İşte 21 madde
Anayasa teklifi TBMM'ye geldi.
Anayasa teklifi TBMM'ye geldi.
Anayasa teklifi TBMM'ye 316 milletvekilinin imzasıyla geldi. Kanun
teklifi 21 maddeden oluşuyor. Anayasa teklifinde şu maddeler yer
alıyor:
"MADDE 1- 7/ l 1/ 1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye
Cumhuriyeti Anayasası'nın 9. maddesine "bağımsız"
ibaresinden sonra gelmek üzere "ve tarafsız"
ibaresi eklenmiştir.
MADDE 2- 2709 sayılı Kanunun 75. maddesinde yer alan
"beşyüzelli" ibaresi "altıyüz"
şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 3- 2709 sayılı Kanunun 76. maddesinin birinci fıkrasında yer
alan "Yirmibeş" ibaresi "Onsekiz"
şeklinde, ikinci fıkrasında yer alan "yükümlü olduğu
askerlik hizmetini yapmamış olanlar," ibaresi
"askerlikle ilişiği olanlar," şeklinde
değiştirilmiştir.
MADDE 4- 2709 sayılı Kanunun 77. maddesi başlığıyla birlikte
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"MADDE 77- Türkiye Büyük Millet Meclisi ve
Cumhurbaşkanlığı seçimleri beş yılda bir aynı günde yapılır.
Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilir.
Cumhurbaşkanlığı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun
sağlanamaması halinde 101 inci maddedeki usule göre ikinci oylama
yapılır".
MADDE 5- 2709 sayılı Kanunun 78. maddesi başlığıyla birlikte
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"MADDE 78- 'Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliğinin
düşmesi, düşürülmesi, ölüm ile diğer boşalma hallerinde boşalan
üyelikler aynı siyasi partinin yedek milletvekilleriyle doldurulur.
Siyasi partilerin seçim çevrelerindeki milletvekili aday
listelerinde bulunup da seçilemeyen adaylar bulundukları sıra esas
alınarak yedek milletvekili sayılırlar. Ayrıca siyasi partiler
genel seçimlerde her seçim çevresinde en az iki olmak üzere
seçilecek milletvekili sayısının beşte biri oranında, bağımsız
adaylar ise bir yedek milletvekili adayı gösterirler.
Milletvekilliklerinde boşalma olması halinde boşalan üyeliklere
öncelikle o seçim çevresindeki asıl aday listesinde bulunup da
seçilemeyen yedek milletvekilleri ikame olunur.
Bir seçim çevresinde tüm milletvekilliklerinin aynı siyasi parti
adayları tarafından kazanılmış olduğu hallerde, yedek milletvekili
listesindeki adaylar sırayla boşalan milletvekilliğine ikame
olunur. Boşalan milletvekilliğinin bağımsız adaylardan olması
halinde, bu milletvekilinin oy
pusulasında gösterilen yedek milletvekili adayı, boşalan
milletvekilliğine ikame olunur. İkame gerçekleşmedikçe yedek
milletvekilliği için hiçbir hak oluşmaz. Savaş sebebiyle seçimlerin
yapılmasına imkan görülmezse, Türkiye Büyük Millet Meclisi ve
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin bir yıl ertelenmesine Meclis karar
verebilir. Erteleme sebebi ortadan kalkmamışsa, aynı usule göre bu
işlem tekrarlanabilir."
MADDE 6- 2709 sayılı Kanunun 87. maddesi aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
"MADDE 87- Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve
yetkileri, kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak; bütçe ve kesin
hesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek, para basılmasına
ve savaş ilamına karar vermek; milletlerarası andlaşmaların
onaylanmasını uygun bulmak, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam
sayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilâmna
karar vermek ve Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri
kullanmak ve görevleri yerine getirmektir."
MADDE 7- 2709 sayılı Kanunun 98. maddesi aşağıdaki şekilde
değiştirilmiş ve kenar başlığı metinden çıkarılmıştır.
"MADDE 98- Türkiye Büyük Millet Meclisi belli bir konuda
Meclis araştırması ve genel görüşme yapabilir; milletvekilleri
yazılı soru sorabilir.
Meclis araştırması, belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan
incelemeden ibarettir. Genel görüşme, toplumu ilgilendiren belli
bir konunun Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda
görüşülmesidir. Genel görüşme ve Meclis araştırmasına yürütme adına
herhangi bir temsilci katılamaz. Yazılı soru; yazılı olarak en geç
onbeş gün içerisinde cevaplanmak üzere milletvekillerinin,
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlara yazılı olarak soru
sormalarından ibarettir. Meclis araştırması, genel görüşme ve
yazılı soru önergelerinin verilme şekli, içeriği ve
kapsamı ile araştırma usülleri Meclis İçtüzüğü ile
düzenlenir."
