Son Selçuklu sultanının mezarı bulundu!
2. Gıyeseddin Mes'ud Bin Keykavus'un mezarının Samsun'da olduğu ortaya çıktı.
Sultanın Şehzadesi Gazi Çelebi Sultan Taceddin Altunbaş-ı
Selçuki'nin mezarının Havza'da olduğu bilinirken, 2. Mes'ud'un
mezarı da bulundu.
Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü arşivlerindeki resmi vakfiye
kaydı ve defterlerde yer alan belgeler ile bazı arkeologlar ve
tarihçilerin bilgileri, bu tarihi gerçeği ortaya koyuyor.
Araştırmalar sonucu ortaya çıkan mezarlar, Samsun Büyükşehir
Belediyesi tarafından dönemin mimari özellikleri dikkate alınarak
türbeye dönüştürülecek.
Anadolu Selçuklu Devleti Sultanı II. İzzeddin Keykavus'un oğlu olup
'Ebü'l-Feth es-Sultânü'l-A'zam Gıyâsü'd-Dünyâ Ve'd-Dîn' unvanıyla
anılan 2. Gıyaseddin Mesud Bin Keykavus, devletin Moğollar'ın
egemenliği altında hüküm sürdüğü dönemde tahta çıkmıştı. Tahtı dört
defa ele geçiren 2. Mes'ud'un 1308'de Konya'da vefat etmesiyle son
yıllarını maddi sıkıntılar içinde geçiren sultanın borçları ve
Moğollar'ın bitmeyen istekleri yüzünden bunalıma girip kendini
zehirlediği de rivayet ediliyor. Vefatının ardından ise Anadolu
Selçuklu Devleti yıkılmıştı.
Günümüze intikal etmiş olan Anadolu Selçuklu sikkeleri ise Sultan
II. Mesud'a ait. 1296 yılında Havza'da inşa edilen ve
"Aslanağzı-Kız gözü/Vakıf Kaplıcaları" olarak bilinen hamam da 2.
Mesud tarafından yaptırılmıştı.
Babasının vefatından 10 yıl sonra Moğol hükümdarı Timurtaş'ın
elinden kurtularak Ladik yöresine yerleşen Gazi Çelebi Sultan
Taceddin Altunbaş-ı Selçuki, burada "Kubatoğulları"
(Altınbaşoğulları) diye anılan beyliği kurmuştu. 1389'da Yıldırım
Bayezit Han, Samsun ve çevresini savaşmadan ele geçirince bu beylik
de sona ermişti. Şehzade Altunbaş'ın mezarı Havza ilçesinin Şeyh
Safi Mahallesi'nde onun adına inşa edilmiş ve 'Şeyh Savcı' olarak
bilinen türbede bulunuyor.
Son Selçuklu Sultanı 2. Gıyaseddin Mesud Bin Keykavus'un mezarının
yeri ise bu güne kadar tam olarak bilinemedi. Vefatının ardından
mezarının Konya'da olduğu sanılsa da devlet arşivleri bunun aksini
ortaya koyuyor.
Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi ile diğer bazı
kayıtlarda rastlanan resmi vakfiye bilgileri, defter kayıtları ve
belgeleri inceleyen Samsun Müze Müdürlüğü'nde görevli arkeoloji ve
sanat tarihçisi Emine Yılmaz, 2. Gıyaseddin Mes'ud Bin Keykavus'un
mezarının Samsun'un Vezirköprü ilçesi Tatar Kalesi köyünde olduğunu
ortaya çıkardı.
Köyde de araştırmalar yapan arkeolog Yılmaz, "Sultan Türbesi"
namıyla anılan ve harabeye dönen mezar yerini tespit etti.
Arkeolog ve sanat tarihçisi Emine Yılmaz, "Elimizdeki mevcut
bilgiler, Selçuklu Devleti'nin yıkılış yıllarına şahitlik eden son
sultan ve şehzadesinin vefatlarına kadar bu zorlu süreci bölgemizde
geçirdikleri ve adlarına kaydedilmiş vakfiyeler olduğunu ortaya
koyuyor. Bu vakfiyelerin en önemlisi Havza'nın Şeyh Safi
Mahallesi'ndeki Hicri 740 tarihli Gazi Çelebi Bin-i Mes'ud Selçukî
(Altunbaş Bin Sultan Mes'ud Vakfı) vakfiyesi olup Vakıflar Genel
Müdürlüğü Arşivi'ndeki 609 ve 2195 numaralı defterlerde kayıtlıdır"
dedi.
Tatar Kalesi'nde Sultan 2. Mes'ud'un namına bir türbe, medrese ve
cami, Şeyh Safi'de ise Sultan Taceddin adına bir türbe kaydı olduğu
belirten Yılmaz, "Bu kayıtlara dayanarak köylere gidip ciddi
araştırmalar yaptık. Neticede 'Sultan Türbesi' namıyla taş
yığınlarından ibaret bir türbe harabesi ve dört duvardan ibaret
'Sultan Altunbaş'ın Mezarı' diye bilinen bir mezar bulduk. Sultan
Taceddin Altunbaş mezarı ise bugün hala kullanılmakta ve köy
kabristanında bulunmaktadır. Her iki köyde de ahşaptan birer camii
ve tekke olarak kabul edilen bir köy odası bulunuyor. Muhtemelen
türbe, Anadolu'yu kasıp kavuran 'Celali İsyanları' ve 'Medreseli
Öğrenci Olayları' sırasında yıkılmıştır" şeklinde konuştu.
SELÇUKLU MİMARİSİ TARZI TÜRBELER YAPILACAK
Samsun Büyükşehir Belediyesi, araştırmalar ışığında gün ışığına
çıkan 2. Gıyaseddin Mes'ud Bin Keykavus ile şehzadesi Gazi Çelebi
Sultan Taceddin Altunbaş'ın mezarlarını türbe yapma kararı aldı.
Selçuklu mimarisine göre inşa edilecek türbeler, ziyarete açılarak
turizme kazandırılacak.
BAŞKAN YILMAZ : "BU MEZARLAR BÜYÜK ÖNEM
TAŞIYOR"
Konuyla ilgili değerlendirme yapan Samsun Büyükşehir Belediye
Başkanı Yusuf Ziya Yılmaz, yapılan araştırmaların ve arşivlerdeki
tarihi belge ve bilgilerin Samsun'un bilinmeyen yönlerini ve
gerçekleri ortaya çıkardığını ifade etti.
Son Selçuklu Sultanı 2. Mes'ud'un mezarının Vezirköprü'de
bulunmasının büyük önem taşıdığını söyleyen Başkan Yılmaz,
"İlçelerimizde yaptığımız turizm eylem planı çalışmalarının ne
denli etkili ve verimli olduğunu bir kez daha gördük. Harekete
geçen uzman arkadaşlarımız, devlet arşivlerini, yapılmış
araştırmaları, bilgi belge anlamında ne kadar doküman varsa hepsini
inceliyor. İnceledikçe yeni yeni şeyler karşımıza çıkıyor. Bugüne
kadar bu tür araştırmaların tam manasıyla yapılmaması ise çok
ilginç. Samsun adına eksik olan bu envanterleri bulup turizm
planlarına dahil ediyoruz. Bu iki önemli şahsiyetin mezarlarını da
türbe yapıp ilçe turizmine kazandıracağız. Bu da bize mutluluk
veriyor" ifadelerini kullandı. Son Selçuklu Sultanı 2. Mesud'un
mezar yeri ise daha fazla tahrip edilmemesi ve kaybolmaması için
fotoğrafları saklanıyor.