Ruha huzur veren 'ney' Kızlarağası Hanı'nda yapılıyor
İZMİR'de Kemeraltı Çarşısı'nda bulunan tarihi Kızlarağası Hanı'nın ikinci katı neyhanelere ev sahipliği yapıyor. Burada ney üreten ustalar, aynı zamanda ney üflemeyi de öğretiyor. Yapımı da üflemesi kadar zor olan ney, benzersiz sesiyle hanı gezenlerin ruhuna işliyor.
İZMİR'de Kemeraltı Çarşısı'nda bulunan tarihi Kızlarağası
Hanı'nın ikinci katı neyhanelere ev sahipliği yapıyor. Burada ney
üreten ustalar, aynı zamanda ney üflemeyi de öğretiyor. Yapımı da
üflemesi kadar zor olan ney, benzersiz sesiyle hanı gezenlerin
ruhuna işliyor.
İzmir'de Kemeraltı Çarşısı'nda bulunan tarihi Kızlarağası Hanı
gezenleri kendisine hayran bırakıyor. El sanatları ve koleksiyon
ürünlerinin satıldığı hanın ikinci katında bulunan neyhanelerden
yayılan ney sesi handa gezenlerin ruhlarını huzurla dolduruyor.
İzmir Ney de burada bulunan neyhanelerden biri. Ney üfleyen
üstatların da ayrı ayrı hikayesi var. İzmir Ney'de sanatını icra
eden ve ney üflemeyi öğreten Alican Demir, Gaziemir'de itfaiyeci
olarak görev yapıyor. İzinli günlerinde buraya gelen Demir, hem ney
üretiyor hem de ney üflemeyi öğretiyor.
15 yıldır ney üflediğini söyleyen Demir, "10 yıldır da ney
yapıyorum. Ney üflemeyi Kemal Yurt hocamdan öğrendim. Murat Salim
Tokaç ve Ergin Karabulut hocalarımdan ise ney yapımını öğrendim.
Ney üretebilmek için belirli bir seviyede ney üfleyebilmek gerek.
Bu nedenle ney yapım sürelerimiz ney üfleme sürelerimizden kısadır"
diye konuştu. Ney üflemeye 17 yaşında başlayan Demir, "Samsun
Büyükşehir Belediyesi Konservatuarı'nı yarıda bıraktım. Dokuz Eylül
Üniversitesi Ekonometri bölümünden mezun oldum. İtfaiyeci olarak
çalışıyorum. Bunların hiçbiri ney yapmama ve üflememe engel olmadı"
dedi.
Ney üflemeye de her enstrümanda olduğu gibi erken yaşlarda başlamak
gerektiğini söyleyen Alican Demir, "Ancak neyde bir ufak farklılık
var. 9-10 yaşından küçükler bu işin ciddiyetini kavrayamıyorlar. O
nedenle en erken 9- 10 yaşlarında başlamalarını tavsiye ediyoruz.
Birkaç ay içerisinde basit eserler geçmeye başlayabilirsiniz. Ancak
ne zaman virtüöz olacağım derseniz yıllarınızı da verseniz bu işin
sonu yoktur. O yüzden tam olarak şu kadar sürede usta olursunuz
diyemiyoruz" diye konuştu.
Neyin Klasik Türk Müziği'nin üflemeli sazı olduğunu anlatan Demir,
dini musikinin ise temel sazı olduğunu hatırlatarak şöyle
konuştu:
"Neyin kulaktan kulağa gelen bir hikayesi var. Zamanında Hz. Ali,
Hz. Peygamberimizin bir sırrını alıyor. Bu sırrı daha fazla
taşıyamayan Hz. Ali bunu bir kuyuya söylüyor. Kuyunun etrafında
yetişen sazlar sürekli bu sırrı söyler diye bir inanış vardır. Bu
inanış geçmişten bugüne anlatılagelir."
Ney yapımı için en uygun kamışların Asi Nehri etrafında yetiştiğini
belirten Demir, "Ney, doğada gördüğünüz her kamıştan yapılamaz.
Boğum olarak kısa, çap olarak geniş kamışlardan yapılır. Bu
kamışlar doğada nadir bulunur. Genellikle Türkiye'nin güney
kısımlarında, Mersin, Adana, Hatay'da yetişir. En makbul kamışlar
Asi Nehri etrafında yetişir. 9-10 sene öncesine kadar kendimiz
gidip alıyorduk. Ama zamanla oradaki köylülere ne zaman kesilmesi
gerektiğini hangi ölçüde olmasını öğrettik. Onlar da doğru
kamışları doğru mevsimde keserek gönderiyorlar" dedi.
Mersin, Adana, Hatay civarından kesilen kamışlar ney yapılmadan
önce yaklaşık 1-2 yıl kurutuluyor. Birkaç gün içinde hazırlanan
neylerin belirli sürelerde de bakım yapılması gerekiyor. Susam
yağıyla yağlanan neylerin kuruması engellenerek çatlamasının önüne
geçiliyor. Profesyonel anlamda müzikalitesi belirli bir seviyede
olan bir ney almak istiyorsanız minimum 100 lirayı gözden
çıkarmanız gerek. Bunun altındaki fiyatlarda satılanlar ise uygun
olmayan kamışlardan üretilerek piyasaya sürülmüş olan enstrümanlar
olduğu belirtiliyor.
Çok farklı fiyatlarda farklı şekillerde kurslar verildiğini anlatan
Alican Demir, kurumsal olan yerlerde, derneklerde uygun fiyatlarda
kurs alınabileceği bilgisini verdi. Bu kurslarda fiyatlar ise
haftada bir saat olmak üzere ayda 80-100 lira arasında
değişiyor.