O habere ilişkin açıklama geldi
Yunus Emre Enstitüsü, bir gazetede yayımlanan "Bir Scanner İki Hard Disk" başlıklı haberle ilgili açıklama yaptı.
Yunus Emre Enstitüsü, bir gazetede yayımlanan "Bir
Scanner İki Hard Disk" başlıklı haberle ilgili açıklama
yaptı.
Yunus Emre Enstitüsü'nün yapılan açıklamada, 7 Şubat 2016 tarihinde
bir gazetede yayımlanan "Bir Scanner İki Hard
Disk" başlıklı köşe yazısının Yunus Emre Enstitüsü
tarafından incelendiği, içeriğinde yanlış, yanıltıcı ve eksik
bilgilerin tespit edildiği, kamuoyunun doğru bilgilendirilmesini
sağlamak üzere açıklama yapılmasına ihtiyaç duyulduğu belirtildi.
Yaklaşık dört yıldır Bosna Hersek, Makedonya, Hırvatistan ve
Kosova'da yürütülen projenin adının yazıda geçtiği gibi
‘Balkanlar'da Osmanlı Arşivinin Dijital Ortama Aktarılması' değil,
‘Balkanlar'da Kültürel Mirasın Yeniden İnşası' olduğu ve projenin
Osmanlı arşiv evrakını değil Osmanlı döneminden kalan sadece el
yazması eserlerin dijital ortama aktarılmasını kapsadığı belirtilen
açıklamada, "Projenin bütçesi 50 milyon avro gibi bir
rakamdan oldukça uzak olup, toplam 1 milyon 500 bin TL'dir. Yunus
Emre Enstitüsü bu projeyle ilgili olarak herhangi bir kurum ya da
makam tarafından görevlendirilmemiş, Balkanlar'da 13 kültür merkezi
olan bir kurum olarak bu alandaki ihtiyacı fark etmiş ve projeyi
kendisi planlayarak başlatmıştır. Balkanlar'daki Osmanlı dönemi el
yazması eserleri koruma altına alma hedefiyle yola çıkılan projenin
Yürütme Kurulu üyeleri, alanında uzman akademisyenlerden
oluşturulmuştur. Bu akademisyenler tarafından öncelikle bölgede
nerede, ne kadar el yazması eser bulunduğu ve bu eserlerin hangi
koşullarda muhafaza edildiğine ilişkin tespit çalışmaları yapılmış,
bu tespitler Enstitüye rapor halinde sunulmuştur. Enstitü bu
raporlar doğrultusunda gerekli izin süreçlerini takip etmiş ve
kurumlarla projeye yönelik protokol imzalamıştır. Protokol
imzalanan kurumlara Proje Yürütme Kurulu Üyesi ve Süleymaniye Yazma
Eser Kütüphanesi emekli Müdürü Dr. Nevzat Kaya'nın tasarladığı
dijitale aktarım ekipmanları kurulmuş ve yine Dr. Kaya'nın
yönetimindeki teknik ekip tarafından dijitalleştirme çalışmaları
yapılmıştır. Bünyesinde bulunan eser sayısı fazla olan
kütüphanelere bu dijitale aktarım ekipmanı hibe edilmiş, kütüphane
çalışanlarına ekipmanın kullanımına ilişkin eğitim verilmiştir. Söz
konusu proje kapsamında Bosna-Hersek'e ilk olarak Aralık 2011
tarihinde gidilmiş, Aralık 2011 ile Kasım 2013 tarihleri arasında
toplam 10 çalışma ziyareti gerçekleştirilmiştir. Bu ziyaretler
sırasında Saraybosna Tarih Arşivi (Köşe yazısında sehven Saraybosna
Şehir Arşivi olarak ifade edilmiştir), Şarkiyat Enstitüsü ve Gazi
Hüsrev Bey Kütüphanesi'nin yanı sıra Teşani Opça Kütüphanesi, Banja
Luka Müftülüğü, Sultan Ahmed Medresesi, Zenica Müzesi, Travnik
Müzesi, Travnik Elçi İbrahim Bey Medresesi, Tuzla Behram Bey
Kütüphanesi, Saraybosna Millî Müzesi, Bosna-Hersek Federasyon
Arşivi ve Kaçuni Kazım Hacı Meyliç Kütüphanesi de taranmış, bu
kurumlarda bulunan bin 756 el yazması eser ve Proje Yürütme
Kurulu'nun tavsiyesi üzerine dikkate değer bulunan 3 bin 367 matbu
eser dijital ortama aktarılmıştır. Proje arşiv belgelerini
kapsamamasına rağmen dijitale aktarım ekipmanlarının kurulduğu
kurumlarda tespit edilen ve tarihî değeri olan yaklaşık 500 evrak
da dijital ortama aktarılmıştır. Zikredilen yerler sadece
dijitalleştirme çalışmalarının yapıldığı yerlerdir. Bunlar dışında
el yazması eser bulunması ihtimali olan tüm kurumlar, tekkeler,
şahıs koleksiyonları dâhil olmak üzere köy ve kasabalar da ziyaret
edilerek taranmıştır" denildi.
