Cari denge yapısal reformlar ile iyileşecek
Hazine ve Maliye Bakanlığının raporuna göre, gelecek dönemde güçlü mal ihracatı, altın ithalatındaki normalleşme, seyahat gelirlerinde beklenen kısmi iyileşme, ılımlı kredi büyümesi ve yapısal reformların cari dengeye olumlu yansıması bekleniyor.
Dış ticaret hadlerindeki bozulmaya rağmen güçlü mal ihracatı,
altın ithalatındaki normalleşme, seyahat gelirlerinde beklenen
kısmi iyileşme, ılımlı kredi büyümesi ve yapısal reformların,
gelecek dönemde cari dengeyi olumlu etkilemesi, yıl sonunda cari
işlemler açığının milli gelire oranının yüzde 3 civarına gerilemesi
öngörülüyor.
AA muhabirinin Hazine ve Maliye Bakanlığının Kamu Maliyesi
Raporu'ndan yaptığı derlemeye göre, dünyada yeni tip koronavirüs
(Kovid-19) salgını ile küresel ticarette düşüş ve tedarik
zincirlerinde değişim yaşanırken, Türkiye'de de salgının ilk
dönemlerinde, AB ülkeleri başta olmak üzere ticaret ortaklarındaki
talep daralması ve karantina önlemleri nedeniyle ihracatta sert
düşüşler görüldü.
Geçen yılın ikinci yarısında hem Türkiye'de hem de dünyada
normalleşme süreci ve alınan tedbirler ile ihracat toparlanarak,
yılı 169,6 milyar dolar seviyesinde kapattı. İthalat ise güçlü iç
talep ve yüksek altın ithalatının da etkisiyle 219,5 milyar dolar
oldu. Böylece dış ticaret açığı 49,9 milyar dolar seviyesinde
gerçekleşti.
Bu yıl ise özellikle en büyük ihracat pazarı olan AB ülkelerinin
ekonomik olarak canlanması dış talebin güçlenmesini sağlayarak
ihracatı ivmelendirdi. Nisan ayı itibarıyla yıllıklandırılmış mal
ihracatı 186,7 milyar dolara ulaşırken, 2021 yılında altın
ithalatında ve reel ithalatta yavaşlama olmasına rağmen ithalat
fiyatlarında gözlenen artış sonucu yıllıklandırılmış ithalat bu
dönemde 233,1 milyar dolar, dış ticaret açığı ise 46,4 milyar dolar
oldu.
Bu doğrultuda, 2021 yılı genelinde mal ihracatının önemli artış
kaydederek 200 milyar doların üstünde tarihi yüksek seviyeye
ulaşması bekleniyor.
Cari işlemler açığının milli gelire oranının 2021 yılında
yüzde 3'e inmesi öngörülüyor
Salgın nedeniyle geçen yıl seyahat kısıtlamaları ve salgının
seyrine ilişkin belirsizlikler nedeniyle turizm gelirlerinde büyük
düşüşler görülürken, mal ihracatı ve turizmdeki zayıf görünüme ek
olarak güçlü ithalat talebi nedeniyle cari işlemler açığı 2020
yılında 37,3 milyar dolarla milli gelirin yüzde 5,2’si olarak
gerçekleşti. Cari işlemler açığı 2021 yılının ilk çeyreğinde ise
mal ihracatının güçlü seyrine rağmen seyahat gelirlerindeki düşüş
ve güçlü ithalat fiyatları nedeniyle yıllık bazda 36,2 milyar dolar
oldu.
Öte yandan salgının gidişatına bağlı olarak küresel düzeyde
alınabilecek kapanma tedbirleri, aşılamanın yaygınlığı ile hızına
ilişkin belirsizlikler ve uluslararası emtia fiyatlarındaki artış
eğilimi cari işlemler dengesi üzerinde risk oluşturmaya devam
ediyor.
Gelecek dönemde, dış ticaret hadlerindeki bozulmaya rağmen Türkiye
ihracatçılarının gerçekleştirdiği güçlü mal ihracatı, altın
ithalatındaki normalleşme, seyahat gelirlerinde beklenen kısmi
iyileşme ve ılımlı kredi büyümesinin cari dengeyi olumlu etkilemesi
öngörülüyor.
Böylece cari işlemler açığının milli gelire oranının 2021 yılında
yüzde 3 civarına gerilemesi bekleniyor.
Altın ithalatı son üç yılın en düşük
seviyesinde
Hükümet tarafından altın ithalatının azaltılmasına yönelik
çalışmalar meyvelerini verirken, 2020 yılının ağustos ayında 44,6
tona ulaşan altın ithalatı geçen yılın sonuna doğru yavaş bir düşüş
gösterdi.
Bu yılın şubat ayında yapılan düzenlemeler ile standart ve standart
dışı işlenmemiş kıymetli madenlerin ithalinin sadece Hazine ve
Maliye Bakanlığı tarafından yetkilendirilen Borsa İstanbul üyesi
kıymetli madenler aracı kuruluşları tarafından yapılması mümkün
hale getirilirken, kıymetli madenler aracı kuruluşlarının ithalat
işlemlerinin takibine yönelik yeni düzenlemeler uygulamaya alındı.
Böylelikle alınan tedbirler sayesinde bu yılın ilk aylarından
itibaren hızlı bir azalma görülen altın ithalatı şubat ayında 9,5
tona kadar geriledi.
Ayrıca mart ayında yürürlüğe giren Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu
(KKDF) kesintisine ilişkin değişiklik ile standart dışı işlenmemiş
kıymetli madenler için Borsa İstanbul üyelerine sağlanan muafiyet
de kaldırıldı. Altın ithalatı yapılan değişiklikler sonrasında bu
yılın nisan ayında son üç yılın en düşük seviyesine 7,5 tona kadar
indi.
Altın ithalatındaki düşüşün cari dengeye olumlu yansımalarının
gelecek aylarda daha da belirginleşeceği öngörülüyor.
Cari dengenin iyileştirilmesi için hedeflenen makro
eylemler
Bu kapsamda, cari işlemler açığını azaltmak üzere, hükümet
tarafından Ekonomi Reform Programı'nda yer alan kapsamlı yapısal
politikalar da hayata geçirilecek. Üretim çeşitliliğini ve
derinliğini artıran, inovasyonu, rekabetçiliği ve verimliliği
odağına alan politikalarla cari dengenin iyileştirilmesi, büyümenin
finansmanında da dışa bağımlılığın azaltılması hedefleniyor.
Bu doğrultuda, Cumhurbaşkanı Yardımcılığı koordinasyonunda Hazine
ve Maliye Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ticaret
Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı ve Kredi Garanti Fonu yapısal cari açığın azaltılması
hedefi doğrultusunda çalışmalar yürütecek.
Öte yandan birçok bakanlık ve kuruluşun katılımıyla ihracatın
tabana yayılması, ihracatçıların rekabet gücünün artırılması
yönünde proje ve düzenlemeler yapılacak, sanayide yeşil dönüşümü
destekleyici tedbirler alınacak.
Hazine ve Maliye Bakanlığınca, Uluslararası Standartlara Uyumlu Bir
Kıymetli Madenler ve Taşlar Piyasası oluşturulacak.