Kıdem tazminatında faiz hakkına dikkat
İş Kanunu’na tabi çalışanların hak ettiği kıdem tazminatlarının, iş akdinin sona erdiği tarihte peşin olarak ödenmesi gerekir. Süresinde ödenmeyen kıdem tazminatı için bankalarca uygulanan en yüksek mevduat faizinin verilmesi gerekir.
Fesih yasağının sona ermesiyle işten çıkarmalar yaygınlaştı.
Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın bu konuya ilişkin bir yazı kaleme
aldı.
İşte o yazı:
Okurlarımızdan zaman zaman, kıdem tazminatının en geç ne kadar
sürede ödenmesi gerektiği, işveren kıdem tazminatını zamanında
ödemezse ne yapılması gerektiği şeklinde sorular geliyor. Konuyu
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin ocak ayında verdiği güncel bir kararı
doğrultusunda ele alacağım.
EN YÜKSEK MEVDUAT FAİZİ
1475 Sayılı Eski İş Kanunu’nun yürürlükteki 14. maddesine göre,
kıdem tazminatının zamanında peşin ödenmesi gerekir. Tazminatın
zamanında ödenmemesi sebebiyle açılacak davanın sonunda hakim
gecikme süresi için, ödenmeyen süreye göre mevduata uygulanan en
yüksek faizin ödenmesine hükmeder.
FAİZ HANGİ TARİHTEN BAŞLATILIR?
Yargıtay’a göre, gününde ödenmeyen kıdem tazminatı için faiz
başlangıç tarihi fesih tarihi olmalıdır. İş sözleşmesinin ölüm ya
da diğer nedenlerle son bulması faiz başlangıcını değiştirmez.
EMEKLİLİK BELGESİNİN İŞVERENE VERİLDİĞİ TARİHE
DİKKAT!
Yaşlılık, malullük aylığı ya da toptan ödeme almak için işyerinden
ayrılma halinde, işçinin Sosyal Güvenlik Kurumu’na veya bağlı
bulunduğu sandığa başvurduğunu ve aylık bağlandığını belgelemesi
zorunludur. Bu durumda faiz başlangıcı da belgenin işverene
verildiği tarihtir.
Yaşlılık aylığı bağlandığına ilişkin belge işverene
bildirilmemişse, işverence kıdem tazminatı olarak ilk taksitin
ödendiği tarih bakiye kıdem tazminatı için faiz başlangıcı sayılır.
Böyle bir taksit ödemesi olmadığı durumlarda faiz başlangıcı,
davanın açıldığı ya da icra takibinin yapıldığı tarihtir.
Çalışanların faizde hak kaybı yaşamamak için emekli aylığı
bağlattıklarında işverene yazılı olarak bilgi vermeleri gerekir.
İleride anlaşmazlık yaşanmaması için bu tür bildirimlerin
kanıtlanacak şekilde yapılması gerekir. Bunun ille de noter
aracılığı ile olması gerekmez. Whatsapp veya elektronik posta ile
gönderilmesi de yazılı bildirimin zamanında yapıldığını kanıtlamaya
yarar.
İŞE İADESİ KABUL EDİLMEYEN İŞÇİNİN KIDEM
TAZMİNATI
İşe iade davasını kazanan işçinin yasal süresi içinde başvurmasına
rağmen işverence işe başlatılmadığı tarih fesih tarihi olarak kabul
ediliyor. Bu durumda, kıdem tazminatı bakımından faiz başlangıcı da
işçinin işe alınmayacağının açıklandığı tarih ya da bir aylık işe
başlatma süresinin sonudur.
TAKSİTLE ÖDEMEYİ KABUL EDEN FAİZ HAKKINDAN VAZGEÇMİŞ
SAYILIR
İşçinin kıdem tazminatının taksitler halinde ödenmesini kabul
etmesi halinde, faiz hakkından vazgeçmiş sayılır. Taksitlerin
zamanında ödenmesi durumunda faiz konusunda hak iddia edemez.
Ancak, taksitlerden birinin veya bazılarının gününde ödenmemesi
halinde kıdem tazminatının tamamı için faiz hakkı doğar. Bunun
mahkemede talep edilmesi gerekir.
İşçinin taksitli ödemeyi kabul etmesi, taksitlerin gününde
ödenmemesi halinde geçerliliğini yitirir. Taksitin gününde
ödenmemesi halinde tüm kıdem tazminatı için, iş akdinin sona erdiği
tarihten geçerli olarak faiz yürütülür.
EN YÜKSEK MEVDUAT FAİZİ NEDİR?
Kanuna göre, süresinde ödenmeyen kıdem tazminatı için en yüksek
mevduat faizinin uygulanması gerekir. Kanunda bu konuda özel veya
kamu bankası ayrımı yapılmıyor.
Bankalar mevduata uygulamayı düşündükleri ve fiilen uyguladıkları
faizi her ay ayrı ayrı Merkez Bankası’na bildirmek zorundalar.
Yargıtay, kıdem tazminatında, “fiilen uygulanan” faiz oranının
dikkate alınmasını istiyor. Yargıtay’a göre, en yüksek faiz oranı
bir yıllık vadeye uygulandığı için bu oranın dikkate alınması
gerekiyor.
Merkez Bankası, bankalarca mevduata fiilen uygulanan en yüksek faiz
oranlarını internet sitesinde aylık olarak yayımlıyor. Örneğin, bir
yıl ve üzeri mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı bu yılın
haziran ayında yüzde 20.97, mayıs ayında yüzde 20.94, nisan ayında
yüzde 20.92 oldu
Kıdem tazminatı için uygulanması gereken faiz, ödeme gününün
kararlaştırıldığı ya da temerrüdün gerçekleştiği zamanda bankalarca
bir yıllık mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı olmak
zorundadır. Kıdem tazminatı uzun süre ödenmemişse izleyen yılların
aynı aylarındaki faiz oranı dikkate alınarak hesaplama
yapılmalıdır.
Mahkeme kararlarında faiz oranı belirtilemiyor. Bu nedenle faiz
oranının takibini alacaklı kişi veya avukatının yapması
gerekir.
KAYNAK: HABERTÜRK/AHMET KIVANÇ