Çingene kızı 20 yıl sonra kayıp kardeşi Belkıs’a kavuştu
Gaziantep'te tarihi kazılarda 1998 yılında tesadüfen bulunan Çingene kızı mozaiğinin kayıp parçaları 20 yıl aradan sonra Gaziantep'te düzenlenen programla sergilenmeye başladı. Çİngene Kızı, kardeşi olan Belkıs'a da kavuştu.
Gaziantep'te tarihi kazılarda 1998 yılında tesadüfen bulunan
Çingene kızı mozaiğinin kayıp parçaları 20 yıl aradan sonra
Gaziantep'te düzenlenen programla sergilenmeye başladı. Çİngene
Kızı, kardeşi olan Belkıs'a da kavuştu.
ABD Ohio eyaletinde bulunan Bowling Green State Üniversitesi'nden
alınarak Gaziantep'e getirilen Çingene Kızı mozaiğinin 12 eksik
parçası, Zeugma Müzesi'nde düzenlenen lansmanla tanıtıldı.
Düzenlenen lansmana Gaziantep Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri
Ersoy, Gaziantep Valisi Davut Gül, Gaziantep Büyükşehir Belediye
Başkanı Fatma Şahin de katıldı. Fatma Şahin aptığı konuşmada
getirilen ve tanıtımı yapılan parçalar arasında Çingene kızının
kardeşi olarak bilinen Belkıs kızın mozaiğinin de yer aldığını da
söyledi. Çingene kızı mozağinin kaçırılması ve ülkeye dönüş için
başlatılan mücadele sürecinin hikayesini de anlatan Şahin,
"Çingene kızı mozaiği bu müzenin en büyük yer mozaiği. Ama
kaçırılırken, bizim çingene kızımız, yere düşüyor. 1998 yılında
Kutalmış hocamın başkanlığında Kültür Bakanlığı liderliğinde, bu
çingene kızımızın ailesi nerede olduğu araştırıldı. 2012'yılında
Bowling üniversitesindeki bir akademisyenin Kurtulmuş hocamızı
arayarak, çingene kızının ailesinin sanat merkezinde olduğunu
söylemesi ile süreci başlattık. Kültür ve Turizm bakanlığımız
hukuki süreci başlattı. İçişleri, Dış işleri, Adalet Bakanlığı,
Gaziantep Büyükşehir Belediye başkanlığı olarak, büyük bir
koordinasyon içerisinde, dayanışma içerisinde 20012 yılında
başlayan süreç bu gün tamamlandı. Şimdi gaziantep'e gelme zamanı.
Uzaklarda aramayın. Çingene kızının ailesi, Belkıs'ın aileye nasıl
kavuştuğuna hep beraber şahitlik edelim" dedi.
Gaziantep Valisi Davut Gül, tarih ibir güne tanıklık ettiğini
belirterek, "Medeniyet 3-5 yılda oluşmuyor. Gaziantep'e
gastronomi kenti diyoruz. 1700-1800 yıl önce mutafağı, musikisi,
mimarisiyle Gaziantep'uin bu potansiyelini görüyoruz. Büyük devlet
olmak bir çakıl taşını bile nerede olursa olsun alabilme gücüyle
ilgilidir. Türkiye kendisine ait bir eseri, varlığı
Cumhurbaşkanlığımız liderliğinde, ait olduğu topraklara
getirdi" dedi.
Bakan Mehmet Nuri Ersoy, "Kültürel miras, aynı duyguları
paylaşmayı sağlayan güçlü bir bağlılıktır. Bugün bu bağa gücüne güç
katıyoruz. Çingene kızın resmedildiği komposizyona ait 12 parça
eşsiz mozaik bizlerle anayurdunda buluşuyor. Bu kavuşmanın Zeugma
müzemize olan ilgili kat kat artıracağına inanıyorum" diye
konuştu.
Çingene kızın hikayesi
Nizip ilçesine 10 kilometre mesafedeki Belkıs Mahallesi
yakınlarındaki Fırat Nehri kıyısında, milattan önce 2'nci ve 3'üncü
yüzyıllara tarihlenen muhteşem mozaiklerle süslenmiş Roma evlerini
bünyesinde barındıran Zeugma Antik Kenti'nden çıkarılan Çignene
kızı mozaikleri, görüntüsü gibi hikayesi de etkiliyor.
Çingene kızı mozaiğe 1998 yılındaki kurtarma kazıları sırasında,
bir vatandaşın gösterdiği Kelekağzı bölgesinde açılan yaklaşık 15
metrekarelik tahrip edilmiş mozaiğin üzerindeki kırık bir sütunun
kaldırılmasıyla tesadüfen bulundu. Bir villanın yemek odasının
zeminindeki birçok bölümü tahrip edilmiş mozaiğin asıl bölümünün
ise üzerinde bulunan sütun nedeniyle kaçakçılar tarafından fark
edilememişti. Kulağındaki küpeler, iri gözleri ve başındaki bağ
nedeniyle "Çingene Kızı" olarak adlandırılan
mozaiğin kaçak kazılar sırasında parçalanan parçalarının ise asa
dışı yollarla yurt dışına kaçırıldığı ortaya çıktı. Dr. Stephanie
Hooper tarafından 2012 yılında yapılan araştırmada, çingene kızının
kardeşi olarak bilinen Belkıs mozaiğinin de aralarında bulunduğu
toplam 12 parçanın ABD'nin Bowling Green State Üniversitesinde
dekorasyon amaçlı sergilendiği tespit edildi.
Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin'in girişimi ile
ülkeye kazandırılmak istenen parçalarla ilgili Kültür ve Turizm
Bakanlığı antik kentin kazı başkanı Prof. Dr. Kutalmış Görkay'dan
konuyu incelemesi ve bir rapor hazırlaması istendi. Görkay'ın
hazırladığı raporda, üniversitede sergilenen eserlerin, Çingene
Kızı mozaiğinin bordüründen çalınan parçalar olduğunu ortaya
koyması üzerine Bakanlık, 2012 yılında resmi olarak mozaiklerin
Türkiye'ye iadesini istedi. Yaklaşık 5,5 yıl süren görüşmeler
sonucu 15 Mayıs'ta Kültür ve Turizm Bakanlığı ile ABD'nin Bowling
Green Eyalet Üniversitesi arasında Zeugma mozaiklerine ait 12
parçanın Türkiye'ye getirilmesine ilişkin protokol imzalandı.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, bir süre önce konuk
olduğu Anadolu Ajansı (AA) Editör Masası'nda, "Çingene
Kızı"na ait mozaik parçalarının 26 Kasım'da Chicago'dan
Gaziantep'e getirileceğini açıkladı. Eserler, Türkiye'ye götürülmek
üzere Türk yetkililer tarafından törenle teslim alındı.
Çingene Kızı mozaiği Zeugma Mozaik Müzesi'nde oluşturulan geçici
sergileme alanında ziyarete sergilenmeye başlandı.
(Lider Olgun - Abdülkadir Güneş/İHA)