MADDE 8- 2709 sayılı Kanunun 101. maddesi başlığıyla birlikte
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"MADDE 101-Cumhurbaşkanı, kırk yaşım doldurmuş, yüksek
öğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip, doğuştan
Türk vatandaşı olanlar arasından, doğrudan halk tarafından seçilir.
Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla'iki
defa Cumhurbaşkanı seçilebilir. Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti
grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların
tek başına veya birlikte en az yüzde beşini almış olan siyasi
partiler ile en az yüz bin seçmen aday gösterebilir. Cumhurbaşkanı
seçilen milletvekilinin Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona
erer. Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt
çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilir. İlk oylamada bu
çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikirci pazar günü ikinci
oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış iki aday
katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı
seçilir. İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin
herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde; ikinci oylama,
boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi
suretiyle yapılır. İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu
oylama referandum şeklinde yapılır. Aday, geçerli oyların salt
çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilir. Seçimlerin
tamamlanamaması halinde mevcut Cumhurbaşkanı yenisi seçilinceye
kadar görevine devam eder. Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin
diğer usul ve esaslar kanunla düzenlenir."
MADDE 9- 2709 sayılı Kanunun 104. maddesi aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
"MADDE 104- Cumhurbaşkanı Devletin başıdır. Yürütme
yetkisi Cumhurbaşkanına aittir. Cumhurbaşkanı, Devlet başkanı
sıfatıyla Türkiye Cumhuriyetini Ve Türk Milletinin birliğini temsil
eder; Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve
uyumlu çalışmasını temin eder.
Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü Türkiye Büyük
Millet Meclisinde açılış konuşmasını yapar. Ülkenin iç ve dış
siyaseti hakkında Meclise mesaj verir. Kanunları yayımlar.
Kanunları tekrar görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine
geri gönderir. Kanunların, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün
veya belirli hükümlerinin Anayasaya şekil veya esas bakımından
aykırı oldukları gerekçesi ile Anayasa Mahkemesinde iptal davası
açar. Cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları atar ve görevlerine
son verir. Üst düzey kamu yöneticilerini atar ve görevlerine son
verir. Yabancı devletlere Türkiye Cumhuriyetinin temsilcilerini
gönderir, Türkiye Cumhuriyetine gönderilecek yabancı devlet
temsilcilerini kabul eder. Milletlerarası andlaşma akdeder ve
yayınlar. Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli
gördüğü takdirde halkoyuna sunar. Milli güvenlik politikalarını
belirler ve gerekli tedbirleri alır. Türk Silahlı Kuvvetlerinin
Başkomutanlığını temsil eder.
Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar verir. Sürekli
hastalık, sakatlık ve kocama sebebi ile kişilerin cezalarını
hafifletir veya
kaldırır. Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Anayasanın ikinci
kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi
hakları ve ödevleriyle dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve
ödevler Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenemez. Anayasada
münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Kanunda açıkça düzenlenen
konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz.
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kanunlarda farklı hükümler
bulunması halinde kanun hükümleri uygulanır. Türkiye Büyük Millet
Meclisinin aynı konuda kanun çıkarması durumunda Cumhurbaşkanlığı
kararnamesi hükümsüz hale gelir. Cumhurbaşkanı kanunların
uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla,
yönetmelikler çıkarabilir.
Kararnameler ve yönetmelikler, yayımdan sonraki bir tarih
belirlenmemişse, Resmi Gazetede yayımlandıkları gün yürürlüğe
girer. Cumhurbaşkanı ayrıca Anayasada ve kanunlarda verilen seçme
ve atama görevleri ile diğer görevleri yerine getirir ve yetkileri
kullanır."
MADDE 10- 2709 sayılı Kanunun 105. maddesi başlığı ile birlikte
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Madde 105- Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği
iddiasıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının salt
çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilir.
Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde görüşür ve üye tam sayısının
beşte üçünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar verebilir.
Soruşturma açılmasına karar verilmesi halinde, Meclisteki siyasi
partilerin, güçleri oranında komisyona verebilecekleri üye
sayısının üç katı olarak gösterecekleri adaylar arasından her
siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle kurulacak onbeş
kişin bir komisyon tarafından soruşturma yapılır. Komisyon,
soruşturma sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclis
Başkanlığına sunar. Soruşturmanın bu sürede bitirilememesi halinde,
komisyona bir aylık yeni ve kesin bir süre verilir. Rapor
Başkanlığa verildiği tarihten itibaren on gün içinde dağıtılır,
dağıtımından itibaren on gün içinde Genel Kurulda görüşülür.
Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının üçte ikisinin gizli
oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilir. Yüce Divan yargılaması üç
ay içerisinde tamamlanır, bu sürede tamamlanmazsa bir defaya mahsus
olmak üzere üç aylık ek süre verilir, yargılama bu sürede kesin
olarak tamamlanır. Hakkında soruşturma açılmasına karar verilen
Cumhurbaşkanı seçim kararı alamaz. Yüce Divanda seçilmeye engel bir
suçtan mahkum edilen Cumhurbaşkanın görevi sona erer.
Cumhurbaşkanının görevde bulunduğu sürede işlediği iddia edilen
suçlar için görevi bittikten sonra da bu madde hükmü
uygulanır."
MADDE 11- 2709 sayılı Kanunun 106. maddesi başlığı ile birlikte
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"MADDE 106- Cumhurbaşkanı, seçildikten sonra bir veya daha
fazla Cumhurbaşkanı yardımcısı atayabilir. Cumhurbaşkanlığı
makamının herhangi bir nedenle boşalması halinde kırkbeş gün içinde
Cumhurbaşkanı seçimi yapılır. Yenisi seçilene kadar Cumhurbaşkanı
Yardımcısı Cumhurbaşkanlığına vekalet eder ve Cumhurbaşkanına ait
yetkileri kullanır. Genel seçime bir yıl ve daha az kalmışsa
Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimi de Cumhurbaşkanı seçimi ile
birlikte yenilenir. Genel seçime bir yıldan fazla kalmışsa seçilen
Cumhurbaşkanı Türkiye
Büyük Millet Meclisi seçim tarihine kadar görevine devam eder.
Kalan süreyi tamamlayan Cumhurbaşkanı açısından bu süre dönemden
sayılmaz. Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimlerinin
yapılacağı tarihte her iki seçim birlikte yapılır. Cumhurbaşkanının
hastalık ve yurt dışına çıkma gibi sebeplerle geçici olarak
görevinden ayrılması hallerinde, Cumhurbaşkanı Yardımcısı
Cumhurbaşkanına vekalet eder ve Cumhurbaşkanına ait yetkileri
kullanır. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, Cumhurbaşkanı
tarafından atanır ve görevden alınır. Türkiye Büyük Millet Meclisi
üyeleri, Cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakan olarak atanırlarsa
üyelikleri sona erer. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar,
Cumhurbaşkanına karşı sorumludur. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve
bakanlar hakkında görevleri ile ilgili suç işledikleri iddiasıyla
Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısrının salt çoğunluğunun
vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilir. Meclis,
önergeyi en geç bir ay içinde görüşür ve üye
tam sayısının beşte üçünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar
verebilir. Soruşturma açılmasına karar verilmesi halinde,
Meclisteki siyasi partilerin, güçleri oranında komisyona
verebilecekleri üye sayısının üç katı olarak gösterecekleri adaylar
arasından her siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle
kurulacak onbeş kişilik bir komisyon tarafından soruşturma yapılır.
Komisyon, soruşturma sonucunu belirten raporunu iki ay içinde
Meclis Başkanlığına sunar. soruşturmanın bu sürede bitirilememesi
halinde, komisyona bir aylık yeni Ve kesin bir süre verilir. Rapor
Başkanlığa verildiği tarihten itibaren on gün içinde dağıtılır,
dağıtımından itibaren on gün içinde Genel Kurulda görüşülür.
Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının üçte ikisinin gizli
oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilir. Yüce Divan yargılaması üç
ay içerisinde tamamlanır, bu sürede tamamlanamazsa bir defaya
mahsus olmak üzere üç aylık ek süre verilir, yargılama bu sürede
kesin olarak tamamlanır. Bu kişilerin görevde bulunduğu sürede
işlediği iddia edilen suçlar için görevi bittikten sonra da bu
madde hükmü uygulanır. Yüce Divanda seçilmeye engel bir suçtan
mahkum edilen Cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakanın görevi sona
erer. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, göreviyle ilgili
olmayan suçlarda yasama dokunulmazlığına ilişkin hükümlerden
yararlanır. Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri ve
yetkileri ile teşkilat yapısı Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile
düzenlenir."
MADDE 12- 2709 sayılı Kanunun 116. maddesi başlığıyla birlikte
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"MADDE 116- Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının
beşte üç çoğunluğu ile seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Bu
halde Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi ile
Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır. Cumhurbaşkanının
seçimlerin yenilenmesine karar vermesi halinde Türkiye Büyük Millet
Meclisi genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır.
Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin
yenilenmesine karar verilmesi halinde Cumhurbaşkanı bir defa daha
aday olabilir. Seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar verilen
Meclisin ve Cumhurbaşkanının yetkileri, bu organların seçilmesine
kadar sürer. Bu şekilde seçilen Meclis ve Cumhurbaşkanının görev
süreleri de beş yıldır."
MADDE 13- 2709 sayılı Kanunun 119. maddesi başlığıyla birlikte
aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve kenar başlıkları metinden
çıkarılmıştır.
"Madde 119- Cumhurbaşkanı savaş hali, savaşı gerektirecek
bir durumun baş göstermesi, ayaklanma olması veya vatan veya
Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışmanın veya ülkenin
ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren
şiddet hareketlerinin yaygınlaşması; anayasal düzeni veya temel hak
ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet
hareketlerinin ortaya çıkması; kamu düzeninin ciddi şekilde
bozulması; tabii afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır
ekonomik bunalım hallerinde yurdun tamamında veya bir bölgesinde,
süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilan edebilir.
Olağanüstü hal ilanı kararı verildiği gün Resmi Gazetede yayınlanır
ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur.
Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde ise derhal toplantıya
çağrılır; Meclis gerekli
gördüğü takdirde olağanüstü halin süresini kısaltabilir, uzatabilir
veya olağanüstü hali kaldırabilir. Cumhurbaşkanının talebiyle
Türkiye Büyük Millet Meclisi her defasında dört ayı geçmemek üzere
süreyi uzatabilir. Savaş hallerinde bu dört aylık süre aranmaz.
Olağanüstü hallerde vatandaşlar için getirilecek para, mal ve
çalışma yükümlülükleri ile 15 inci maddedeki ilkeler doğrultusunda
temel hak ve hürriyetlerin nasıl sınırlanacağını veya geçici olarak
durdurulacağı, hangi hükümlerin uygulanacağı ve işlemlerin nasıl
yürütüleceği kanunla düzenlenir. Olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanı,
olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda Cumhurbaşkanlığı
kararnamesi çıkarabilir. Kanun hükmündeki bu kararnameler Resmi
Gazetede yayımlanır, aynı gün Meclis onayına sunulur. Savaş ve
mücbir sebeplerle Türkiye Büyük Millet Meclisinin toplanamaması
hariç olmak üzere; olağanüstü hal sırasında çıkarılan
Cumhurbaşkanlığı kararnameleri bir ay içerisinde Türkiye Büyük
Millet Meclisinde görüşülür ve karara bağlanır. Aksi halde
olağanüstü hallerde çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi
kendiliğinden yürürlükten kalkar".
MADDE 14- 2709 sayılı Kanunun 123. maddesinin üçüncü fıkrasında yer
alan "ancak kanunla veya kanunun açıkça verdiği yetkiye
dayanılarak" ibaresi "kanunla veya
Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle" şeklinde değiştirilmiş ve
maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
"Üst düzey kamu görevlilerinin atanmalarına ilişkin usul
ve esaslar Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenir."
MADDE 15- 2709 sayılı Kanunun 126. maddesinin üçüncü fıkrasının
ikinci cümlesi yürürlükten kaldırılmış ve maddeye aşağıdaki fıkra
eklenmiştir.
"Merkezi idare kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşlarının;
kuruluş, görev, yetki ve sorumlulukları Cumhurbaşkanlığı
kararnamesi ile düzenlenir."
MADDE 16- 2709 sayılı Kanunun 142. maddesine aşağıdaki fıkra
eklenmiştir.
"Disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkemeler kurulamaz.
Ancak, savaş halinde asker kişilerin görevleri ile ilgili olarak
işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli askeri mahkemeler
kurulabilir."
MADDE 17- 2709 sayılı Kanunun 159. maddesinin başlığı ile birinci
ve dokuzuncu fıkralarında yer alan "Yüksek"
ibareleri metinden çıkarılmış; iki, üç, dört ve beşinci fıkraları
aşağıdaki şekilde ve altıncı fıkrasında yer alan "ile
Adalet Bakanlığı Müsteşarı dışındaki asıl üyeleri," ibaresi
"dışındaki üyeleri," şeklinde değiştirilmiş ve
dokuzuncu fıkrasında yer alan "tüzük" ibaresi
metinden çıkarılmıştır.
"Hâkimler ve Savcılar Kurulu 12 üyeden oluşur; iki daire
halinde çalışır.
