Bafa Gölü yine yeşile boyandı
Aydın ile Muğla illerinin sınırında ve Büyük Menderes Nehri Deltası'nın güneydoğusundaki Bafa Gölü'nde çevre sorunları tekrar ortaya çıktı.
Aydın ile Muğla illerinin sınırında ve Büyük Menderes Nehri
Deltası'nın güneydoğusundaki Bafa Gölü'nde çevre sorunları tekrar
ortaya çıktı.
Bafa Gölü'nü 2014 yılında kaplayan alglerin neden olduğu, canlı
yaşamı yok eden yeşil örtü, aradan geçen zamanda hiçbir önlem
alınmadığı için gölü yine teslim aldı. 325 bitki, 261 kuş, 22
sürüngen ve 19 memeli türüne ev sahipliği yapan ve çevresinde
yaşayan insanlara turizm ve balıkçılıkla hayat veren Bafa Gölü, 4
yıl aradan sonra aynı çevre sorunlarıyla bu yılda karşı karşıya
geldi. Kış aylarının dışında ilkbahar ve yaz aylarındaki mevsim
normalleri dışındaki yağışlar ve Menderes Nehri'nden giren sularla
birlikte ekolojisinde iyileşme görünen Bafa Gölü, 2014 yılındaki
yeşil örtüyle bu yıl da kaplanmaya başladı.
Bafa Gölü'nün yüzeyini kaplayan yeşil renk, kıyılarda balçık ve
peltemsi bir hal almaya başladı. Başta balıkçılar ve turizmciler
olmak üzere yöre insanları büyük kaygı içine girdi. Ağlarını göle
atan balıkçılar, kirlilik nedeniyle ağlarını tekneye çekmekte
zorlanırken, nasıl temizleyeceklerinin derdine düştüler. Bütün
ekonomisi gölden avlayacakları balığa bağlı olan balıkçılar, alg
patlaması nedeniyle balık tutamayacaklarını, krediyle aldıkları
ağların borcunu ödemekte zorluk çekeceklerini söylediler. Bir
zamanlar Kuşadası, Bodrum ve Didim'deki turizm acentelerinin gözde
yeri olan Bafa Gölü, yaz dönemlerinde meydana gelen alg patlamaları
yüzünden eski günlerini arıyor. Bugünlerde başlayan alg çoğalması,
kıyıda birikerek tabakalaşma yapacak, balçık şekline dönüşecek ve
koku yayacaktır. Balıkçılar ve turizmciler bir an önce gölün
sorunlarına çare bulunmasını istiyor.
Bafa Gölü'yle ilgili çalışmalarıyla bilinen ve Kuşadası Ekosistemi
Koruma ve Doğa Sevenler Derneği (EKODOSD) Bilim Danışmanı Yrd. Doç.
Dr. Erol Kesici, "Bafa Gölü'nde kış ve ilkbahar
dönemlerinde yapmış olduğumuz su kalitesi ve su yosunu (alg)
miktarı konusundaki çalışmalarda, gölde suyun renginden bile gölde
mavi-yeşil alglerin yoğun olduğu gerekli radikal önlemler
alınmadığından bu yılda geçmiş yıllarda olduğu gibi gölde; bezelye
çorbası kıvamında ve renginde alg patlamaların artacağını
belirtmiştik. Havaların ısınmasına bağlı olarak gölün gerek suyunda
gerekse dip çamurunda yoğun bir vaziyette olan siyonobakteri de
denilen nodularya türü mavi-yeşil su yosunları koloniler
oluşturarak gölü kaplamaktadır. Bafa Gölü'nün bazı Gölyaka,
Kapıkırı gibi yerlerde bu çorba kıvamındaki yapı adeta geniş ağır
örtü tabakaları (battaniye) oluşturarak kıyı kesimlerindeki su
yaşamının üzerine baskı uygulamaktadır. Bu kesimlerde su
canlılarının yaşaması mümkün değildir. Çünkü oksijen seviyesi 1
yakındır. Bu ağır tabaklar halindeki örtü bu yıl gölde su
seviyesinin azalmasına bağlı olarak gölün iç kısımlarına doğru
batak alanları genişletmekte... Çok ağır koku ve görüntü
kirliliğine neden olmaktadır" dedi.
