500 yıllık bakır işleme tesisinde arkeolojik inceleme başlatıldı
Tokat'ta geçtiğimiz aylarda yapılan inşaat temeli çalışmasında ortaya çıkan ve 500 yıl önce Osmanlı döneminde bakır işleme tesisi olarak kullanılan Tokat Kalhanesinde arkeolojik inceleme başlatıldı.
Tokat'ta geçtiğimiz aylarda yapılan inşaat temeli çalışmasında
ortaya çıkan ve 500 yıl önce Osmanlı döneminde bakır işleme tesisi
olarak kullanılan Tokat Kalhanesinde arkeolojik inceleme
başlatıldı.
Tokat Aile ve Sosyal Politikalar Müdürlüğü tarafından ağustos
ayında hizmet binası yapımı inşaatı için başlatılan temel
çalışmasından tarihi su tahliye kanalları çıkmasıyla birlikte
çalışmalar durdurulmuş ve durum Kültür ve Turizm Müdürlüğüne
bildirilmişti. Yapılan ilk incelemelerde kalıntıların Osmanlı
Dönemine ait bakır işleme tesisine ait su kanalları olduğu ve 500
yaşında olduğu öngörülmüştü. Aile ve Sosyal Politikalar
Müdürlüğü'nün 11 milyon lira bedelli hizmet binası inşaatının devam
edip etmeyeceğine yapılacak arkeolojik çalışmalar sonrasında karar
verileceği bildirilmiş ve çalışmalar için hazırlıklara
başlanmıştı.
Müze Müdürlüğü'nün başkanlığında 20 gün sürecek arkeolojik
çalışmalara hafta başında başlandığını duyuran Tokat Kültür ve
Turizm İl Müdürü Adem Çakır, yapılacak çalışmayla kentte
yüzyıllardır var olan bakırcılığının yakın geçmişiyle ilgili ciddi
bulgular elde etmeyi beklediklerini söyledi.
Kalıntıların bulunduğu bölgenin Tokat'ın ve Osmanlı'nın sanayi
geçmişi açısından çok önemli bir bölge olduğunu belirten Çakır,
kalhanenin 500 yıl öncesinin en önemli istihdam bölgesi olduğuna
dikkat çekere,"Kayıtlara göre sadece Elazığ'dan Tokat'a
bakır taşıyan 8 bin deveden bahsediliyor. Yani sadece deveci, deve
katarları olarak düşünüldüğünde taşınan bir bakır cevheri, bu
kalhaneleri besleyecek bir odun sağlaması gerekiyor. Bunları mamule
dönüştürecek işçi de gerekiyor. Tokat'ın belki de en büyük istihdam
sahasıydı burası" dedi.
1750'li yıllardan kalma ve Kalhane üzerinde tadilat yapılması için
Fransızlar tarafından çizilmiş vaziyet planının da ellerinde
olduğunu ifade eden Çakır, çalışmaların esas olarak bulunan kalıntı
ve bu plandan hareketle devam ettirileceğini dile
getirerek,"4 tane büyük bakır madeni işleyen ocağın
olduğunu gösteren, 1750'lere ait bir vaziyet planı var elimizde.
Bölgenin tarihine ilişkin yapılar var mı yok mu? Kaldıysa ne kadarı
kaldı, tahribat ne kadar oldu? Onu görmeye çalışacağız ve bunları
kurtarmanın yollarını araştıracağız. Bunun için de yine bir kazının
olması gerekiyor. Müze Müdürlüğümüzün başkanlığında 20 günlük
kurtarma kazısı planladık. Bu kazının sonucunda da elde ettiğimiz
bulgulara göre faaliyetler yönlendirilecek. Belki elde kalan
buluntuların değerine göre il müdürlüğü binası yapımına izin
vereceğiz ya da kazılar ona göre devam edecek. Bulunduğumuz
bölgenin kaderi bu şekilde belirlenmiş olacak" şeklinde
konuştu.
Arkeolog Deniz Özsoy ise çalışmalarındaki öncelikli hedeflerinin
Tokat'ın geleneksel sanatlarından birisinin tarihi kökenine
inebilmek olduğunu ifade ederek,"Burada bakırcılık var,
ulaşılmış tarihi bakır eserler var. Bunların üretildiği asıl
noktalardan bir tanesine ulaşmaya çalışacağız. Hep bir ayak eksik
kalıyordu aslına bakarsanız. Malzemeler elimizde ama nerede
üretilmiş çok fazla bilemiyorduk. Bununla ilgili bu konuda bir
pencere açmış olacağız bu çalışmalarla" dedi.
(Dursun Ekrem Er /İHA)