Kurulun Başkanı Adalet Bakanıdır. Adalet Bakanı katılamadığı
toplantılara Adalet Bakanı Müsteşarı katılır. Kurulun, iki üyesi,
nitelikleri kanunda belirtilen yükseköğretim kurumlarının hukuk
dallarında görev yapan öğretim üyeleri ile avukatlar arasından, iki
üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren
nitelikleri yitirmemiş adli yargı hâkim ve savcıları arasından, bir
üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren
nitelikleri yitirmemiş idari yargı hâkim ve savcıları arasından
Cumhurbaşkanınca; üç üyesi Yargıtay üyeleri, bir üyesi Danıştay
üyeleri, iki üyesi nitelikleri kanunda belirtilen yükseköğretim
kurumlarının hukuk dallarında görev yapan öğretim üyeleri ile
avukatlar arasından Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından
seçilir. Kurulun Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilecek
üyeliklerine ilişkin başvurular, Meclis Başkanlığına yapılır.
Başkanlık, başvuruları Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden
Kurulu Karma Komisyona gönderir. Komisyon her bir üyelik için üç
adayı, üye tam sayısının üçte iki çoğunluğuyla belirler. Birinci
oylamada aday belirleme işleminin sonuçlandırılamaması halinde
ikinci oylamada üye tam sayısının beşte üç çoğunluğu aranır. Bu
oylamada da aday belirlenemediği takdirde her bir üyelik için en
çok oyu alan iki aday arasında ad çekme usulü ile aday belirleme
işlemi tamamlanır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi, Komisyon tarafından belirlenen
adaylar arasından, her bir üye için ayrı ayrı gizli oyla seçim
yapar. Birinci oylamada üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu; bu
oylamada seçimin sonuçlandırılamaması halinde, ikinci oylamada üye
tam sayısının beşte üç çoğunluğu aranır. İkinci oylamada da üye
seçilemediği takdirde en çok oyu alan iki aday arasında ad çekme
usulü ile üye seçimi tamamlanır.
Üyeler dört yıl için seçilir. Süresi biten üyeler bir kez daha
seçilebilir.
Kurul üyeliği seçimi, üyelerin görev süresinin dolmasmdan önceki
otuz gün içinde yapılır. Seçilen üyelerin görev süreleri dolmadan
Kurul üyeliğinin boşalması durumunda, boşalmayı takip eden otuz gün
içinde, yeni üyelerin seçimi yapılır."
MADDE 18- 2709 sayılı Kanunun 161. maddesi başlığı ile birlikte
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"MADDE- 161 Kamu idarelerinin ve kamu iktisadî
teşebbüsleri dışındaki kamu tüzel kişilerinin harcamaları yıllık
bütçelerle yapılır.
Mali yıl başlangıcı ile merkezi yönetim bütçesinin hazırlanması,
uygulanması ve kontrolü ile yatırımlar veya bir yıldan fazla
sürecek iş ve hizmetler için özel süre ve usuller kanunla
düzenlenir. Bütçe kanununa, bütçe ile ilgili hükümler dışında
hiçbir hüküm konulamaz.
Cumhurbaşkanı bütçe kanun teklifini, mali yılbaşından en az
yetmişbeş gün önce, Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar. Bütçe
teklifi Bütçe Komisyonunda görüşülür. Komisyonun ellibeş gün içinde
kabul edeceği metin Genel Kurulda görüşülür ve mali Yılbaşına kadar
karara bağlanır.
Bütçe kanununun süresinde yürürlüğe konulamaması halinde, bir
önceki yılın bütçesi yeniden değerleme oranına göre artırılarak
yürürlüğe konur.
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Genel Kurulda kamu idare
bütçeleri hakkında düşüncelerim her bütçenin görüşülmesi sırasında
açıklarlar, gider artırıcı veya gelirleri azaltıcı önerilerde
bulunamazlar.
Genel Kurulda kamu idare bütçeleriyle değişiklik önergeleri
üzerinde ayrıca görüşme yapılmaksızın okunur ve oylanır.
Merkezi yönetim bütçesiyle verilen ödenek, harcanabilecek tutarın
sınırını gösterir. Harcanabilecek tutarın Cumhurbaşkanlığı
kararnamesi ile aşılabileceğine dair bütçe kanununa hüküm
konulamaz.
Cari yıl bütçesindeki ödenek artışım öngören değişiklik teklifleri
ile cari ve izleyen yılların bütçelerine malî yük getiren
tekliflerde, öngörülen giderleri karşılayabilecek mali kaynak
gösterilmesi zorunludur.
Merkezi yönetim kesin hesap kanunu teklifi, ilgili olduğu mali
yılın sonundan başlayarak en geç altı ay sonra Cumhurbaşkanı
tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur. Sayıştay genel
uygunluk bildirimini, ilişkin olduğu kesinhesap kanun teklifinin
verilmesinden başlayarak en geç yetmişbeş gün içinde Meclise
sunar.
