Cemal Kaşıkçı'nın son röportajı ortaya çıktı
Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın kaybolmadan bir süre önce Suriye konusunda katıldığı bir televizyon programında yaptığı son konuşma yayına verildi.
İstanbul'dan yayın yapan Esad rejimi karşıtı "Syria TV", 15
Ağustos'ta Kaşıkçı ile yaptıkları röportajı ilk kez yayınladı.
Suudi Arabistan'ın İstanbul'daki Başkonsolosluğuna 2 Ekim'de
girdikten sonra haber alınmayan Kaşıkçı, Suriye konusunda ülkesinin
tutumuna, Türkiye'nin Suriye'deki varlığına, İran'ın Esad rejimine
verdiği desteğe, ABD'nin Fırat Nehri'nin doğusundaki varlığına ve
Suriye'deki iç savaşa ilişkin görüşlerini anlattı.
TÜRKİYE'NİN SURİYE'DEKİ ROLÜ
Kaşıkçı, Türkiye'nin, Suriye halkının en iyi ortağı olduğunu ispat
ettiğini belirterek, "Afrin muhteşem bir başarıydı. Sadece
uygulanış şekliyle değil, çok temiz savaştı. Hiçbir yıkıntı olmadı.
Rakka'daki tahribatı gördünüz. Daha önemlisi de Türkiye o bölgeyi
Suriyelilere teslim etti." dedi.
Suriyelilerin Afrin'i yerel meclislerle iyi bir şekilde yönettiğini
dile getiren Kaşıkçı, "Bu tecrübe diğer Suriyelilerin gıpta ile
bakmasına neden olacak ve belki de İdlib'de mesela, 'Buyurun bu
tecrübeyi buraya taşıyın' diyecekler." ifadelerini kullandı.
Kaşıkçı, Türkiye'nin Suriye konusunda maceraya girmeden hareket
ettiğine dikkati çekerek, "Mesela önlerinde Münbiç var ama ABD ile
çatışmaya girmeden diplomatik yollar ve iletişimle halletmeye
çalışıyorlar." diye konuştu.
Türkiye'nin Suriye'de disiplinli bir şekilde hedefe doğru
ilerlediğine işaret eden Kaşıkçı, Türkiye'nin Suriyeliler için
büyük bir şans olduğunu vurguladı.
ABD'NİN TUTUMU
Kaşıkçı, Suriye konusunda şu ana kadar bir anlaşma olmadığını
belirterek, bu konunun Cenevre ve Astana görüşmeleri arasında
kaldığını aktardı.
"Bana göre Astana ekibi Suriye'nin geleceğini kuracak." diyen
Kaşıkçı, ABD'nin Suriye'deki gelecek planlarına ilişkin şunları
kaydetti:
"ABD'nin bugünlerde öncelikleri çok farklı. ABD ileriye dönük
planlar yapmak için rahat değil. Trump'ın ABD'de iç savaşı var,
bilinen skandalları var. Biz artık eski ABD yönetimiyle karşı
karşıya değiliz, değişken, hızlı bir yönetim görüyoruz. ABD
yönetiminde piramidin başındakiler değişiyor. CIA, Dışişleri
Bakanlığı, ulusal güvenlik biriminin başındakiler hep yeniler.
Bunların zamana ihtiyacı var. Ancak Suriye meselesinin bunların
istikrarına kavuşmasını bekleme şansı yok."
Kaşıkçı, ABD yönetimindeki istikrarsızlığın bölge ülkeleriyle
ilişkilerine etkisinin sorulması üzerine, "ABD ile Türkiye'nin
ilişkilerini etkileyeceğini sanmıyorum. Çünkü aralarında iletişim
hattı var. Örneğin Türkiye, Münbiç'e ABD ile anlaşma sonrası
girecek. Suudi Arabistan ABD'den, İran'ın Suriye'den çıkarılmasına
destek olmasını istiyor. Ancak ABD bu isteği yerine getirmezse
Suudi Arabistan kızacak mı? Tabii ki kızmaz. Çünkü elinde güçlü
kozu yok. Artık Suudiler, Suriye meselesinin kilit oyuncusu değil."
dedi.
"SUUDİ ARABİS'TAN TÜRKLER'LE SURİYE'DE İŞ BİRLİĞİ
YAPMADI"
Suudi Arabistan'ın Suriye meselesinde yaptığı hatalara değinen
Kaşıkçı, "Suudi Arabistan Suriye'de demokrasi ve özgürlüğe giden
değişimin yaşanması konusuna hevesli değildi. Suudi Arabistan
Türklerle, Suriye'de iş birliği yapmadı." ifadelerini kullandı.
Kaşıkçı, "Katar ve Suudiler, Suriye'de çekiştiler. Bunların
bedelini hem Suriye devrimi hem de Riyad çekiyor." şeklide
konuştu.
Daha önce ABD Başkanı Donald Trump'ın Suriye'ye Arap ülkelerinden
oluşturulacak bir gücün gönderilmesini gündeme getirmesine ilişkin
Kaşıkçı, "Bak bu öneri güzel çünkü Suudilerin Suriye meselesine
ilgili olduklarını gösterir. Ancak sorun bunun detaylarında. Mesela
Suudi Arabistan ordusu, Mısır veya diğer Arap ülkelerinin katılması
için uygun bir altyapı hazırlığı olmalı. Türkiye ile temas
kurulmalı ve ilişkilerin yumuşatılması gerekir. Çünkü bu ülkelerin
Türkiye ile arasında Suriye temas hatları oluşacak."
değerlendirmesinde bulundu.