Sadece Bosna-Hersek'te dijital ortama aktarılan bin 756 el yazması
eserin 911'inin söz konusu köşe yazısında ‘bir daha mail yoluyla
bile iletişim kurulmamış' diye ifade edilen Saraybosna Tarih
Arşivi'ne ait olduğu kaydedilen açıklamada şu ifadeler yer
aldı:
"Bu kurumda çok sayıda arşiv evrakı da bulunduğu
bilindiğinden buraya bir dijitale aktarım ekipmanı hibe edilmiş, bu
ekipmanın nasıl kullanacağına ilişkin bir personele eğitim
verilerek arşivlerinin kendileri tarafından dijitalleştirilmesine
imkan tanınmıştır. Projemiz boyunca gerek Bosna-Hersek'te, gerek
diğer Balkan ülkelerinde dijitale aktarım çalışmalarını
yürüttüğümüz kütüphane ve arşivlerden bünyesinde çok sayıda eser ve
belge bulunanlara dijitale aktarım ekipmanı hibe edilerek bizim
projemiz kapsamı dışında kalan eser ve evrakı dijitalleştirmelerine
olanak verilmiştir. Bosna-Hersek'te Saraybosna Tarih Arşivi dışında
Teşani Opça Kütüphanesi'ne bir dijitale aktarım ekipmanı, bir adet
bilgisayar, iki adet hafıza kartı, 200 DVD; Banja Luka Müftülüğü'ne
bir dijitale aktarım cihazı, bir bilgisayar, bir harici bellek hibe
edilmiştir. Ayrıca yine bu proje kapsamında Makedonya, Hırvatistan
ve Kosova'da bulunan kütüphane ve arşiv kurumlarına benzeri şekilde
ekipman hibe edilmiştir. Şarkiyat Enstitüsü'nde yaşanan trajedi
projemizin çıkış noktası olarak kabul edilir. Bosna-Hersek ve
civarında bulunan Osmanlı dönemine ait 5 bin 563 yazma eser ve çok
sayıda arşiv belgesini bünyesinde bulunduran Bosna-Hersek Şarkiyat
Enstitüsü, 1992 yılında başlayan savaş sırasında tamamen yanmıştır.
Bünyesindeki tüm yazma eserler yandığından burada proje kapsamında
bir dijitalleştirme çalışması yapmak mümkün olmamıştır. Ancak yanan
yazma eserlerin bir kısmı Proje Yürütme Kurulu Üyesi ve Süleymaniye
Yazma Eser Kütüphanesi emekli Müdürü Dr. Nevzat Kaya tarafından
projemiz kapsamında çeşitli kaynaklar taranarak tespit edilmiş ve
bu eserlerin Türkiye'de bulunan nüshalarının dijital kopyaları
hazırlanmıştır. Hazırlanan dijital kopyalar Şarkiyat Enstitüsü'ne
gerekli altyapı oluşturulduktan sonra dijital bir kütüphane olarak
bağışlanacaktır. Projemiz kapsamında köşe yazısında geçtiği gibi
herhangi bir kuruma 'Türkiye'deki Osmanlı arşivlerinin Balkanlar
belgelerini paylaşacağız' şeklinde bir söz kesinlikle
verilmemiştir. Osmanlı arşivlerinin Başbakanlık Devlet Arşivleri
Genel Müdürlüğü'nün uhdesinde bulunduğu düşünülürse, Yunus Emre
Enstitüsü'nün böyle bir söz vermesinin mümkün olmadığı açıktır.
Projemiz kapsamında Bosna-Hersek'te yapılan bir diğer çalışma ise
ülkedeki farklı kütüphanelerde çalışan ve Türkçe bilen 6 uzmana 5
Mayıs - 5 Ağustos 2013 tarihleri arasında Türkiye'de 'Osmanlı
Türkçesi Eğitimi' verilmesidir. Bu eğitime, mezkur köşe yazısında
hiçbir irtibat kurulmadığı iddia edilen Saraybosna Tarih
Arşivi'nden Elma Dervisbegoviç katılmıştır. 2011 yılında yapılan
hazırlık çalışmaları aşamasında bu çapta bir projenin üç yıl
sürmesi öngörülmüştür. Bu takvime bağlı kalınmış ve proje
kapsamında 2012-2014 yılları arasında Bosna-Hersek, Makedonya,
Hırvatistan ve Kosova'da bulunan yaklaşık 10 bin yazma eser ile 5
bin matbu eser dijital ortama aktarılmıştır. Böylece projenin
dijitale aktarım çalışmaları tamamlanmıştır. Projenin ikinci ayağı
olarak, dijitale aktarılan eserlerin bilim dünyasına kazandırılması
için bu eserlerin kataloglanmasına yönelik çalışmalarımız devam
etmektedir."
(İHA)