Koronavirüs testi pozitif çıkanların HES kodu hilesi
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) testi pozitif çıkan ve karantinada olması gereken kişiler, başkasına ait HES kodlarıyla kamu kurumlarında, toplu taşıma araçlarında, AVM'lerde ve restoranlarda kalabalığa karışıyor.
Türkiye'de yeni tip koronavirüs (Kovid-19) vaka sayıları her geçen gün artıyor. Sağlık Bakanlığı'nın yayınladığı son verilere göre günlük vaka sayıları 50 bini aştı. Uzmanlarsa son zamanlarda vaka ve vefat sayılarındaki artışın nedeninin HES kodu sahtekarlığı olduğunu dile getirdi. Özellikle AVM ve restoranlarda görevlilerin HES kodlarını dikkatsiz kontrol etmesi bu HES kodu sahtekarlığınının artışına neden oluyor.
Demirören Haber Ajansı'nın (DHA) aktardığına göre koronavirüs testi pozitif çıkan ve karantinada olması gereken kişiler bu kodları ya negatif bir tanıdıklarından ya da sosyal medyada HES kodunu paylaşan birilerinden ekran görüntüsü alarak gerçekleştiriyor. Edindikleri bu ekran görüntüsü ile koronavirüs testi pozitif olmasına rağmen istediği yere rahatça girip çıkabiliyor.
'AVM girişlerinde çok sıra olduğu için görevliler kodlara
hızlıca bakıyor'
Pozitif ya da temaslı kişilerin başta AVM ve restoran olmak üzere
birçok yere girdiğini söyleyen Marmara Üniversitesi İletişim
Fakültesi Öğretim Üyesi ve Dijital İletişim Araştırmacısı Doç.
Dr. Ali Murat Kırık, "Koronavirüs pandemisinin etkisiyle
birlikte artık sosyal mesafe ve sosyal izolasyon kuralları giderek
artmaya başladı. Bu süreçte Hayat Eve Sığar uygulaması içerisinde
bulunan kodu kullanarak kişilerin risk durumu belirlenmiş oluyor.
Ancak bu dönemde toplum sağlığını riske atan kişilerinde olduğunu
söyleyebilmek mümkün. Son zamanlarda bazı pozitif ya da temaslı
kişiler negatif bir kişinin HES kodu ya da HES kodunun ekran
görüntüsü ile istediği yere girebiliyor. Mesela AVM girişlerinde
genellikle çok sıra olduğu için güvenlik görevlileri bu HES
kodlarına hızlıca bakıp o kişileri içeri alıyor. Bu noktada bu
insanlar kendilerini riske attıkları gibi çevrelerini de riske
atıyor" dedi.
'Vaka artışına neden oluyor'
Pozitif ya da temaslı olan bir kişinin başkasının HES koduyla
gezmesinin insanları ölüme sürüklemek olduğunu belirten Doç. Dr.
Kırık, "Birisi bir restoran ya da AVM'ye başkasının HES
koduyla girdiği zaman bulunduğu ortamdaki herkesi pozitif yapma
ihtimali artıyor. Son zamanlarda vaka ve vefat
sayılarındaki artışın sebeplerinden birinin de HES kodu
dolandırıcılığı olduğunu söyleyebilirim" diye konuştu.
'HES kodu ile birlikte kimlik kontrolü
olmalı'
Doç. Dr. Kırık, sözlerine şu şekilde devam etti:
"AVM ve restoran çalışanları HES koduna baktıktan ve risksiz
yazısını gördükten sonra vatandaşları içeri almalı. Aynı zamanda
burada görevlinin yapması gereken şey HES kodu ile birlikte kişinin
adını ve soyadını kontrol etmesi. Vatandaşlar ise bu kimlik
kontrolün esnasında T.C. kimlik numaralarını elleriyle
kapatarak gösterebilir."
HES kodu paylaşımı sosyal medyaya düştü
İnsanların beğeni uğruna sosyal medyada HES kodlarını paylaştığını
söyleyen Doç. Dr. Kırık, "HES kodlarını gömlek ve
tişörtlerinin üzerine bastıran bile var. Sosyal medyada HES kodunu
paylaşmış bir kişinin HES kodunu alarak çok rahat bir şekilde AVM
ve restoranlara girilebilir. HES kodları bizim kişisel verilerimiz
kapsamında yer alıyor. Çünkü HES kodunuz size aittir ve biriciktir.
Dolayısıyla bu kodların internet ortamında fütursuzca gelişigüzel
bir şekilde paylaşılması kesinlikle yanlıştır" diye
konuştu.
'Başkasının HES koduyla AVM'ye girmek isteyenler
oluyor'
İstanbul'da bulunan bir AVM'de Güvenlik Görevlisi Amiri Serdar
Galatasaraylı, "HES kodu sorgulama mecburi hale geldi. Biz de
elimizdeki telefonlarla Hayat Eve Sığar uygulaması üzerinde HES
kodu sorgulaması yapıyoruz. Bazen riskli kişilerde AVM'ye girmek
isteyebiliyor. Bizler de hemen duruma müdahale ediyoruz. Başkasının
HES koduyla girmek isteyenler de zaman zaman oluyor. O sırada kodu
okuttuğumuzda çıkan harflerle kişinin söylediği ismi kıyaslıyoruz.
Kişinin söylediği isim ile ekrandaki harfler tutuyorsa AVM'ye
alıyoruz. Ancak uyuşmadığı zaman içeriye
almıyoruz" dedi.
'Kimlik sorma yetkimiz yok'
Vatandaşları AVM'ye alırken üç aşamadan biri ile kontrol
ettiklerini belirten Galatasaraylı, şöyle konuştu:
"Birinci aşama HES kodu sorgulama. İkinci aşama barkod kodu ile
sorgulama. Üçüncü aşama ise uygulama üzerinde risksiz yazısını
görüp içeri alma şeklinde oluyor. HES koduyla giren kişilere
güvenlik görevlisi arkadaşlarımız mümkün olduğunca adlarını ve
soyadlarını soruyor. Ancak başkasının HES koduyla AVM'ye girmek
isteyen kişi kendisinde bulunan HES kodu sahibinin ismini
söyleyebilir. O esnada başka bir uygulama gerçekleştiremiyoruz.
Bizim vatandaşlara kimlik sorma gibi bir yetkimiz yok. Böyle bir
yetkimiz olmadığı içinde kişiler başkasının HES koduyla AVM'ye
girmiş oluyor."
Sahte HES koduyla AVM'lere girmeyi minimize etmeye çalıştıklarını
vurgulayan Güvenlik görevlisi Galatasaraylı, "Hayat Eve Sığar
uygulamasını herkes kullanırsa biz de burada insanları bekletmemiş
oluruz. AVM önlerinde de sıra olmamış olur. Genelde vatandaşlar
ekran görüntüsü ya da bir kâğıda HES kodlarını yazarak geliyor.
Herkes uygulamayı kullanırsa sahte HES kodu kullananları bir
nebze önlemiş oluruz" ifadelerini kullandı.