Sivas Kongre binasında restorasyon tartışması
SİVAS Kongresi'ne ev sahipliği yapan ve 'Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerinin atıldığı bina' olarak bilinen 123 yıllık Atatürk Kongre ve Etnografya Müzesi'nin dış restorasyonu tamamlanırken, görünümün değişmesi tepkiyle karşılandı. Binanın son halini görenler Sivas'ta bir tarihin yok edildiğini iddia ederken, yetkililer restorasyonda hata bulunmadığını savundu. Yeni restorasyon projesinde...
SİVAS Kongresi'ne ev sahipliği yapan ve 'Türkiye Cumhuriyeti'nin
temellerinin atıldığı bina' olarak bilinen 123 yıllık Atatürk
Kongre ve Etnografya Müzesi'nin dış restorasyonu tamamlanırken,
görünümün değişmesi tepkiyle karşılandı. Binanın son halini
görenler Sivas'ta bir tarihin yok edildiğini iddia ederken,
yetkililer restorasyonda hata bulunmadığını savundu. Yeni
restorasyon projesinde binanın adı 'Sivas Kongre Müzesi' olarak yer
aldı.
1892 yılında dönemin Sivas Valisi Mazlum Paşazade Mehmet Memduh Bey
tarafından mülki idare binası olarak yaptırılan bina daha sonra
liseye dönüştürüldü. Sivas Lisesi adıyla hizmet veren bina 2
Eylül-18 Aralık 1919 tarihleri arasında 'Milli Mücadele Karargahı'
olarak Sivas Kongresi'nde milli mücadele heyetine ev sahipliği
yaptı. 1981 yılına kadar Sivas Lisesi ve Kongre Lisesi adıyla
hizmetini sürdüren bina dönemin Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in
direktifleriyle müze haline getirildi.
1984 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı'na devredilen Kongre
Binası, Kültür Bakanlığı'nın restorasyon ve teşhir ve tanzim
çalışmaları sonucunda; bodrum kat depoları, laboratuvar ve
fotoğrafhane kısımları ile zemin katı Etnografya Müzesi; üst katı
ise, Atatürk ve Kongre Müzesi olarak düzenlendi. 1990 yılından
itibaren Sivas Atatürk Kongre ve Etnoğrafya Müzesi olarak hizmete
açılan binanın zamanla yıpranması nedeni ile yeniden restore
edilmesi kararlaştırıldı.
ŞAŞIRTAN GÖRÜNTÜ
TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı ve Sivas Valiliği arasında
yapılan protokolle Milli Saraylar Daire Başkanlığı'na 10 Ocak 2011
tarihinde devredilen Atatürk Kongre ve Etnografya Müzesi, Sivas İl
Özel İdaresi tarafından açılan ihale ile 2013 yılında restorasyona
alındı. Bir süre ihaleyi alan firmanın yaptığı restorasyonun
ardından teknik sorunlar yaşanması nedeni ile durduruldu.
Anıtlar Kurulu'nun onayının alınmasından sonra tarihi binada
çalışmalar 1 yıl sonra yeniden başladı. Dış yüzeyindeki branda
kaldırılarak tarihi bina gün yüzüne çıktı. Restorasyonda binanın
arka yüzeyinde sıva kullanılması ve ortaya çıkan görüntü
eleştirilerine neden oldu. Restorasyonda çimento kullanıldığı
iddiaları gündeme getirildi. Orijinali taş bina olan eserde yeni
bir bina görüntüsü ortaya çıkması şaşkınlıkla karşılandı.
"HORASAN HARCIYLA MOLOZLARIN ÜZERİ SIVANDI"
Restorasyonla ilgili eleştiriler hakkında değerlendirmelerde
bulunan Sivas İl Özel İdaresi Genel Sekreteri Salih Ayhan, "Bu
binanın İstasyon Caddesi'ne bakan kısmı yapıldığı ilk zaman
itibariyle arka tarafıdır. Binanın asıl girişi Orduevi tarafıdır.
