120 yıllık tarihi yekpare halı ilk defa yıkandı
Yıldız Şale Köşkü'nün Tören Salonu'nda bulunan 120 yaşında ve 468 metrekare büyüklüğündeki dünyanın en büyük halılarından biri olan yekpare Hereke halısı, ilk defa yıkandı. Tarihi halı 3 yıl sürecek bir restorasyon sürecinin ardından yeniden ait olduğu yere serilecek.
Yıldız Şale Köşkü'nün Tören Salonu'nda bulunan 120 yaşında ve
468 metrekare büyüklüğündeki dünyanın en büyük halılarından biri
olan yekpare Hereke halısı, ilk defa yıkandı. Tarihi halı 3 yıl
sürecek bir restorasyon sürecinin ardından yeniden ait olduğu yere
serilecek.
Sultan 2'nci Abdülhamid döneminde, Alman İmparatoru 2'nci
Wilhelm'in ziyareti için 1897'de Hereke Halı ve İpekli Dokuma
Fabrikası'nda yaptırılan tarihi halı, o zamandan beri serili olarak
durduğu Yıldız Şale Köşkü'nün Tören Salonu'ndan itina ile
çıkarılarak ilk defa yıkandı. Milli Saraylar İdaresi tarafından
Yıldız Sarayı bahçesinde özel olarak tasarlanan dev bir yapıda
restore edilmeye başlanan 120 yıllık halının yenilenme sürecinin 3
yıl sürmesi planlanıyor. Halı restore işlemleri sonrasında yeniden
ait olduğu tören salonuna nakledilecek.
Milli Saraylar İdaresi Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Ahmet Çapoğlu
dev halının özellikleri, bulunduğu yerden çıkarılması, temizlik ve
geçireceği restore çalışmaları hakkında İHA muhabirine
açıklamalarda bulundu.
GÖRDES DOKUMA TÜRÜYLE DOKUNMUŞ YEKPARE YÜN HALI
3 ton ağırlığındaki halının 14,5 metre eninde 29 metre uzunluğa
sahip olduğu nu ve 468 metrekare alanı kapladığın söyleyen Prof.
Dr. Ahmet Çapoğlu, "Halımız Milli Saraylar İdaresi
Bakanlığına bağlı tarihi mekanlarımızdan Yıldız Şale Köşkü tören
salonunda serili bir vaziyette 120 yıldan beri durmaktaydı. Halımız
14,5 metre eninde 29 metre uzunluğundadır. Gördes dokuma türüyle
dokunmuş yekpare yün halı özelliğindedir. Çözgüsü yün, atkısı pamuk
ve ilmeği de yün olan el örgüsü bir halı çeşididir. Halımız buraya
taşınmadan önce 120 yıllık bir yaşanmışlığı var. Tabi bu
yaşanmışlık halımızda bir takım deformasyonlara ve aşınmalara neden
olmuş. Biz de halıyı gelecekteki tarihimize nakletmek üzere bir
restorasyon çalışması yapmayı hedefledik. Onun için halıyı hem
bulunduğu mekana hem de halının kendisine zarar vermeden mekandan
alınarak muamele göreceği özel olarak tasarlanan yapıya
getirilmiştir" dedi.
VİNÇLERLE ÇIKARILDI
Halının bulunduğu salondan çıkarılmasının kolay olmadığını ve
yaklaşık 50 kişilik bir ekiple titizlikle çalıştıklarından bahseden
Prof. Dr. Çapoğlu, "Halı 70 cm çapında bir rulo oluşturacak
şekilde katlanmıştır. Sonrasında birer metrelik aralıklarla atkılar
oluşturuldu ve o atkılar yaklaşık 50 kişiyle bir platforma
kaldırıldı, bu platformdan iki vinç arasında bir zincir halat
oluşturularak yekpare bir şekilde bir tırın üzerine nakledilerek
buraya getirilmiştir" diye konuştu.
DEV BİR HALI YIKAMA BANYOSU OLUŞTURULDU
Halının yıkanması ve restore edilmesi için özel bir yapı
oluşturduklarını kaydeden Prof. Dr. Çapoğlu, "Bu mekan özel
tasarlanmış bir yapıdır. Yan duvarları ve üzeri açılabilir
nitelikte bir halı yıkama banyosu oluşturulmuştur. Halımız buraya
getirildiğinde önce bir kuru temizlemeyle tozlarından arındırılmış
akabinde İstanbul Teknik Üniversitesi tekstil mühendisliği
laboratuvarlarında seçilen halıya zarar vermeyecek niteliğe sahip
özel temizlik malzemeleriyle yıkanmıştır" şeklinde
konuştu.
Halının yıkanma sürecinin 24 saat sürdüğünü ve fazla suyun halıya
zarar vermemesi için özel makinaların kullanıldığını aktaran
Çapoğlu, bu makinalar sayesinde fazla suyun halının yüzeyinden
emildiğini söyledi.
ORİJİNALİNE UYGUN OLACAK
Tarihi halının üzerinde 120 yılın sonucunda güve yenikleri,
katlanmadan dolayı oluşan potlukların bulunduğunu kaydede Çapoğlu,
"Bunlar tek tek tespit edilerek röleve çizimleri üzerine
kaydedildi. Milli Saraylar İdaresi'nde mevcut uzman
restoratörlerimizin gözlem ve denetimi çerçevesinde her ilave etki
orijinaline uygun olacak şekilde restore edilecektir"
açıklamasında bulundu.
RESTORASYONU 3 YIL SÜRECEK
Planlanan restorasyon sürecinin 2,5-3 yıl süreceğini söyleyen
Çapoğlu, "Restore sürecinin ardından yeniden itina ile
alındığı Yıldız Şale Köşkü tören salonuna ulaştırılacak ve
serilecektir" diye konuştu.
DÜNYADA NADİR BULUNAN BİR HALI
Çapoğlu,elde ettikleri bilgilere göre söz konusu halının dünyada
sayılı halılardan bir olduğunu vurgulayarak, "Bizim
edindiğimiz bilgilere göre halımızın yarı kadar fazlası
büyüklüğünde bir halı İran'da mevcut ama dünyada nadir bulunan en
büyük halılardan biridir diyebiliriz" dedi.
24 SAAT ÖZEL KORUMA
Halının bulunduğu restore alanının 24 saat özel olarak korunduğunu
aktaran Çapoğlu şunları kaydetti: "Halı yıkama mekanı
Yıldız Sarayı bahçelerinde oluşturulmuştur. Bu bahçelere giriş
güvenlik ile korunmaktadır. Ayrıca bu yapının köşelerinde 24 saat
kayıt yapan kameralarımız da mevcuttur. Akşamları da giriş ve
çıkışları engellemek amacıyla yapının sürgülü kapıları da
kilitlenmektedir."
Hereke halısı, Sultan II. Abdülhamid döneminde, Alman İmparatoru
II. Wilhelm'in ziyareti için 1897'de Hereke Halı ve İpekli Dokuma
Fabrikası'nda yaptırılarak, salonun tamamını kaplayacak ölçüde
dokundu. Halının şeması saray ressamı Emil Meinz tarafından
tasarlandı.
(Ali Canberk Özbuğutu - Adem Gürer/İHA)