Kongreden çıkan ’tek takvim’ kararı ne alama geliyor ?
Uluslararası Hicri Takvim Birliği Kongresinden tek takvim uygulansın kararı çıktı. Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez, "Bu, dünyada yaşayan bütün Müslümanların bir tek hicri takvime göre kendi ibadetlerini, kendi bayramlarını tanzim etmeye başlayacağı anlamına gelir" dedi.
Uluslararası Hicri Takvim Birliği Kongresinden tek takvim
uygulansın kararı çıktı. Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez,
"Bu, dünyada yaşayan bütün Müslümanların bir tek hicri
takvime göre kendi ibadetlerini, kendi bayramlarını tanzim etmeye
başlayacağı anlamına gelir" dedi.
Aralarında Türkiye, Suudi Arabistan, Malezya, Birleşik Arap
Emirlikleri, ABD, Katar, Fas, Mısır ve Ürdün'ün de bulunduğu 50'ye
yakın ülkeden ilim adamları, astronomlar ve karar mercisinde
bulunan yetkililerin katıldığı kongrede, üç gün boyunca takvim
birliği konusu alanında uzman kişiler tarafından enine boyuna
tartışıldı. Kongrenin kapanış oturumunda katılımcılar, İslam
dünyasında takvim uygulaması konusunda oy kullandı. Bütün
katılımcıların oy kullandığı kongrede ‘Tekli Takvim, Çiftli Takvim,
Kararsız seçenekleri yer aldı. Oylamanın ardından büyük çoğunlukla
Tekli Takvimin uygulanması yönünde karar çıktı.
Bütün dünya Müslümanlarının dikkatini verdiği kongreden çıkan
kararı Diyanet İşleri Başkanı Görmez, ‘Kongreden vahdet çıkmıştır.
Tek takvimin uygulanması yönünde karar alınmıştır. Bütün İslam
dünyasına hayırlı olsun' sözleriyle dünya kamuoyuyla paylaştı.
Üç yıllık çalışmanın ardından neticelenen kararın, İslam
dünyasındaki 60 yıllık ihtilafın son bulacağına, sevinçlerin
birlikte yaşanacağına vesile olacağına inandığını söyleyen Görmez,
kongrenin vahdet ve birlik ruhunu bir dua olarak Suriye'deki
mazlumlara gönderdiğini kaydetti. Başkan Görmez, sonuç bildirgesini
dünya kamuoyuyla paylaşmadan önce şunları söyledi;
"Diyanet İşleri Başkanlığı ve İslam alimleri adına yaklaşık
üç yıllık bir çalışmayı bugün neticelendirdiğiniz için ayrı ayrı
teşekkür ederim. İlmi çalışma gurubuna, fıkıh alimlerimize,
astronomi alimlerimize üç yıllık bir çalışmayı neticelendirdiğiniz
için teşekkür ediyorum. Umuyorum ki bu toplantı 60 yıllık İslam
alemindeki ihtilafı ortadan kaldırır ve özellikle bütün dünyada
yaşayan Müslümanların ibadetlerini, sevinçlerini vahdet, birlik ve
beraberlik içerisinde yapmalarına vesile olur. Aynı camide namaz
kılan Müslümanların bayram gününü birbirinden ayırmasına bu
toplantı son verecektir. Alimlerimizin bu vahdet ruhunu bir dua
olarak Suriyeli mazlum kardeşlerimize gönderiyorum. Buradaki
vahdetimizi Felluce'de zor durumda olan kardeşlerimize
gönderiyorum. Allah, buradaki vahdet ruhunu Libya'ya, Arakan'a
ulaştırsın. Vahdeti parçalanmış bütün Müslüman kardeşlerimize
buradaki vahdetin, birliğin, beraberliğin bir dua olarak
yansımasını Allah nasip etsin"
ALINAN KARARLAR
Görmez, kongrede alınan kararları şöyle sıraladı;
"1- Kongre, önceki kongrelerin ve fıkıh akademilerinin
kararlarını teyit etmiştir. Bu bağlamda 1966
Mecmeu'l-Buhusi'l-İlmiyye, 1973 Kuveyt, 1978 İstanbul Kongreleri
ile 1986'da İslam İşbirliği Teşkilatına bağlı
Mecmeu'l-Fıkhi'l-İslami (Fıkıh Akademisi), 2009 yılında
el-Meclisü'l-Urubbi li'l-ifta ve'l-Buhus (Avrupa fetva ve araştırma
meclisi), 2012 yılında Rabıta Fıkıh Akademisinin kabul ettiği temel
ilke ve ölçütler teyit edilmiştir. Bunların arasında en önemlileri
şunlardır. Kameri ayın başlangıcını tespitteki temel ilke, ister
çıplak gözle olsun ister modern astronomik aletlere bağlı gözlemle
olsun, hilalin görülmesidir. İhtilaf-ı matalia (yani hilalin farklı
zamanlarda farklı yerlerde görülmesine) itibar edilmez. (Bir yerde
görüldüğü zaman diğer yerlerde de görülmüş kabul edilir.)
2- Kongre, bütün dünyada uygulanması için tekli takvimi tercih
etmiştir. Böylece herkesin önünde tek bir hicri takvim
bulunacaktır. Bu takvim, hilalin dünyanın herhangi bir yerinde
gözle veya astronomik rasat aletleriyle görülebilme imkânını ve hem
klasik fakihlerin çoğunluğunca hem de günümüz fıkıh akademilerinin
çoğunluğunca kabul edilen ihtilaf-ı matali'a itibar edilmemesi
görüşünü esas almıştır. Bunların yanında bu takvim, dini
metinler/naslar ile kesin astronomik kurallar arasında bir çelişki
ve çatışma olmadığından astronomik ölçütler ve fıkhi kuralları
beraberce göz önüne almıştır.
