Kut'ül Amare Zaferi ne zaman kutlanacak?
Osmanlı Ordusu'nun 100 yıl önce Irak'ın Kut bölgesinde 147 gün süren kuşatmada 13 bin İngiliz askerini esir alarak İngilizlere en ağır yenilgiyi yaşattığı Kut'ül Amare Zaferi, bu yıl tüm yurtta çeşitli etkinliklerle kutlanacak.
Kut'ül Amare Zaferi ne zaman kutlanacak? Tarihimizin en şanlı
destansı zaferlerinden biri olan Kut'ul Amare Zaferi hakkında merak
edilenleri sizin için derledik. Kut'ül Amare kuşatması ne zaman
gerçekleşmiştir? Şanlı zaferlerimizden olan Kut'ul Amare Zaferi
hakkında tüm detaylar haberimizde..
KUT'ÜL AMARE KUŞATMASI TÜM YURTTA KUTLANACAK!
Başta Cumhurbaşkanlığı olmak üzere Kültür ve Turizm Bakanlığı,
Milli Eğitim Bakanlığı gibi kurumların da katkılarıyla ülke çapında
sempozyumlar, belgeseller ve savaşı anlatan sergiler
düzenlenecek.
Milli Eğitim Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı da 29 Nisan
2016 Cuma günü 100. yılına girecek şanlı zaferin her yıl
hatırlanması için 29 Nisan'ın zaferin yıldönümü olarak kutlanması
için etkinlik takvimlerinde yer verdi. 1952 yılına kadar bayram
olarak kutlanan Kut'ül Amare Muharebesi, Türkiye'nin NATO'ya üye
olmasının ardından İngilizler'in baskısı sonucu kaldırılmıştı.
KUT'ÜL AMARE KUŞATMASI
Kut'ül Ammare, Dicle Nehri kıyısında Şattülarap kanalı ile birleşen
Basra Körfezi'nin 350 km kuzeyinde, Bağdat'ın 170 km güneyinde
bulunan bir kasabadır. 1915 yılı nüfus sayımına göre 6500 kişi
bulunmaktaydı.
Tümgeneral Charles Vere Ferrers Townshend komutasındaki İngiliz 6.
Poona Tümeni (Hint Tümeni) Bağdat'a ilerlemeye çalışırken 22-23
Kasım 1915'te Selman-ı Pak Muharebesi'ni (Ctesiphon) kazanamayarak
geri çekildi ve 3 Aralık'ta Kut'a sığındı.
Goltz Paşa'nın Bağdat'a gelişi ve Nurettin Bey
birliklerinin ilerlemesi
Yeni kurulan Osmanlı 6. Ordusu'nun komutanlığına atanarak 5
Aralık'ta Bağdat'a varan Mareşal Colmar Freiherr von der Goltz
Paşa'nın emriyle Irak ve Havalisi Komutanı Miralay (Albay)
'Sakallı' Nurettin Bey'in birlikleri 27 Aralık'ta Kut'u
kuşattı.
İngilizlerin Kut'u kurtarma girişimleri
İngilizler Kut'u kurtarmak için General Aylmer komutasındaki Tigris
(Dicle) Kolordusuyla hücuma geçtiyse de 6 Ocak 1916 tarihli Şeyh
Saad Muharebesi'nde 4.000 askerini kaybederek geri çekildi. Bu
muharebede geri çekilme emrini veren 9. Kolordu Komutanı Miralay
(Albay) 'Sakallı' Nurettin Bey görevinden alındı ve yerine Enver
Paşa'nın kendisinden bir yaş küçük amcası olan Mirliva Halil Paşa
(Kut) getirildi.
İngiliz Ordusu, 13 Ocak 1916 tarihli Vadi Muharebesi'nde 1.600, 21
Ocak Hannah Muharebesi'nde 2.700 askeri kaybederek geri
püskürtüldü. İngilizler Mart başında tekrar taarruza geçti. Ancak 8
Mart 1916'da Sabis (Dujaila) mevkiinde Miralay (Albay) Ali İhsan
Bey (Sabis) komutasındaki 13. Kolordu'ya hücum ettiyse de 3.500
asker kaybederek geri çekildi. Bu yenilgiden dolayı General Aylmer
azledilerek yerine General Gorringe getirildi.
İngilizlerin teslimi
19 Nisan 1916'da 6. Ordu Komutanı Mareşal Von der Goltz Paşa,
Bağdat'ta bulunan karargâhında tifüsten ölünce, yerine Mirliva
Halil Paşa (Kut) getirildi.
29 Nisan 1916 Townshend birlikleri Kut'ta yaşanan açlıktan dolayı
diğer 13 general, 481 subay ve 13.300 er ile birlikte Osmanlı
Kuvvetleri'ne teslim oldu. Halil Paşa, Kutü'l-Ammare zaferinden
sonra 6. Ordu'ya yayınladığı mesajda şöyle dedi:
Arslanlar! Bütün Osmanlılara şeref ve şan, İngilizlere kara meydan
olan şu kızgın toprağın güneşli semasında şehitlerimizin ruhları
sevinçle gülerek uçarken, ben de hepinizin pak alınlarından öperek
cümlenizi tebrik ediyorum. Ordum gerek Kut karşısında ve gerekse
Kut'u kurtarmaya gelen ordular karşısında 350 subay ve 10 bin erini
şehit vermiştir. Fakat buna karşılık bugün Kut'ta 13 general, 481
subay ve 13 bin 300 er teslim alıyorum. Bu teslim aldığımız orduyu
kurtarmaya gelen İngiliz kuvvetleri de 30 bin zayiat vererek geri
dönmüşlerdir. Şu iki farka bakılınca, cihanı hayretlere düşürecek
kadar büyük bir fark görülür. Tarih bu olayı yazmak için kelime
bulmakta müşkülata uğrayacaktır. İşte Osmanlı sebatının İngiliz
inadını kırdığı birinci zaferi Çanakkale'de, ikinci zaferi burada
görüyoruz.
İngiliz kuvvetleri ve müttefikleri, 23.000 ölü ve yaralı, Osmanlı
kuvvetleri 10.000 ölü ve yaralı vermiş, 13.100 (bazı kaynaklara
göre 18.000) İngiliz askeri esir alınmıştır.
İngiliz tarihçisi James Morris, Kut'un kaybını "Britanya
(İngiltere) askeri tarihindeki en aşağılık şartlı teslimi" olarak
tanımlamıştır. Bu yenilgi İngiliz basınında ve kamuoyunda çok büyük
bir infial uyandırdı. Bunun üzerine General Lake ve General
Gorringe İngiliz ordusunda görevlerinden alınmış ve yerlerine
General Maude getirilmiştir.
Bu çarpışmaların askeri tarih açısından bir başka önemi de bilinen
ilk havadan ikmal denemesini İngiliz ordusunun Kut'taki
birliklerini ikmal için 26 gün boyunca Dicle'deki Ora Üssü'nden 3
adet Short 184 tipi 225 beygirlik deniz uçakları ile bu kuşatma
sırasında gerçekleştirmiş olmalarıdır.
Ancak bu çaba yeterli olmamış ve sonucu değiştirmemiştir. Halil
Paşa Kut'ül Ammare zaferine istinaden Kut soyadını almıştır.
Bu çarpışmalarda ölenler için kasabada Kut Türk Şehitliği
yapılmıştır.