Yargıtay: Çiftçinin traktörü haczedilemez
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, borçlu çiftçinin tarla-bahçede kullandığı traktörünün haczedilemeyeceğine hükmetti. Yüksek mahkeme, herhangi bir araştırma yapmadan çiftçinin traktörünün haczine hükmeden mahkeme kararını bozdu.
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, borçlu çiftçinin tarla-bahçede
kullandığı traktörünün haczedilemeyeceğine hükmetti. Yüksek
mahkeme, herhangi bir araştırma yapmadan çiftçinin traktörünün
haczine hükmeden mahkeme kararını bozdu.
Geçimini çiftçilikle sağlayan vatandaş, borcunu ödeyemeyince haciz
şokuyla sarsıldı. Alacaklı, parasını tahsil için yasal yollara
başvurdu. İşlemlerin tamamlanmasıyla çiftçinin tarla ve bahçe
işlerinde kullandığı öne sürülen traktör haczedildi. Traktörünün
eli ayağı olduğunu belirten çiftçi, haczin iptali için mahkemenin
yolunu tuttu. Mahkeme, haczin haklı olduğuna hükmetti. Mağdur
çiftçi, kararı
temyiz edince devreye Yargıtay 12. Hukuk Dairesi girdi. Yüksek
Mahkeme, emsal nitelikte bir karara imza attı. Traktörün çiftçiler
için zorunlu nakil ve ziraat aleti olduğunun kabulü
gerektiğine dikkat çekilen Yargıtay kararında, "Bir
traktörün borçlunun haline uygun olup olmadığı adı geçenin haciz
anındaki sosyal durumuna ve borçlu ile ailesinin ihtiyaçlarına göre
belirlenir.
Buradaki 'aile' terimi, geniş anlamda olup, borçlu ile birlikte
aynı çatı altında yaşayan, bakmakla yükümlü olduğu kişileri kapsar.
Mahkemece, şikayetçinin çiftçilik mesleğini devam ettirebilmesi
için,
bu mesleği icra ettiği arazinin miktar ve vasfı da dikkate alınarak
traktöre ihtiyacı olup olmadığı tespit edilmeli. İhtiyacı varsa,
şikayete konu traktörün kıymeti ile borçlunun haline münasip
traktörü
temin etmesi için gerekli bedel bilirkişilere tespit ettirildikten
sonra, haczedilen traktörün kıymeti bundan fazla ise satılmasına
karar verilmeli ve satış bedelinden yukarıda nitelikleri belirlenen
traktör
için gerekli olan miktar borçluya bırakılmalı, kalanı hak
sahiplerine ödenmelidir. Bu kıstasları aşan nitelik ve evsaftaki
traktör ise, maddede öngörülen amaca aykırıdır. Borçlunun büyük
ölçekte tarım
arazisine sahip olması, çok sayıda traktöre sahip olmasını
gerektirmediği gibi, çok vasıflı ve birden fazla traktöre sahip
olması da maddenin amacına aykırıdır. Somut olayda, İlçe Emniyet
Müdürlüğü
araştırma raporunda borçlunun geçimini çiftçilik yanında aldığı
emekli maaşı ile sağladığı ayrıca iş yerinin dört ortağından biri
olduğu rapor edilmiş ise de; anılan rapor, yukarıda açıklanan
ilkelere uygun
bulunmadığından hüküm kurmaya elverişli değildir. Ayrıca, şikayetçi
borçlunun asıl mesleğinin çiftçilik olup olmadığı mahkemece
yeterince araştırılmadığı gibi, şikayetçinin çiftçilik mesleğini
devam
ettirebilmesi için, bu mesleği icra ettiği arazinin miktar ve vasfı
da dikkate alınarak traktöre ihtiyacı olup olmadığı, ihtiyacı
varsa, şikayete konu traktörün kıymeti ile borçlunun haline münasip
traktörü
temin etmesi için gerekli bedelin de bilirkişi marifetiyle tespit
ettirilmediği anlaşılmaktadır. O halde mahkemece; belirtilen
ilkeler ışığında gerekli araştırmalar yapıldıktan sonra, borçlunun
ve
ailesinin geçimini sağlaması için yeterli arazi miktarı ile arazi
üzerinde yetiştirilebilen ürün de dikkate alınarak, faaliyetlerini
sürdürebilmesi için traktöre ihtiyacı olup olmadığı, ihtiyacı
varsa
şikayete konu traktörün kıymeti ve borçlunun haline münasip
traktörü alabilmesi için gerekli bedel bilirkişilere tespit
ettirilmeli. Traktörün kıymeti, borçlunun haline münasip traktörün
bedelinden fazla
ise satılmasına, satış bedelinden yukarıda nitelikleri belirlenen
traktörü alabilmesi için gerekli olan paranın borçluya
bırakılmasına, kalanın hak sahiplerine ödenmesine karar verilmesi
gerekirken, eksik
inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm tesisi
isabetsizdir." denildi.
(Süleyman Aydın/İHA)