Kaşıkçı, önerinin hayata geçirilmesinin zor olduğuna dikkati
çekerek, "Mısır ordusu da Suriye'ye gidemez. Eğer Fırat'ın doğusuna
giderlerse o bölgeyi Esad'e teslim ederler. Esad ile anlayış
içindeler çünkü." diye konuştu.
Suudi Arabistan'ın İran'la sorunlu olduğunun hatırlatılması üzerine
Kaşıkçı, "Suudi Arabistan'ın bölgeye ordu göndermesi onları Türkiye
ile anlaşmaya iter. Dolaysıyla bu da Suudi Arabistan-Türkiye iş
birliğine yol açar ve Suriye halkı için iyi olur. " ifadelerini
kullandı.
SUUDİLER'İN ESAD'A KARŞI TUTUMU
Kaşıkçı, Suudi Arabistan'ın Esad rejimine
karşı tutumunu şu sözlerle değerlendirdi:
"Suudi Arabistan, Arap ülkelerindeki eski rejimlerin kalmasını
destekliyor. Esad rejiminin İransız kalmasını istiyor. Ancak Beşşar
Esad, İran'dan başkasına güvenmiyor. Zaten İran'ın sayesinde var.
Suudi Arabistan, 2011'deki sisteme dönülmesini temenni ediyor.
Mısır'da olduğu gibi Suriye'de de Arap baharının son bulmasını
istiyor. Yemen'de Ali Abdullah Salih'in bir halifesini bulup
Yemen'in başına geçirmek istiyor. Ancak bu Suriye'de çok zor çünkü
halk ayaklanması devam ediyor."
Kaşıkçı, İran'ın Suriye'deki askeri varlığının güçlendiğini
belirterek, "İran, Suriye'de yeni bir demografik harita çiziyor.
Rejim de buna destek oluyor. Rejim yasa ve kanunlarla milyonlarca
insanın evlerine dönmesini engelliyor." diye konuştu.
Rejimin halkın evlerine yeniden dönmesini istemediğini vurgulayan
Kaşıkçı, "Beşşar, Suriye'yi işgal ediyor. 6-7 milyon Suriyeli
çıkardı. Rejimin son olarak 10 sayılı kararı ise Suriye'deki
demografik haritayı değiştirmek içindi." dedi.
SURİYE'DE İSRAİL-İRAN ÇATIŞMASI
Kaşıkçı, İsrail ve İran arasında yaşananların sadece Suriye'deki
çatışma alanlarının sınırlarının çizilmesi için olduğuna dikkati
çekerek, İran'ın İsrail'in düzenlediği saldırılara yanıt
vermediğini dile getirdi.
İran'ın Suriye'de Halep, Humus gibi illeri "işgal ettiğini"
belirten Kaşıkçı, "İsrail Suriye'de İran'la çatışmaz ve buna
girmez. İran'a karşılık vermek Arap ülkelerine düşer. İsrail bu
görevi Arapların yerine yapmaz. Bu işi en son yapacak ülke İsrail."
ifadelerini kullandı.
"ABD RUSLAR'IN SURİYE'DEKİ HAYATLARINI
ZORLAŞTIRIYOR"
ABD'nin Suriye'de itibarını yeniden kazanmak için fırsat olduğunu
anlatan Kaşıkçı, "ABD, Rusların Suriye'deki hayatlarını
zorlaştırabilir. Bunu da Suriye devrimine destek vererek yapabilir.
Türklere destek vererek yapabilir mesela. Ruslar bu kaygılarını
dile getirdiler aslında." değerlendirmesinde bulundu.
Kaşıkçı, ABD'nin Fırat'ın doğusunda çok iyi çalışmadığına dikkati
çekerek, "Petrol, su ve enerji zengini bir bölgeyi ele geçirdiler.
Belki de bu ona yeter. ABD'nin Suriye'deki oyunların kurallarını
değiştirmesi için sahada olması gerekir." şeklinde konuştu.
Teorik olarak ABD'nin istemesi durumunda Suriye'de rejimin ve
İranlıların hayatını zora sokabileceğine işaret eden Kaşıkçı,
şunları söyledi:
"Ama şu var ABD'de şu an ileriye dönük planlar yapacak kurumlar
yok. ABD'nin önemli kurumlarında daha bu ay değişikler oldu.
Bunlara zaman gerek. Trump'ın üzerindeki baskılardan kurtulması
gerek. ABD seçimleri yaklaşıyor. Dolayısıyla ABD'nin 180 derece
değişeceğini sanmıyorum."
İSRAİL'İN ESAD'A BAKIŞI
Kaşıkçı, İsrailli yetkililerin Esad'i öldürmekle tehdit etmelerinin
sadece sözde olduğunu ifade ederek, "İsrail Esad'i öldürse rejimin
sonu olur, bunu herkes biliyor. Peki İsrail bunu ister mi? Hazırlar
mı? Bence bu tür açıklamalar tehditten ibarettir. Çünkü aynı
zamanda İsrail'in Esad'in kalmasından elde ettiği faydalardan
bahseden başka İsrail yetkililerinin açıklamaları var." diye
konuştu.
SURİYE'NİN GELECEĞİNE DAİR DÜŞÜNCELERİ
Suriyelilerin Türkiye'ye güvenmeleri gerektiğini vurgulayan
Kaşıkçı, "Savaşın şartları değişti. Suriye devrimi daha bitmedi.
Beklentileri bitmedi. Ancak zor şartlar içerisinde. Suriye devrimi,
Türkiye gibi dost bir ülkeye sahip." dedi.
Kaşıkçı, dünyanın Suriye meselesine sessiz kaldığını ve Suriye
halkının asrın dramını yaşadığını belirterek, Esad rejiminin
kesinlikle değişmesi gerektiğini düşündüğünü söyledi.
Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın röportajı Syria TV'nin YouTube
kanalında da yayınlandı.