11 Mart'ta İran'da düşen jetin kokpitindeki son konuşmalar ortaya çıktı!
Başaran Holding'e ait uçağın İran'da düşmesiyle ilgili olarak kokpit ekibinin son konuşmalarına ve kokpitte yaşananlar ortaya çıktı. Kaptan Pilot Beril Gebeş'in son anlarda panik olan yolculara, "Korkmanıza gerek yok, problem yok" diye sakinleştirdiği de kayıtlarda yer aldı.
Başaran Holding'e ait uçağın İran'da düşmesiyle ilgili
hazırlanan ön raporda kokpit ekibinin son konuşmalarına ve kokpitte
yaşananlara ulaşıldı.
"KORKMANIZA GEREK YOK"
Kaptan Pilot Beril Gebeş'in son anlarda tehlikenin farkına varıp
panik olan yolculara, "Korkmanıza gerek yok, problem yok" diye
sakinleştirmeye çalıştığı da ortaya çıktı.
11 KİŞİ HAYATINI KAYBETMİŞTİ
12 Mart'ta meydana gelen kazada kaptan pilotu Beril Gebeş, ikinci
pilotun Melike Kuvvet'in idaresindeki Başaran Holding'e ait, TC-TRB
tescilli Bombardier Challenger 604 tipi iş jeti, İran'da düşmüş,
kazada Hüseyin Başaran'ın kızı Mina Başaran ile 7 arkadaşının da
olduğu 11 kişi yaşamını yitirmişti.
Kokpitteki kayıtlarda, yolcuların uçaktaki endişesinin pilotlar
tarafından giderilmeye çalışılmasından, pilotların arızadan dolayı
kaygılarına kadar tüm ayrıntılar ortaya çıktı.
Ön raporda kayıtların senkronizasyonu söz konusu. Uçağın verilerini
kaydeden FDR (Flight Data Recorder) bilgileri ile kokpitteki
konuşmaları alan CVR (Cockpit Voice Recorder) kayıtları zaman
olarak ekipler tarafından örtüştürüldü.
Kaptan Beril Gebeş ile yardımcı pilot Melike Kuvvet'in telsize
basma parametrelerine göre konuşmalar ayırt edildi.
BÜYÜK BİR HIZLA İRTİFA KAYBETTİ
Rapora göre pilotlar mikrofonla konuşmamışlar ve muhtemelen
kulaklığı takmamış. Kulaklık takılı olmadığı için ekipler ses
kayıtlarını çözmek için filtreleyerek, anlaşılabilir konuşmaları
ortaya çıkarmış.
İki pilotun sağlık durumlarının uçuşa engel olmadığı ve uçağın
bakımlarının da düzgün yapıldığının da raporda belirtildiği
öğrenildi.
İki pilot, hız göstergeleri bilgileri farklı görülüyor. Bu sırada
oto pilottan çıkılıyor. Stall yani havada tutunamayan uçak büyük
bir hızla irtifa kaybederek facia gerçekleşiyor.
Raporda uçağın düşene kadar havada parçalanmanın meydana
gelmediğinin de yazıldığı öğrenildi. Pilotlar, İran hava sahasında
bulunduklarında Tahran'daki hava trafik kontrolörü ile iletişime
geçiyor.
İşte saniye saniye facia böyle geldi
14:31:47: Kaptan Beril Gebeş: 3.8 seviye 38 bin
(feet) tırmanma
14:31:49: BG: Vertical speed ile tırmanıyorum
14:31:53: Ting diye tek bir uyarı sesi
geliyor.Single chime denilen uyarı geliyor.İki pilotun arasındaki
göstergelerde 10 Knot'luk fark var.
14:31:55: BG :Allah Allah, seninki ile benimki
süratleri farklı
14:32:17: TC-TRB kuyruk tescili ile hava trafik
kontrolörüne 38 bin feet'e tırmanış istiyorum
14:32:22: BG: Check list'i açar mısın?-(Arıza
meydana geldiğinde pilotlar check-list'e gider.Yapılması
gerekenler, her bir arıza için check-list'de yazar).
14:32:24: Kule tırmanışa izin veriyor
14:32:43: Sesten anlaşıldığına göre uçakta takat
düşüşü var. Motorda bir takat azalması var. Gaz kesmişler.
14:33:47: Tekli bir uyarı sesi. Uyarı mesajı
gelmiş
14:33:01: BG: Seviyeyi muhafaza
edelim.Check-list'i açalım
14:33:05: İkinci pilot Melike Kuvvet check-list'te
o başlığı açıyor ve okumaya başlıyor.