Dolayısıyla binanın ön tarafı kesme taş, arka tarafı yığma taştan
yapılmıştır. Orijinali budur. Dolayısıyla restorasyon tekniğine
uygun şekilde yürümektedir" dedi.
Milli Saraylar Bilim Kurulu'nun onayladığı projenin uygulandığını
belirten Salih Ayhan, şunları söyledi:
"Yığma taşlı olan kısım çimento ile değil horasan harcıyla sıvandı.
Orijinali bu, eski resimlerde de budur. Vatandaşımızın gözünde
eski, kirli, tırtıllı görüntü olduğu için taş olduğunu sanarak
taşın üzerine sıva yapıyorlar algısı oluştu. Taşın üzerine neden
sıva yapılsın ki? Bu sıvaların altında kesme taş değil, molozlar
var. Biz yapsak bilim kurulu kabul etmez. Sivas'ta son restorasyon
tekniklerine en uygun yapılan bir binadır."
"AŞİNA OLMADIĞIMIZ BİR YÜZLE KARŞI KARŞIYAYIZ"
Binanın kesme taşla yapıldığını ve 19'uncu Yüzyıl'ın özelliklerini
yansıttığını söyleyen Cumhuriyet Üniversitesi Mimarlık Fakültesi
Dekan Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Uğur Tuztaşı ise, "Ünlü bir
restorasyon kuramcısı Eugene Emmanuel Viollet Le Duc 'Bir yapının
başına gelebilecek en kötü şey restorasyondur' der. Atatürk Kongre
ve Etnografya Müzesi yüzeyindeki kesme taşlarda kumlama yapıldığını
görüyoruz" dedi.
Yrd. Doç. Dr. Uğur Tuztaşı, restorasyon aşamasına geldikten sonra
farkında olunamayan sorunlar çıkabileceğini belirterek, "Teorik
olarak doğru kararlar almış olabiliriz ama uygulamaya geçtiğimiz
zaman bazı sıkıntılar ortaya çıkabiliyor. Burada iyi niyetli bir
yaklaşım var. Bu binanın iyi bir restorasyona ihtiyacı vardı.
Projeleri çizildi ve gerekli mercilerden geçerek uygulamaya geçti.
Burada kumlama yapıldığını görüyoruz. Aşina olmadığımız bir yüzle
karşı karşıyayız. Özgün dokusundan bir sıyrılma, bir renk değişimi
var. Tabii ki bu bizi birden bire endişe ettirebilir" diye
konuştu.
Restorasyonla binanın doğallığını kaybettiğini söyleyen Sivaslılar
ise tarihi binanın günümüzde yeni yapılmış bir apartman görüntüsüne
büründüğünü iddia etti.
İSMİ DE DEĞİŞİYOR
Restorasyon kararından önce Sivas Atatürk Kongre ve Etnoğrafya
Müzesi olan binanın yenilenme sonrasında isminin de değişeceği
iddia edildi.
İl Özel İdare Genel Sekreteri Salih Ayhan projedeki ismin 'Sivas
Kongre Müzesi' olarak geçtiğini ifade etti. Müzenin daha önce İnönü
Bulvarı tarafına bakan girişinde bulunan Atatürk büstü de
restorasyon kapsamında kaldırıldı. Ancak Salih Ayhan, restorasyon
çalışmaları sonunda büstün yenisinin konulacağını söyledi.
2016'DA HİZMETE GİRECEK
Kongre binasının restorasyon mekanik, elektrik, tesisat ve inşaat
işi ihalesi 5 milyon 660 bin lira olarak açıklanmıştı. Dış
restorasyon tamamlanırken, iç teşhir ve tanzim ihalesi de kısa süre
önce yapıldı. İl Özel İdaresi'nin yaptığı ihalenin bedeli ise 7
milyon 95 bin lira olarak açıklandı.