Bafa Gölü ile ilgili radikal önlem alınmasını isteyen Kesici,
sözlerini şöyle sürdürdü:
"RADİKAL ÖNLEMLER ALINMADI"
"Bafa Gölü'nde radikal önlemlerin alınmaması nedeniyle alg
çoğalmasındaki görünüm çok daha ciddi boyutlara oluşmaktadır. Bazı
kesimlerde göl suyu taşlar, koyu yeşil -siyah görünüm almakla
birlikte göl kıyısında gölü temizleyen midyelerin de göldeki
miktarları giderek azalmaktadır. Bunun yanı sıra tabalar haline
dönüşen alg katmanlarının göl içerisinde dağılarak 'sümüksü' bir
yapı oluşturarak göldeki görünürlüğü 5-10 cm kadar düşürmesinin
yanı sıra, bu müsilajlı yapının gölde çok az olan ve balıkların
barınma, beslenme, yumurta bırakma ortamlarını oluşturan yüksek su
bitkilerin ve kıyı kesimlerdeki çok az sayıdaki kamışların-sazlık
kesimin giderek çürümesine neden olmaktadır. Ayrıca buralarda
yaşayan börtü böcek de giderek etkilenmektedir. Bunun yanı sıra
gölün çok sayıdaki su kuşları da bu alanları tercih etmemektedir.
Göl çevresinde koku ve istilacı gün sinekleri tüm canlıların
yaşamını ve yöre turizmini etkilemektedir. Bu olumsuzluk çevre ve
insan sağlığı yönünden de çok önemli olduğu kadar, gerekli radikal
önlemlerin alınmaması durumunda göldeki su canlılarının ölümlerinin
ve popülasyonlarının azalması söz konusu olabilecektir Bafa Gölü bu
haliyle aşırı oranda mavi-yeşil alg istilasındadır. Bu tür gölleri
limnolojik ve ekolojik olarak yaşamlarının son evresi olan
bataklıklaşmaya doğru gitmektedirler. Yıllardır belirtiğimiz gibi
Bafa Gölü'nün sorunları ve çözümleri bellidir. Bafa Gölü kirlilik
bakımdan her yıl katlanarak artış göstermektedir. Bu yıl yaşanan
kuraklık bu kirlilik ve olumsuzlukların giderek artmasına neden
olacaktır. Çözüm; Bafa Gölü'nü Büyük Menderes'in, göl havzasının
tarım endüstriyel atıklarının çöp deposu olarak kullanmasını
engellemektir. Bunun için yapılması gerekenler çok zor değildir. 40
yıl öncesinde Macaristan'da Bafa Gölü'nden neredeyse 100 kat büyük
olan aynı sorunları yaşayan Balaton Gölü alınan radikal kararlarla
mekanik olarak temizlendi. Yine İzmir Körfezi, Haliç mekanik
yöntemlerle ve alınan koruyucu önlemlerle temizlendi. Bafa Gölü
için yapılması gereken gölün mekanik yöntemlerle dip ve kıyı
sediment (balçık-ağır metal-kimyasal birikiminin göl ortamından
uzaklaştırılması), göle ulaşan dere , çay ve kanalların bulunduğu
kesimlere dinlendirme - çökertme ve arıtma sistemlerinin
kullanılması (ayrıca buradan elde edilen maddeler enerji üretiminde
de kullanılabilir) ve göle kirli suların ulaşımının engellenmesi.
Bafa Gölü'nün temel su kaynağını oluşturan Büyük Menderes'in
ıslahı-temizlenmesi temel koşuldur. Bafa Gölü'ne belirli dönemlerde
baraj ve göletlerden temiz su verilmesi ve gölde dip kirliliğinin
engellenmesi için suyun sirkülasyonun sağlanması ve tüm bunlar
yapıldıktan sonra gölün korunarak kullanılması gerekmektedir. Bu
tür çalışmalar yukarıda belirtiğim gibi bizde ve dünyanın her
yerinde uygulanabilmektedir. Bafa Gölü'nde kirlilik için artık su
analizlerine gerek kalmamıştır. Çünkü gölde kirlilik sonucu gölün
yazın yeşile bürünmesi, kışın köpürmesi kirliliğin dışa vurmasıdır
ve çok önemli göstergedir. Nedenleri bellidir. Zaman
geçirilmemelidir. Artık insanların parmaklarını bile sokmasının
tehlikeli durumlara gelebileceği Bafa Gölü havzasında yaşayan
insanların yaşadığı ortama, gelecek kuşaklara ve diğer insanlara
olan sorumluluk bilinci kavratılmalıdır" dedi.
Kuşadası EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü ise, "Bafa
Gölü'nde hemen her yaz döneminde sıcaklar başladığında yörede
yaşayan insanlarda 'acaba bu yıl alg çoğalması olacak mı' kaygısı
oluşmaktadır. Ne yazık ki göl temizlenmeden, Büyük Menderes'in
çevresel sorunlarına çözüm bulunmadan bu kaygıların giderilmesi
zor. Latmos Dağları'nın muhteşem peyzajıyla bütünleşen, Türkiye'nin
en güzel göllerinden biri olan doğa ve tarih cenneti Bafa Gölü'nün
kurtarılması için tüm kurumlar bir araya gelerek, çözümleri belli
olan sorunlar için acil harekete geçmelidir" diye
konuştu.
(Zafer Hacısalihoğlu - İsmail Dilşen/İHA)