222 yıllık tarihi ‘Azatlı Baruthanesi’ gün yüzüne çıktı
‘Azatlı Baruthanesi'nin kalıntıları gün yüzüne çıktı. Günümüzde Başakşehir ilçesi sınırlarında kalan Osmanlı Devleti'nin 222 yıllık mirası olan baruthane, havadan görüntülendi.
‘Azatlı Baruthanesi'nin kalıntıları gün yüzüne çıktı. Günümüzde
Başakşehir ilçesi sınırlarında kalan Osmanlı Devleti'nin 222 yıllık
mirası olan baruthane, havadan görüntülendi.
Osmanlı Padişahı III. Selim tarafından temelleri atılan modern ordu
yapılaşmasının hayata geçirilen ilk projesi olan Azatlı
Baruthanesi, 1794 temeli atılmış ve 2 yıl gibi kısa bir sürede
tamamlanmıştı. Dönem itibariyle Küçükçekmece sınırları düşünülerek
inşa edilen Osmanlı mirası bu yapı, günümüzde Başakşehir ilçesinde
yer alıyor. Osmanlı ordusunun İstanbul, Selanik ve Gelibolu'da
bulunan baruthanelerinden verim alınmaması üzerine yeni ve modern
bir baruthane yapılmasına karar verilerek inşasına başlanan
baruthanenin, günümüzde yalnızca kalıntıları ayakta duruyor.
RUS HARBİNDEN SONRA KALINTILARI KALDI
Baruthanenin, şehir dışında bir noktada düşünülmesi ve su
kaynaklarına yakın olması gibi özellikleri göz önünde
bulundurularak günümüzde İstanbul'un ilk yerleşim yeri olan
Yarımburgaz Mahallesinin biraz daha uç kısmında inşasına
başlanmıştı. Önceki yapılan hataları tekrarlamamak adına yeni inşa
edilecek olan Azatlı Baruthanesinin dış cephesi taştan yapılmış ve
zemin etüdü özenle seçilmiştir. Barut kalitesini arttırmak amacıyla
yeni teknolojinin kullanıldığı bu yapı diğer baruthanelerden farklı
tasarlanarak hayata geçilirdi. Azatlı Baruthanesinde Barutçubaşı
odası, padişah odası, havuz, işçilerin kalacakları alanlar ve
üretim yerleri bulunur. 1877- 1878 yılında Osmanlı ile Rusya
arasında yaşanan '93 Harbi'ne kadar hizmet vermiş olan Azatlı
Baruthanesi, daha sonra Ruslar tarafından tahrip edilerek günümüze
kadar ayakta durabilen nadir askeri mimari örneklerinden
birisidir.
SU ÇARKIYLA ÇALIŞAN İLK BARUTHANE VE DADYAN AİLESİ
Barut üretiminde hem kaliteyi yakalamak hem de zamana uygun harp
silahlarını kullanabilmek için barut yapımı çok önemliydi. Padişah
III. Selim, hayvan gücüyle çalışan baruthanelerin yerine su
çarkıyla çalışan ve sürekli üretimin su gücüyle ara vermeden
yapılması gerektiğini düşünerek bu yönde çalışma yapılması istemiş,
önceleri saat ustası olan ve mekanik bilgisi yüksek olan Arakel
Dadyan, baruthane için çalışmalarına başlamıştı. Arakel Dadyan kısa
süre içerisinde su çarkıyla dumansız çalışan sistemi
gerçekleştirerek çalışmalarını tamamladı. Yönetimin güvenini
kazanan Dadyan'ın vefatının ardından ailesi 3 kuşak boyunca Osmanlı
İmparatorluğu'na hizmet etti. Hereke dokuma fabrikası,
Zeytinburnu'nda bulunan dokuma fabrikası ve birçok eser Dadyan
ailesinin çalışmalarıyla başarıya ulaştı.
HAVADAN GÖRÜNTÜLENDİ
Osmanlı Devletinin askeri sınıfının ihtişamını göstermek ve orduda
modernleşme hareketinin ilk adımı olan 222 yıllık tarihi Azatlı
Baruthanesi havadan görüntülendi. Görüntülerde, günümüze kadar
yalnızca bazı bölümlerinin ayakta kaldığı tarihi yapının, havuz
kısmı ve üretimin kısmı görülüyor. Katlı olan yapının olası
çökmeleri önlemek için demir bloklarla örüldüğü de görüntülere
yansıyor. Zamanla yapının define avcıları ve evsizler tarafından
tahrip ettiği alanlar dikkat çekiyor. Baruthanenin kapalı bir
odasının ise define avcıları tarafından oyuklar kazılarak tahrip
edildiği görülüyor.
(İHA)