Şaşılık nedir, nasıl oluşur ?
Prof. Dr. Ümit Beden, çocuklarda şaşılığın mümkün olduğunca erken yaşta saptanması ve tedavi edilmesinin çok önemli olduğunu vurguladı.
Prof. Dr. Ümit Beden, çocuklarda şaşılığın mümkün olduğunca
erken yaşta saptanması ve tedavi edilmesinin çok önemli olduğunu
vurguladı.
Göz Hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Ümit Beden, çocuklarda şaşılığın
tam nedeninin bilinmediğinin altını çizerek, "Beyinle göz
arasında gelişen bir koordinasyon bozukluğu. Gözün çevresinde 6
tane kas var. 6 sağ gözde, 6 sol gözde. Bunlar tek bir kas gibi
düzenli çalışarak iki gözü paralel tutarlar. Sebebini bilmediğimiz
koordinasyon bozukluğu sebebiyle bir göz bir yere bakarken, diğer
göz başka yere bakar. Şaşılığın temelinde de bu yatar"
diye konuştu.
Şaşılıkta, bütün ailelerin derdinin görüntü olduğunu fakat asıl
sorgulanması gerekenin çocuğun görmesi kapasitesi olduğuna dikkat
çeken Beden, "Bütün anneler, 'çocuğumun görüntüsü böyle mi
kalacak' der. Okula başladığında arkadaşları arasında yargılanır.
Dışarıdan bakıldığında problemli görülür ama bunlar genellikle
oldukça zeki çocuklardır. Toplumda yer bulma problemleri olur. Aile
de bundan rahatsız olur. Fakat asıl sorulması gereken görüntüsü
değil, 'çocuğumun görmesi etkilenecek mi?' sorusudur"
dedi.
"BEYİN BUNU KONTROL EDEMEZ"
Şaşılıkta en önemli unsurun çocuğun görmesini korumak olduğunu
belirten Beden, "Çocuğun görmesi, büyümeyle birlikte iyi
gelişmek zorundadır. Şaşılıkta bir göz içe kayıyor, diğer göz
karşıya bakıyor. Yetişkinde bu olduğu zaman çift görmeye başlar.
Beyin bunu kontrol edemez. Çocuklarda ise beyin önce karmaşa yaşar.
Sonra bir gözü baskılamaya başlar. Baskılanan gözün görmesi azalır.
İki göz doğumdan itibaren yarışıyorlar. İki göz beyindeki bölgeleri
paylaşmaya başlıyorlar. Bu dönemde bir göz baskılanırsa, geçici
olarak görmezse, beyinden yeterli görme merkezi alamaz. Biz buna
göz tembelliği diyoruz. Çocuk tedavisiz bırakılırsa, tembel göz,
büyüdüğü zaman diğer göz gibi asla olamaz. Bunun tedavisi büyüme
çağında bu çocukların kayan gözlerinin yani baskılanan gözlerinin
pozitif ayrımcılıkla çalışmasını sağlamak. Bu da kapama tedavisiyle
olur" diye konuştu.
EBEVEYNLERİ NELER BEKLİYOR?
Tedavi sürecinde esas hedefin, görmenin düzgün gelişmesi olduğunu
kaydeden Beden, "Bir göz, diğerinden eksik kalmamalı. Yani
göz tembelliğinin olmaması. İlk amacımız bu. Bunun için yapacağımız
şeyler, çoğunlukla bu çocuklarda hipermetrop gibi göz kusurları
oluyor. Bunu bir tamamlamamız gerekiyor, yani gözlüğü varsa bunu
vereceğiz. İkincisi kayan gözü çalıştırmak için diğer göze kapama
tedavisi yapacağız. 10 yaşına kadar beyin görmeyi öğrenir. Ondan
sonra beyin sabitleşiyor. Bu dönemde çocuğun görmesini arttırmak
gerekir. Üçüncü amacımız da bozuk görüntüyü cerrahi olarak
düzeltmek. Bizim sorunumuz çocuğun büyüme sürecinde görmelerinin
iki gözünde de eşit olarak artması. Sonra da gözlerin paralel hale
gelmesi. Bu da cerrahi tedavi demek. Şaşılık ne kadar erken teşhis
edilirse o kadar iyi. Görme tedavisine ne kadar erken başlarsak o
kadar iyi. Bebeklerde ilk üç aya kadar gözler kayabilir. Üç aydan
sonra kayma görüyorsanız hemen göz muayenesi yaptırmanız gerekir.
Çocukta ciddi bir kayma varsa, kapama ve gözlük tedavisine rağmen
iki gözün ortalanması gerekiyorsa 6 aylıkken ameliyat edebiliriz.
Çocukta bir gözde tembellik varsa ilk hedef o gözün biraz daha
çalışır hale gelmesi ondan sonra ameliyatla düzeltmenin sağlanması
gerekir. Şaşılık çocuklarda çoğunlukla 2 yaş civarında çıkar.
Genellikle 4- 6 yaşına kadar kapama tedavisi ve bu süreç sonunda da
cerrahi tedavi planlanır" dedi.
Prof. Dr. Beden, bilgisayar, tablet ve kitabın şaşılığı
arttırmayacağını belirterek, "Sadece yakın odaklama
sırasında gözler çok fazla zoom yapacağı için çocuk hipermetropsa
gözlüğün tam olarak düzgün verilmesi gerekir. Verilmemesi halinde
yakın odaklama ile birlikte şaşılık artar. Ama bu yakına bakmaktan
değil, gözlük tedavisinin yeteriz olmasından kaynaklanır"
dedi.
(İHA)