Yeni yılda elektrik ve doğal gazda indirim olacak mı? Enerji Bakanı Dönmez açıkladı
NTV canlı yayınında soruları yanıtlayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, 'Yeni yılda elektrik ve doğal gazda indirim olacak mı?' sorusunu yanıtladı. Bakan Dönmez, "Şartlar oluştuğunda yılbaşında maliyet düşerse indirim söz konusu olabilir ama bugünden söylemek mümkün değil" dedi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez NTV'de ABD'nin
İran yaptırımlarından nükleer santrale, sondaj çalışmalarından Doğu
Akdeniz'deki sorunlara kadar birçok konuya değindi. Bakan Dönmez
elektrik ve doğal gaz fiyatlarıyla ilgili "Şartlar oluştuğunda
yılbaşında maliyet düşerse indirim söz konusu olabilir ama bugünden
söylemek mümkün değil" açıklamasında bulundu.
Bakan Dönmez'in açıklamasından notlar;
ALTERNATİFLERE BAKIYORUZ
* (ABD'nin İran yaptırımları hakkında): Tek taraflı olarak yaptırım
uygulamaya başladı. En önemlileri arasında da enerji yer alıyor.
Başta komşu ülkeler olmak üzere tüm ülkelerin olumsuz
etkileneceğini belirtmiştik. Türkiye'nin yüzde 25'lerde bir
muafiyet durumu söz konusu. İran'la 5-6 yıllık doğal gaz
kontratımız var. TÜPRAŞ alternatiflere bakıyor. Piyasada
akaryakıtla ilgili sıkıntı olmayacak şekilde alternatif arayışlara
devam ediyorlar. Sadece İran halkını değil bölge halkını da
etkiler. Bu yaptırımların uygulanmayacağını ifade etmiştik. Bunu
zaman gösterecek. Türkiye'nin pozisyonu bellidir. Tek taraflı
yaptırım sadece İran halkına değil, bölge halkını etkiler. İran'a
baktığınızda yıllık 5 milyon varil üretimi var. Bu dünyaya
baktığımızda yüzde 5. Yarısını ihraç ediyor. Türkiye'de bunların
arasında.
* Öyle anlıyoruz ki ABD tekrar 6 ay sonra durum değerlendirmesi
yapacak. Pozisyonları bu şekilde. Biz her halükarda alternatifsiz
kalmamak açısından arayışlarımıza devam ediyoruz. TÜPRAŞ da özel
sektör onlar da devam edecek.
SONDAJ 5 AY İÇİNDE TAMAMLANACAK
* (Fatih Gemisi hakkında): 2 haftadır yaklaşık kamuoyunda da
heyecanla karşılandı. Bir milli gemimize lansmanı yaptık. Kendi
klasmanında dünyada ilk 5'te. Biraz önce müdürümüzle görüştük. Şu
anda 3 bin 585 metre derinliği indi. Sondaj 5 ay içinde
tamamlanacak. Havlu atıp gideceğimiz bir alan değil, sonuna kadar
zorlayacağız. Buluncaya kadar araştırmaya devam edeceğiz.
KİMSENİN MÜDAHALE ETMESİNİ İSTEMİYORUZ
* (Doğu Akdeniz hakkında) Bir husus var bizim kimsenin kaynağında
gözümüz yok. Kendi çalışmalarımıza kendi alanımızdaki
çalışmalarımıza kimsenin müdahale etmesini istemiyoruz, Fatih
gemimiz de sondaj gemisi. Çipras'ın açıklamasını şöyle
değerlendirmek mümkün biz öteden beri herkes kendi alanında
çalışmalarını yapsın arzusundayız. Gerilimin yükselmesini kimse
istemez. Biz kendi alanımızda çalışacağız, onlar da kendi
alanlarında çalışsınlar.
* Kıbrıs'taki vatandaşlarımızın onun haklarının ihlal edildiği bir
adımı doğru bulmuyoruz. Kıbrıs Rum Kesimi'nde böyle bir durum söz
konusu.
YENİ SONDAJ GEMİSİ GELİYOR
* (Yeni sondaj gemisi hakkında) İkinci sondaj gemisi için satın
alma işlemleri gerçekleşti. Testleri yapılacak Türk kara sularında
gemimizi göreceğiz. Karadeniz'de sondaj faaliyetlerine devam
edeceğiz. Teknik özellikleri Fatih gemimizle aynı. Yılda 2 sondaj
kuyusu açabiliyor.
ELEKTRİK VE DOĞAL GAZDA ARZ GÜVENLİĞİ SORUNU
YOK
* (Doğal gaz hakkında) Sorunumuz kalmadı. doğal gaz tarafında
depolama kapasitemizi çok ciddi bir şekilde arttırdık. Yüzer
enerjileri sisteme dahil ettik bu yüzden sorun yok. 300 milyon
metreküpe kadar gaz arzı sağlayacak sisteme sahibiz. Sisteme 303
milyon gaz verecek hale geldik. Bu sene artsın 260 olsun bu seneye
bakarsak yedek oluşturmuş olduk. Biz ikincil yakıt olan
santrallerde ikincil yakıta dönüştürdük. Sıkıntımız yok hamdolsun.
Şu anlama gelmesin talep artışını dikkate alarak depolamayla ilgili
çalışmalara devam ediyoruz. Tuz Gölü'nde 600 milyon metreküp
depolama kapasitemiz var. 2 yılda 1 milyar, 4 yılda 5.4 milyar
metreküpe çıkaracağız. Kredi finansmanı da sağlandı. Silivri'de 2.8
milyardı bunu da 5 milyar metreküpe çıkaracak çalışmalardayız. 10
milyar metreküpe çıkacağız. Asgari yüzde 20'lik bir depolamaya
ulaşmayı hedefliyoruz. Gazda bir sıkıntı yok. Ama cayır cayır
kullanalım değil. