümüne indirgemek zorunda kaldık. Testin nasıl yapılacağı, hangi testin ne şekilde çıkarsa nasıl davranılacağı konusu ve daha sonra da bir şekilde üzerinde hala karar verilemeyen husus olan testi pozitif çıkan oyuncunun akıbeti ne olacak…
Biz karantinaya alınır, ilgili mercilere gerekli ilave tetkik ve tedavisi için bildirilir diyoruz da… O oyuncunun futbol kariyeri ve o oyuncunun bulunduğu takımın kaderi ne olur ona tabii sağlık kurulu olarak karar vermek doğru değil. Ona muhtemelen bilim kurullarının resmi iradeye de tavsiyesinden sonra federasyonla birlikte verilecek ortak bir kararla ancak neticelendirileceğini düşünüyorum. Çünkü bugüne kadar hiç karşılaşılmamış bir durum."
'Kulüplerin kılavuza çok uydukları
söylenemez'
"Kulüpler tabii başladılar ve hep serzenişte bulunuyoruz bu aralar.
Bu kılavuza çok uydukları söylenemez. Bizim tabii adı protokol ama
protokolün bir yaptırımı vardır. Bu protokolün bir yaptırımı
yok. Bu sadece bir tavsiye. Ama bu hakikaten iyiliklerine
yapılmış bir kılavuz. Çünkü şu anda görüyoruz ki başladılar…
Başladıktan sonra teste geçtiler, testler pozitif çıkınca onları
ayırmaya başladılar ama geri kalan kısmı devam ediyor.
Yani biz halbuki -Habertürk TV’de de bunu söylemiştim- başlama tarihlerini gerekirse 1-2 gün erteleyip bununla ilgili testleri bitirdikten sonra bu testlerin neticesine göre başlamakta fayda var. Ve yine çok önemli bir şey… Bu testleri yaptıktan sonra da temiz çıkanların izole kalması, kamplarını bu şekilde eve gidip geri gelmeli değil de burada gerçek anlamda bir kamp hayatı yaşar gibi yapmaları gerekiyor. Çünkü akşam eve gittiğiniz zaman o testin negatifliliğin bir değeri kalmıyor. O zaman her gün test yapmanız lazım."
'Federasyon ve Bakanlığın testlerle ilgili protokol
yapması gerek'
"Burada ayrı bir soru veya sorun da şu… Bu testlerin yapılabilmesi
için de Türkiye Futbol Federasyonu’nun Sağlık Bakanlığı
ile gerçek anlamda protokol yapması lazım. Çünkü şu anda
futbolculara resmi olarak test yapmak mümkün değil. Çünkü bir
şikayetleri yok. Keyfe keder diyebileceğimiz bir test yapılıyor.
Halbuki şu andaki genelgeye göre ya semptomunuz olacak ya da bir
hastayla yakın temastan dolayı siz araştırılmak üzere test
olabiliyorsunuz. Futbolcular bunlardan hiçbiri değil.
O yüzden onlara herhangi bir şekilde güvenirliliği olmayan testler yerine Sağlık Bakanlığı’nın akredite ettiği pandemi hastanesi ekiplerinin gidip tesislerde bu şekilde onları test etmeleri ve bu şekilde gerek Sağlık Bakanlığı ile gerek federasyonla paylaşmaları gerekecek. Ama bunlar için de bir takım protokollere ihtiyaç var.
Hepsi bunların göz önüne alındığında baya bir yol alınması gereken süreç var. Tabii bu noktada federasyon da devletimizden değişik zaman dilimlerinde başlama alternatiflerine de bir cevap bekliyor. Bunlardan hangisinde başlanır, bu başlanacak tarihten geriye dönülerek bunların hepsinin yapılması ciddi bir çalışma sürecini gerektirecek diye düşünüyorum."
'Futbol başladıktan sonra pozitif vaka çıkması
tehlikeli'
"Şu anda pozitif vakaları yakalamış olmak test yapmanın bir
neticesi. Şu anda pozitif vakaları yakalamak genel test aşaması
içerisinde değerlendirilir ama futbol başladıktan sonra pozitif
çıkması tabii tehlikeli olabilecek bir işlem. Şu anda testlerin
neye göre negatif-pozitif dendiğini bilmiyoruz zaten. Daha doğrusu
pozitiflerin pozitifliği anlamlı da negatifliğin negatifliği
anlamlı değil.
Yani negatifliği tekrarlamak lazım. Çünkü her testin belirli oranda bir güvenirliği var. Bunlar bize genel olarak bir fikir verecek ama binlerce yapmamız lazım. Şu anda çok az sayıda takımda yapıldığını görüyoruz. Pozitif vakalar böyle çok düşük kaldıktan sonra, bunları izole ettikten sonra kalanların başladıktan sonra pozitif çıkması çok ciddi bir işaret olur.
O dönemde tekrar ne yapılacağını birlikte göreceğiz. İnşallah böyle bir şeyle karşılaşmak zorunda kalmayız. O gün de ne yapılacağına bugünden hazırlık olmamız lazım."
'Görüntü o gün uygun gözükmeyebilir'
"'Erteleme' dersek kelimeyi doğru kullanmış olmayız çünkü
belirlenmiş bir tarih değil ki erteleyelim. Çünkü 12’si, 12-19-26
gibi her hafta sonunu bununla ilgili bir tarih olarak görmek
mümkün. İkincisi de hiç oynanmaması yönünde de bir karar
çıkabilir. Biz her şekilde oynanması ihtimalinden konuşuyoruz
ama hiç de oynanmayabilir. Görüntü o gün ona uygun gözükmeyebilir.
Hep birlikte göreceğiz."
'Protokolün uygulanabilirliği alt ligler için çok mümkün
değil'
"Mesela bugün UEFA toplantısında amatör liglerin test aşamasının
dışında kalması kararı vardı. Çünkü test aşamasını o boyutta yapmak
mümkün değil. Sonuçta tesislerin fiziksel özelliklerini de göz
önüne aldığımızda bizim yayınladığımız kılavuzun
uygulanabilirliği ağırlıklı olarak çok modern, Süper
Lig takımları tesislerinde mümkün. Onun dışındaki kulüplerin
uygulayabilmesi için tesislerini modifiye etmeleri gerekiyor."
'Uzun dinlenme aynı zamanda adale kaybı anlamına da
geliyor'
"Normal sezon seyri sırasında artık yıllar içerisinde futbolcuların
ne zaman sakatlandıkları, pandeminin moda kelimesiyle pik
yaptıkları dönem bilinen bir gerçektir. Şimdi maçlarda,
antrenmanlara göre 10 kat daha fazla sakatlanılır. İkincisi maçlara
başladıkları zaman bir, sezonun ortasına yaklaşılan son 5 maçta bir
pik olur… Bir de sezon sonuna yaklaşırken son pik olur.
Biz normal şartlarda sezonun ilk yarısını bitirdik, ikinci yarıya başladı. Başladığı günden itibaren 9 maç geçti ve ara verildi. Normalde bizim sakatlıkların pik yapacağı döneme gelirken uzun bir dinlenme sürecine geçtik. Dinlenme normalde olumlu gibi duruyor ama bu uzun dinlenme aynı zamanda adale kaybı anlamına da geliyor. O yüzden hakikaten sporcu sağlığı ve spor yaralanmaları bilimi açısından ciddi anlamda üzerinde çok tartışılacak, daha sonra geriye dönülüp çok araştırılacak bir konu olacaktır."