Kesinhesap kanunu teklifi ve genel uygunluk bildiriminin Türkiye
Büyük Millet Meclisine verilmiş olması, ilgili yıla ait Sayıştayca
sonuçlandırılamamış denetim ve hesap yargılamasını önlemez ve
bunların karara bağlandığı anlamına gelmez.
Kesinhesap kanunu teklifi, yeni yıl bütçe kanunu teklifiyle
birlikte görüşülür ve karara bağlanır."
MADDE 19 - 2709 sayılı Kanunun;
A) 8. maddesinde yer alan "ve Bakanlar Kurulu"; 15
inci maddesinin birinci fıkrasında, 17. maddesinin dördüncü
fıkrasında ve 19 uncu maddesinin altıncı fıkrasında yer alan
"sıkıyönetim"; 88. maddesinin birinci fıkrasında
yer alan "Bakanlar Kurulu ve", ikinci fıkrasında
yer alan "tasarı ve"; 93. maddesinin ikinci
fıkrasında yer alan doğrudan doğruya veya Bakanlar Kurulunun istemi
üzerine"; 117. maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan
"Bakanlar Kurulunun teklifi üzerine,"; 125.
maddesinin altıncı fıkrasında yer alan
"sıkıyönetim,"; 148. maddesinin birinci fıkrasında
yer alan sıkıyönetim", altıncı fıkrasında yer alan
", Askerî Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi"
ve "Yüksek"; 154 üncü maddesinin ikinci fıkrasında
yer alan "Yüksek"; 155. Maddesinin ikinci
fıkrasında yer alan "Başbakan ve Bakanlar Kurulunca
gönderilen kanun tasarıları," ve "tüzük
tasarılarını incelemek,", üçüncü fıkrasın yer alan
"Yüksek" ibareleri madde metinlerinden
çıkarılmıştır.
B) 73. maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan "Bakanlar
Kuruluna" ibaresi "Cumhurbaşkanına"; 117.
maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "Bakanlar
Kurulu" ibaresi "Cumhurbaşkanı", dördüncü
fıkrasında yer alan "Başbakana" ibaresi
"Cumhurbaşkanına"; 118. maddesinin birinci
fıkrasında yer alan "Başbakan, Genelkurmay Başkanı,
Başbakan
yardımcıları," ibaresi "Cumhurbaşkanı
yardımcıları,", "Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri
Komutanları ve Jandarma Genel Komutanından" ibaresi
"Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava kuvvetleri
komutanlarından", üçüncü fıkrasında yer alan
"Bakanlar Kuruluna"
ibaresi "Cumhurbaşkanına", "Bakanlar
Kurulunca" ibaresi "Cumhurbaşkanınca",
dördüncü fıkrasında yer alan "Başbakan" ibaresi
"Cumhurbaşkanı yardımcıları", beşinci fıkrasında
yer alan "Başbakanın" ibaresi
"Cumhurbaşkanı yardımcısının", altıncı fıkrasında
yer alan
"kanunla" ibaresi "Cumhurbaşkanlığı
kararnamesi ile"; 124 üncü maddesinin birinci fıkrasında
yer alan "Başbakanlık" ibaresi
"Cumhurbaşkanı" ve "tüzüklerin"
ibaresi "Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin"; 127.
maddesinin altınca fıkrasında yer alan
"Bakanlar Kurulunun" ibaresi
"Cumhurbaşkanının"; 131. maddesinin ikinci
fıkrasmda yer alan "ve Bakanlar Kurulunca" ibaresi
"tarafından"; 134. maddesinin birinci fıkrasında
yer alan "Başbakanlığa" ibaresi
"Cumhurbaşkanının görevlendireceği bakana"; 137.
maddesinin birinci fıkrasında yer alan "tüzük"
ibaresi "Cumhurbaşkanlığı kararnamesi"; 148
inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan "kanun
hükmünde kararnamelerin" ibareleri
"Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin", altıncı
fıkrasmda yer alan "Bakanlar Kurulu üyelerini"
ibaresi "Cumhurbaşkanı yardımcılarını,
bakanları";
150. maddesinde yer alan "kanun hükmünde
kararnamelerin" ibaresi "Cumhurbaşkanlığı
kararnamelerinin" ve "iktidar ve anamuhalefet
partisi Meclis grupları ile Türkiye Büyük Millet Meclisi"
ibaresi "Türkiye
Büyük Millet Meclisinde en fazla üyeye sahip iki siyasi parti
grubuna ve"; 151. maddesinde yer alan "kanun
hükmünde kararname" ibaresi "Cumhurbaşkanlığı
kararnamesi"; 152. maddesinin birinci fıkrası ile 153 üncü
maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "kanun hükmünde
kararnamenin" ibareleri "Cumhurbaşkanlığı
kararnamesinin"; 158 inci maddesinin birinci fıkrasında yer
alan "adli, idari ve askeri" ibaresi
"adli ve idari"; 166. Maddesinin dördüncü
fıkrasında yer alan "hükümete" ibaresi
"Cumhurbaşkanına", 167. Maddesinin ikinci
fıkrasında yer alan "Bakanlar Kuruluna" ibaresi
"Cumhurbaşkanına" şeklinde değiştirilmiştir.
