Seyit Onbaşı’nın sırtladığı top mermisi kaç kiloydu ?
Çanakkale savaşının kahramanlarından Seyit Onbaşı'nın sırtladığı top mermisi elektronik teraziyle tartıldı ve bu konudaki tartışmalar sona erdi.
Çanakkale savaşının kahramanlarından Seyit Onbaşı'nın sırtladığı
top mermisi elektronik teraziyle tartıldı ve bu konudaki
tartışmalar sona erdi.
Seyit Onbaşı, mekanizması bozulan topun mermisini sırtına alarak
namluya sürmüş, ateşlediği topla İngiliz zırhlısını vurarak savaşın
seyrini değiştirmişti. Ancak Seyit Onbaşı'nın tek başına kaldırdığı
merminin ağırlığı, bu güne kadar farklı rakamlarla ifade edildi.
Bir çok resmi kaynakta da yer alan yanlışlık defalarca dile
getirilse de, buna son noktayı Çanakkale'de görev yapan 2 alan
kılavuzu koydu.
18 Mart 1915'te müttefik donanması Çanakkale Boğazı'nı geçmek için
saldırıya geçti. Bu sırada Seyit Onbaşı Rumeli Mecidiye Tabyası'nda
görevliydi. Türk topçusunun yoğun karşı ateşi ve daha evvel Nusret
mayın gemisinin döktüğü mayınlar bu saldırıyı püskürttü. Yapılan
atışlar sebebiyle tabyada bulunan topun mermi kaldıran vinci
parçalandı. Bunun üzerine Seyit Ali, 215 kilo ağırlığındaki top
mermisini sırtlayarak kundağa yerleştirdi. Seyit Onbaşı'nın attığı
mermi İngiliz zırhlısına isabet etti. İsabet alan Ocean,
sürüklenerek, Nusrat mayın gemisinin yerleştirdiği mayınlara
çarparak battı. Bu atış savaşın da seyrini değiştirdi. Müttefik
donanması boğazı geçemeyeceklerini anlayarak geri çekildi. Seyit
Onbaşı'nın kahramanlığı dilden dile dolaştı. Kasım 1915'de, Harp
mecmuası, Seyit Onbaşı'yla ilgili habere yer verdi. Ancak bu
haberde, merminin ağırlığı kilo yerine 215 kıyye olarak kayda
geçirildi. Eskiden kullanılan ve 1282 grama tekabül eden kıyye
kilograma çevrildiğinde Seyit Onbaşı'nın kaldırdığı merminin
ağırlığı 276 kiloya (275,63 kilo) çıktı. Günümüze kadar aralarında
resmi kaynakların da yer aldığı birçok belgede bu rakam kullanıldı.
Mecidiye tabyasında sergilenen Seyit Onbaşı heykelinin kaidesinde
de kaldırdığı top mermisinin 276 kilo olduğu yer alıyordu. Ancak
daha sonra bu rakam tashih edildi. Çanakkale Valiliği'nin internet
sitesinde, kültürel değerler sayfasının ‘Anıtlar ve heykeller'
bölümünde, halen Seyit Onbaşı'nın 276 kilo mermi kaldırdığı
yazıyor. TSK'nın internet sitesinde ise merminin ağırlığının 215
kilo olduğu bildiriliyor. Bugüne kadar Çanakkale savaşları ile
ilgili hazırlanan kitaplarda da merminin ağırlığı 215 ve 276 kilo
olarak farklı farklı yer aldı. Zaman içerisinde bazı tarihçiler 215
kilonun yanlışlıkla kıyye olarak yazıldığını belirtti. Bu durum
kafa karışıklığını daha da artırdı.
215 KİLO ÇIKTI
2 Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı alan kılavuzu, bunu
düzeltmek için harekete geçti. Emekli Topçu Yüzbaşı Rıdvan Arı,
Mecidiye tabyasında sergilenen Seyit Onbaşı heykelinin yanındaki
top mermilerinin orijinal mermiler olduğunu belirledi. Ardından
emekli öğretmen Zafer Aydoğan'la birlikte bu mermileri tartmaya
karar verdi. 4 kişinin güçlükle taşıyıp tartıya koyduğu merminin
ağırlığı 215 kilo çıktı. Rıdvan Arı, "Ben 25 senemi TSK'da
geçirdim. Topçu yüzbaşı olarak emekli oldum. 2004 senesinden beri
de alan kılavuzu olarak görev yapıyorum. Seyit Onbaşı'nın taşıdığı
top mermisinin farklı rakamlarla ifade edilmesi dikkatimi çekti.
Tarih kitaplarında birçok araştırma yaptım. Ancak net bir rakama
ulaşamadım. Alan kılavuzu arkadaşım Zafer Aydoğan ile birlikte
Mecidiye tabyasındaki top mermilerini tartarak doğru sonucu bulmaya
karar verdim. Bu top mermilerinin orijinal olduğunu, 24 santimlik
bu mermilerin Seyit Onbaşı'nın kullandığı topla aynı olduğunu
biliyorum. Çanakkale'den emaneten dijital bir tartı alarak bunu
Mecidiye tabyasına götürdük. Burada mermiyi bir battaniyenin
üzerine koyup, 4 kişi güçlükle tartıya kadar taşıdık. Dijital tartı
aleti ‘219 kilo' gösterdi. Ardından mermiyi indirip darasını almak
için bu kez battaniyeyi boş olarak tarttık. 5 kilo geldiğini
gördük. Yaptığım incelemede merminin alt kısmında bulunan 1 kilo
ağırlığındaki tapanın olmadığını gördüm. Bunu da ekleyince,
merminin gerçekten 215 kilo ağırlığında olduğunu tespit ettik. Bunu
fotoğraflarla belgeledik. Kafa karışıklığının bu sayede
giderildiğini umuyorum" dedi.
(İHA)