Her çocuğa zeka testi uygulanmalı mı?
Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Anabilim Dalı Uzman Psikoloğu Damla Alkan Saygılı, zeka ölçümünde, çocukların yaşının ilerlemesiyle birlikte daha güvenilir sonuçlara ulaşılabildiğini ve zeka testlerinin çoğunlukla 6 yaş ve üstü çocuklarda yapıldığını belirtti.
Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi
Anabilim Dalı Uzman Psikoloğu Damla Alkan Saygılı, zeka ölçümünde,
çocukların yaşının ilerlemesiyle birlikte daha güvenilir sonuçlara
ulaşılabildiğini ve zeka testlerinin çoğunlukla 6 yaş ve üstü
çocuklarda yapıldığını belirtti.
Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi
Anabilim Dalı Uzman Psikoloğu Damla Alkan Saygılı, zekanın,
algılama, bellek, düşünme, gerçeğe uygun davranma, akıl yürütme,
öğrenme gibi zihnin birçok kabiliyetinin uyumlu çalışması sonucu
ortaya çıkan yetenekler bileşimi olduğunu ifade ederek, zekanın
ayrıca zihnin öğrenme, öğrenilenden yararlanabilme, yeni durumlara
uyabilme, yeni çözüm yolları bulabilme yeteneği de olduğunu ve zeki
insanların öğrendiğini değerlendiren, yeni durumlara yeni çözümler
getirebilen kişiler olduğunu söyledi.
ZEKANIN GELİŞİM BASAMAKLARI
Çocuklarda zekanın, bir başka ifadeyle zihinsel gelişimin dört
dönemde tamamlandığını söyleyen Uzm. Psikolog Damla Alkan Saygılı,
bu dönemlerin yaş gruplarına göre ayrıldığını (0-2 yaş, 2-7 yaş,
7-11 yaş, 11 yaş ve üstü) ve her bir dönemin bitişinin, çocuğun
yaşından çok, işlevsellik düzeyine göre değiştiğini belirtti.
İşlevsellik düzeylerinin çocuktan çocuğa farklılık gösterdiğini de
ifade eden Uzm. Psikolog Damla Alkan Saygılı, kimi çocuğun 2-7 yaş
arası, kimi çocuğun 7-11 yaş arası, kiminin ise 11 yaş ve üstü
zihinsel becerilerin bulunduğu zihinsel gelişim basamağında
kalabildiğini ifade etti.
ÇOCUKLARDA ZEKA GELİŞİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLER
İlk yıllarda daha hızlı, daha sonraki yıllarda ise daha yavaş
gelişen zekanın, büyük ölçüde doğuştan geldiğini ve kalıtımın
etkisiyle belirlendiğini söyleyen Uzm. Psikolog Damla Alkan
Saygılı, genel olarak bir çocuğun zeka düzeyinin anne ve babasının
zeka ortalamasına yakın olduğunu belirtti. Uzm. Psikolog Damla
Alkan Saygılı sözlerine şöyle devam etti: "Tabi zekayı
etkileyen faktörlerden kalıtım, annenin hamileyken uygun
beslenmesi, bebeğin beyin kanlanması ve oksijen alımının yolunda
gitmesi zeka düzeyini olumlu yönde etkilerken, doğum sonrası
bebeğin oksijensiz kalması, beyin dokusunun doğumla ya da doğum
sonrası zedelenmesi, beyinde oluşabilecek iltihaplanma ve benzeri
beyin dokusuna hasar veren hastalıkların gerçekleşmesi de, zeka
düzeyini olumsuz bir şekilde etkilemektedir. Bunların yanında zeka
gelişimini etkileyen bir diğer etken ise, varolan zekanın,
kullanılma olanağının bulunmasıdır. Örneğin çocuğun ilk yaşlarda
uygun beslenmesi ve anne babasının ona yaşına, gelişimine uygun
uyaranlar vermesi ve onunla ilgilenmeleri zekayı geliştirebileceği
gibi, ilgi ve uyarılmanın yetersiz olduğu bir aile ortamında ise
zeka kolay gelişememektedir."
ÇOCUKLARDA ZEKA NASIL DEĞERLENDİRİLİR?
Zekanın, eğitimli psikologlar tarafından yapılan zeka testleri ve
çocuk-ergen psikiyatrisi kliniğinde çalışan uzmanlar tarafından
yapılan klinik görüşmelerle değerlendirildiğini söyleyen Uzm.
Psikolog Damla Alkan Saygılı,bu değerlendirmeler sonucunda
çocuklarda zeka geriliklerinden, üstün zeka düzeylerine kadar
çeşitli zeka düzeylerinin belirlenebildiğini belirtti. Psikologlar
tarafından uygulanan zeka testleri ile, çocukların zeka
düzeylerinin ve zihinsel becerilerinin değerlendirildiğini söyleyen
Uzm. Psikolog Damla Alkan Saygılı,değerlendirmenin, çocuklara
yaşlarına uygun sorular sorularak ya da kendilerinden yapması
istenilen yönergeler verilerek yapıldığını ifade etti.
ZEKA TESTLERİ HER ÇOCUĞA UYGULANABİLİR Mİ?
Zeka testlerinin her çocuğa uygulanmaması gerektiğini söyleyen Uzm.
Psikolog Damla Alkan Saygılı, eğitimi yaşıtlarıyla ayni hızda
olmayan, bazı alanlarda geç gelişim gösteren, öğretmenleri ve
arkadaşlarıyla uyum problemleri yaşayan, derslerde aşırı hareketli,
dikkatini vermede güçlük çeken ve bunlar gibi başka sorunları olan
çocukların, sorunlarının kaynaklarının bulunabilmesi için zeka
testlerinin kullanıldığını belirtti. Ayrıca zeka ölçümünde,
çocukların yaşının ilerlemesiyle birlikte daha güvenilir sonuçlara
ulaşılabildiğini ve zeka testlerinin çoğunlukla 6 yaş ve üstü
çocuklarda yapıldığını söyleyen Uzm. Psikolog Damla Alkan Saygılı,
bu sebeple, her zaman yeniliklere ve topluma yönelik çağdaş sağlık
hizmeti sunmaya önem veren Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi'nde
de, zeka testinin 6 yaş ve üzeri çocuklar için yapılmasına özen
gösterildiğini ve zeka testi olarak, Türkçe diline uyarlanan, en
yeni, güvenilir, sağlıklı sonuç veren ve 6-16 yaş çocuklara
uygulanabilen zeka testi olan, Wechsler Çocuklar için Zeka Ölçeği -
4'ün tercih edildiğini vurguladı. Ayrıca zeka testi sonucuna bağlı
olarak, çocuklara, kendi potansiyellerine uygun olan eğitimin
verilebilmesine ilişkin destekleyici olunabildiğini de söyleyen
Uzm. Psikolog Damla Alkan Saygılı, bu şekilde, çocukların güçlü
olan zihinsel becerilerinin desteklenmesi ve zayıf olan zihinsel
becerilerinin geliştirilebilmesi için gerekli eğitimin verilmesine
yönelik katkı sağlandığını ifade etti.
(İHA)