Tercih edilen takvimin avantajları ve sonuçları:
"Bu takvim, Müslümanlar ama özellikle Müslüman
azınlıkların karşı karşıya olduğu bazı sorunları çözme yönünde
önemli katkılar sunacaktır. Bu sonuçlardan biri, oruç, bayram gibi
Müslümanlar için sembol manası olan günleri birleştirmesidir. Bir
diğeri ise, bunun Müslümanlar arasındaki meşru ve makul sınırları
aşan tefrikayı/ayrışmayı ortadan kaldırma yönünde bir karar
olmasıdır. Zira özellikle azınlık halinde yaşayan Müslümanlar
arasında bu sorun tek bir devlet içinde bazen iki bazen de üç
farklı günde oruç ve bayram yapma noktasına varacak aşırı durumlara
yol açabilmektedir. Hatta farklılık, bir ülke vatandaşı hacıların
Zilhicce'nin 9. günü Arafat'ta vakfeye durdukları gün, kendi
ülkelerinde henüz Zilhicce'nin 7. veya 8. günü olması gibi aşırı
boyutlara ulaşabilmektedir. Bu din, tevhid dinidir, birliği ve
bütünlüğü şer'i bir farz ve olgusal bir zaruret saymıştır. Aynı
zamanda önceden belirlenmiş standart bir takvim, Müslüman
azınlıkların bayramlarda tatil imkânına kavuşmalarını da
sağlayacaktır; ayrıca onlara, yaratılmak istenen algının aksine
yüce dinimizin bilimsel gelişmelere kapalı olmadığını, hatta
bilimle uyumlu olduğunu çevrelerine sunma noktasında yardımcı
olacaktır. Zira İslam'ın ilk inen ayeti ve suresi
"Oku" emriyle başlar ve ilmi konu eder.
3- Kongre, Avrupa, Amerika ve benzeri bölgelerdeki Müslüman
azınlıklardan bayramlarını, sembol günlerini ve dolayısıyla duygu
ve düşüncelerini birleştirme yönünde çalışmalarını önerir. Aynı
şekilde dini mercilere sahip olan Müslüman devletlere de bu takvimi
incelemelerini ve güvenmelerini önerir; zira bu takvim,
Müslümanların iyiliğini sağlama ve onları kötülüklerden
uzaklaştırma, sembollerini ve duygularını birleştirme hedefi
dışında bir amaç taşımamaktadır.
4- Kongre, Türkiye Cumhuriyeti Diyanet İşleri Başkanlığından, bu
kongrenin kararlarını hayata geçirme konusunda aşağıdaki hususları
tahakkuk ettirecek organları oluşturmasını önerir:
a. 10 yıllık bir takvim hazırlayacak bir ilmi komisyon teşkil
edilmesi ve takvimin basım ve dünyaya dağıtılması
b. Gözetleme ve diğer hususları ele almak üzere Rüyet-i Hilal
konusunda incelemelere devam edecek bir heyetin oluşturulması
c. Üzerinde anlaşılan Hicri Takvim kültürünün yayılması konusunda
eğitim ve halkla ilişkiler konusuyla ilgilenecek bir komisyonun
oluşturulması.
ÖNERİLER
1. Kongre, İslam ülkelerindeki dini mercilere ve din işlerinden
sorumlu olan kişi ve kurumlara bu takvimi benimseyip ilkeleri
doğrultusunda kameri ayların başlangıcında birliği sağlama için
çalışma yapmalarını tavsiye eder.
2. Kongre, İslam dünyasındaki takvim yapıcılarına, Müslümanları
medeniyetlerinin ve kimliklerinin göstergesi olan bir takvim
etrafında buluşturabilmek, duygu ve düşüncelerini birleştirebilmek
için bu takvimin ilkelerini benimsemeye çağırır.
3. Kongrenin gayrimüslim ülkelerde yaşayan Müslümanlara tavsiyesi,
belirli bir takvimi uygulamak suretiyle birliği sağlamalarıdır.
Zira şer'an aynı ülkede yaşayanların oruç tutma zamanı ve bayram
yapma zamanı hususunda ihtilaf etmeleri caiz değildir. Aksine
onların Avrupa Araştırma ve Fetva Konseyi veya Türkiye'de Diyanet
işleri Başkanlığının o ülkelerdeki birimleri gibi yetkili dini
mercilerden çıkan kararlara uymaları gerekir. Zira Hz. Peygamber
şöyle buyurmuştur: "Orucunuz birlikte oruç tuttuğunuz gün,
bayramınız birlikte bayram yaptığınız gün, kurbanınız ise birlikte
kurban kestiğiniz gündür."
4. Avrupa'daki Müslümanların birlik ve beraberliğinin sağlanması ve
menfaatlerinin korunması için, özellikle de şeri ibadet
vakitlerinin ve kameri ayların başlangıcının tespiti gibi önemli
İslami meselelerde tefrikaya düşmelerini önlemek amacıyla, Kongre,
Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığının Batı Ülkelerindeki
birimlerinin ve Avrupa Araştırma ve Fetva Konseyinin Batı
ülkelerinde yaşayan Müslüman azınlıklar için yetkili ilmi ve dini
merci olarak kabul edilmelerini tavsiye etmektedir.
5. Kongre; Türkiye Cumhuriyeti Diyanet İşleri Başkanlığına, söz
konusu takvimin, üzerinde çalışmalar yapılarak bütün İslam alemince
kabul edilebilecek tek takvim haline gelebilmesi için İslam
İşbirliği Teşkilatı Başkanlığına sunulmasını ve bu yolla takvimin
İslam ülkelerine arz edilmesini tavsiye eder."
(İHA)