C) 2709 sayılı Kanunun 89. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan
"geri gönderilen kanunu" ibaresinden sonra gelmek
üzere "üye tamsayısının salt çoğunluğu ile"
ibaresi eklenmiştir.
Ç) 108. maddesinin birinci fıkrasına "incelemek"
ibaresinden önce gelmek üzere" idari soruşturma? ibaresi
eklenmiş; ikinci fıkrasında yer alan "Silahlı Kuvvetler
ve" ibaresi metinden çıkarılmış; üçüncü fıkrasında yer
alan "üyeleri ve üyeleri içinden Başkanı, kanunda
belirlenen nitelikteki kişiler arasında" ibaresi
"Başkan ve üyeleri," şeklinde ve dördüncü
fıkrasında yer alan "kanunla" ibaresi
"Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile" şeklinde
değiştirilmiştir.
D) 146. maddesinin birinci fıkrasında yer alan
"onyedi" ibaresi "onbeş" şeklinde
değiştirilmiş, üçüncü fıkrasında yer alan ", bir üyeyi
Askerî Yargıtay, bir üyeyi Askerî Yüksek İdare Mahkemesi"
ibaresi ile dördüncü fıkrasında yer alan ", Askerî
Yargıtay, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi" ibareleri
metinden çıkarılmıştır.
E) 82. maddesinin ikinci fıkrasının ikinci cümlesi, 96'ncı
maddesinin ikinci fıkrası, 117. maddesinin son fıkrası, 125 inci
maddesinin ikinci fıkrası, 127'nci maddesinin üçüncü fıkrasının
ikinci cümlesi, 150. maddesinin birinci fıkrasının son cümlesi ile
67, 91, 99, 100, 102, 107, 109, 110, 111, 112, 113, 114, 115, 120,
121, 122, 145, 156, 157, 162, 163 ve 164. maddeleri yürürlükten
kaldırılmıştır.
MADDE 20- 2709 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde
eklenmiştir.
"GEÇİCİ MADDE 21- A) Türkiye Büyük Millet Meclisinin 27.
Yasama Dönemi milletvekili genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı seçimi
3/11/2019 tarihinde birlikte yapılır. Seçimin yapılacağı tarihe
kadar Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri ve Cumhurbaşkanının
görevi devam eder. Meclisin seçim kararı alması halinde 27. Yasama
Dönemi milletvekili genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı seçimi
birlikte yapılır.
B) Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren en geç altı ay içinde
Türkiye Büyük Millet Meclisi bu değişikliklerin gerektirdiği Meclis
İçtüzüğürıü ve kanuni düzenlemeleri yapar. Cumhurbaşkanlığı
kararnamesi ile düzenleneceği belirtilen değişiklikler ise
Cumhurbaşkanı tarafından aynı sürede düzenlenir.
C) Anayasanın 159 uncu maddesinde yapılan düzenlemeye göre Hâkimler
ve Savcılar Kurulu üyeleri en geç otuz gün içinde seçilirler ve bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonraki kırkbeş günü takip eden
iş günü görevlerine başlarlar. Başvurular, bu maddenin yürürlüğe
girdiği tarihten itibaren beş gün içinde Türkiye Büyük Millet
Meclisi Başkanlığına yapılır. Başkanlık, başvuruları Anayasa ve
Adalet komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyona gönderir.
Komisyon on gün içinde her bir üyelik için üç adayı üye tam
sayısının üçte iki çoğunluğuyla belirler. Birinci oylamada üçte iki
çoğunluk ile seçimin sonuçlandırılamaması halinde, ikinci ve üçüncü
Oylamalar yapılır; bu oylamalarda üye tamsayısının beşte üç
çoğunluğunun oyunu alan aday seçilmiş olur. Beşte üç çoğunluğun
sağlanamaması halinde üçüncü oylamada en çok oyu almış olan,
seçilecek üyelerin iki katı aday arasından ad çekme usulü ile üye
belirleme işlemi tamamlanır. Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel
Kurulu aynı usul ve nisapları gözeterek onbeş gün içinde seçimi
tamamlar. Mevcut Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyeleri, yeni
üyelerin göreve başlayacağı tarihe kadar görevlerine devam eder ve
bu süre içinde yürürlükteki Kanun hükümlerine göre çalışır.
D) Askeri Yargıtay ve Askerî Yüksek İdare Mahkemesinden Anayasa
Mahkemesi üyeliğine seçilmiş bulunan kişilerin herhangi bir sebeple
görevleri sona erene kadar üyelikleri devam eder.
E) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Askerî Yargıtay,
Askerî Yüksek İdare Mahkemesi ve askeri mahkemeler
kaldırılmıştır.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki ay içinde; idarî
görev ve kadrolarda bulunanlar dahil askeri hakim ve savcı
sınıfından olanlar, tercihleri ve müktesepleri dikkate alınmak
suretiyle;
a) Hakimler ve Savcılar Kurulunca adli veya idari yargıda hakim
veya savcı,
b) Milli Savunma Bakanlığınca, hukuk müşaviri veya muvazzaf subay,
olarak atanır.
Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde muvazzaf subay veya hukuk
müşaviri olarak atananlar, askerî hâkimler ve savcılar için
öngörülen aylık Ödenek ve diğer özlük haklarından yararlanmaya
devam eder.
Kaldırılan Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde görev yapan ve askerî
hâkim ve savcı sınıından olmayan üyeler uygun bir göreve
atanır.
Kaldırılan askerî yargı mercilerinde görülmekte olan
dosyalardan,
a) Askerî Yargıtayda olanlar, Yargıtaya,
b) Askerî Yüksek İdare Mahkemesinde olanlar, Danıştaya
c) Askerî mahkemelerde olanlar, görevli ve yetkili adlî yargı
mercilerine
ç) Askerî savcılıklarda olanlar, yetkili Cumhuriyet
başsavcılıklarına, herhangi bir karara gerek kalmaksızın listeye
bağlanarak devredilir. Yargıtay ve Danıştay, kendi devir
işlemlerini yürütür. Diğer dosyaların devirleri ise Hakiırıler ve
Savcılar Kurulu tarafından oluşturulacak komisyonlar tarafından
yürütülür.
Kaldırılan askerî yargı mercilerince hüküm verilmekle birlikte
henüz gerekçeli kararı yazılmayan dosyalara ilişkin gerekçeli
kararlar, dosyaların devredildiği yargı mercilerince yazılır.
Kaldınlan askeri yargı mercilerinde görev yapan diğer tüm idari
personelin atama ve
görevlendirilmeleri, Milli Savunma Bakanlığınca yapılır.
F) Bu Kanun yürürlüğe girdiğinde yürürlükte bulunan kanun hükmünde
kararnameler, tüzükler, Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu tarafından
çıkarılan yönetmelikler ile diğer düzenleyici işlemler yürürlükten
kaldırılmadıkça geçerliliğini sürdürür.
G) Kanunlar ve diğer mevzuat ile Başbakanlık ve Bakanlar Kuruluna
verilen yetkiler, ilgili mevzuatta değişiklik yapılıncaya kadar
Cumhurbaşkanı tarafından kullanılır.
H) Anayasanın 67. maddesinin son fıkrası hükmü, bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten sonra birlikte yapılacak ilk
milletvekili genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi bakımından
uygulanmaz.
MADDE 21- Bu Kanunla Anayasanın;
a) 8, 15, 17, 19, 73, 82, 87, 88, 89, 91, 93, 96, 98, 99, 100, 102,
104, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 111, 112, 113. maddelerinde
yapılan değişiklikler ile 114 maddenin ve üçüncü fıkralarının
ilgaları yönünden, 115, 116, 117, 118, 119, 120, 121, 122, 123,
124,125, 126'ncı maddelerinde yapılan değişiklikler ile 127'nci
maddenin son fıkrasına dair değişiklik; 131, 134, 137'inci
maddelerinde yapılan değişiklikler ile 148'inci maddenin birinci
fıkrasındaki değişiklik ile altıncı fıkrasındaki "Bakanlar
Kurulu üyelerini" ibaresine dair değişiklik, 150, 151, 152,
153, 155 inci maddenin ikinci fıkrası,161, 162, 163, 164, 166'ncı
ve 167'nci maddelerinde yapılan değişiklikler ile Geçici 21 inci
maddenin (F) ve (G) bentleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi ve
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin birlikte yapıldığı tarihte,
b) 75, 77, 78 ile 101'inci maddelerinde yapıları değişiklikler,
birlikte yapılacak ilk Türkiye Büyük Millet Meclisi ve
Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı
tarihte,
c) Değiştirilen diğer ile 101'inci maddesinin son fıkrasında yer
alan "Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği
kesilir" ibaresinin ilgası bakımından yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer ve halkoyuna sunulması halinde tümüyle
oylanır".
(İHA)