14:33:07: Tekrar bir uyarı mesajı geliyor
14:33:05: MK tekrar başlığı okuyor
14:33:16: BG:37 bin feet istiyor
14:33:31: Seviye uyarısı geliyor
14:33:33: Gaz kesmeye benzeyen bir ses
duyuluyor
14:33:38: Süratle ilgili çeşitli kaygıları var
onun hakkında iki pilot konuşuyor
14:33:39: BG: İkimizin sürati aynı değil
14:33:47: MK Check-list'deki tanımlamaları
okuyor
14:33:53: Uçağın aşırı sürat aşımında verdiği
sesli ikaz duyuluyor(Burası en önemli gelişme)
14:34:02: MK: Benim süratim düşüyor
14:34:10: Pilotlar kontrolörden seviye 3.7 yani 37
bin feet'e alçalma talep eder
14:34:23: MK: Kaptanım burnu ezin. Siz
ezmiyorsunuz burnu(Stall olduğunda uçağın burnunu aşağı vermek
gerektiği için Melike Kuvvet, Beril Gebeş'i uyarıyor)
14:34:23: Süratle ilgili problem olduğundan kokpit
ekibi hem fikir oluyor
14:34:32: Arıza ile ilgili uçağın kitapçığına
bakıyorlar
14:34:36: Melike Kuvvet check-list maddelerini
uygulamaya başlıyor
14:34:37: Sürat aşımı ikaz sesi geliyor 20 saniye
boyunca geliyor(sürat aşımı uçaklar için çok tehlikelidir.Yapısal
hasara sebep olabilir. Üreticinin izin verdiği maksimum süratin
üzerine geçilirse parça kopması olabilir)
14:34:37: Pilotlar hava trafik kontrolöründen
arıza nedeniyle 3.7.0'a alçalma talep ediyor
14:34:38: BG:Bir dakika için lütfen bekleyin
14:34:40: BG:problem yok(yolculara söylüyor)
14:34:45: BG ikinci pilottan hava trafik kontrol
merkezine seviye alçalma talep etmesini istiyor.3.4.0 talep
etmesini söylüyor
14:34:45: Kule uçağa seviye 3.8.0'ı(38 bin
feet'te) muhafaza edin diyor
14:35:46: Düşen sürat nedeniyle
kaygılanıyorlar
14:34:46: Oto pilotun attığının sesi duyuluyor.(Ya
kendileri atıyor ya da oto pilot kendisi çıkıyor)
14:34:52: TC-TRB kuleden 3.7.0'a(37 bin feet)
alçalma talep ediyor
14:34:54: BG: 85'deyiz diyor(muhtemelen motor
takatıyla ilgili)
14:34:57:kule uçağa alçalmayı serbest kılıyor
14:34:57: Stall warning uyarısı ve stick shaker
meydana geliyor. Uçak Stall'a giriyor.Yani süratsiz kalıp havada
tutunamıyor.Stall uyarısı ve lövyenin sallanması başlıyor. (Uçak
stall'a girdiğinde uyarmaya başlar lövye vibrasyona girerek tepki
veriyor)
14:35:01: BG: 85 N1'de benimki(Motor devri)
14:35:00: Stall uyarısı ve lövye vibrasyonu
14:35:04: Stall uyarısı ve lövye vibrasyonu
14:35:06: MK: Bırak!neden burnu tutuyorsun
14:35:07: Stall uyarısı ve lövye vibrasyonu
14:35:13: Seviye uyarısı var
14:35:15: Stall uyarısı ve lövye vibrasyonu
14:35:16: BG: Ben tutmuyorum!Kendi kendine
oluyor(Kumanda almıyor gibi yorumlanabilir)
14:35:20: Stall uyarısı ve lövye vibrasyonu
14:35:21: MK: Niye çekiyorsun
anlamıyorum(çekmemesi gerekiyor burnu aşağı doğru iterek vermesi
lazım.Burnu alçaltması lazım)
14:35:23: Stall uyarısı ve lövye vibrasyonu
14:35:26:MK:Napabilirim14:35:28:lövye vibrasyonu
benzeri ses duyuluyor
14:35:32: Stall uyarısı ve lövye vibrasyonu
14:35:33:BG:Bana bir şey ver
14:35:36: Stall uyarısı ve lövye vibrasyonu
14:34:37:Uçak kuleye 3.4.0'a alçalma talep
eder
14:34:40:MK:İrtifa kaybediyoruz
14:34:40:Lövye vibrasyonu benzeri ses
14:35:44: Lövye vibrasyonu sesi
14:35:47:BG yolculara: "korkmanıza gerek
yok,problem yok" diyor
14:35:49: Stall uyarısı ve lövye vibrasyonu
14:35:52: Stall uyarısı ve lövye vibrasyonu
14:35:53:BG:Flight director'leri alır mısın?
14:35:56: Stall uyarısı ve lövye vibrasyonu
14:36:01:N1 gitti(Motor devir göstergeleri
kaybolduğu yorumlanıyor)
14:36:05: Stall uyarısı ve lövye vibrasyonu
14:36:09: Stall uyarısı ve lövye vibrasyonu
14:36:12: Stall uyarısı ve lövye vibrasyonu
14:36:15: Stall uyarısı ve lövye vibrasyonu
14:36:22: Stall uyarısı ve lövye vibrasyonu
14:36:36: Stall uyarısı ve lövye vibrasyonu
14:36:45:N1 gitmesiyle ilgili kaygılanıyorlar
onunla meşgul oluyorlar
14:37:17:Üçlü uyarı sesi geliyor
14:37:24:Üçlü uyarı sesi geliyor
14:37:27:Üçlü uyarı sesi geliyor
14:37:29:Sentetik bir ses duyulur motor yağı ikazı
veriyor.Düşük yağ ikazı geliyor. Uçak yağ ikazı veriyor.
(İhtimallerden biri yağ kaçağı var)
14:37:37.tekli uyarı sesi
14:37:49:tekli uyarı sesi
14:37:54:üçlü uyarı sesi
14:37:56:Kokpit ses kayıtları bitene kadar stall
uyarı ve lövye vibrasyonu devem eder
14:37:57:TC-TRB emergency deklere eder
14:38:00: Kokpitte tek bir uyarı sesi
14:38:49:Uçak irtifa kaybetmeye devam ediyor
14:40:58:Uçak İranlı kontrolörün radarında
kayboluyor.O sırada yakın bir noktada uçağı gören bir yolcu
uçağının pilotundan TC-TRB'ye çağrı yapmasını talep ediyorlar.
Yolcu uçağı pilotu çağrı yaptığını yanıt alamadığını kendi
sistemlerinde,TC-TRB'nin hızlı bir irtifa kaybını gördüğünü
bildiriyor.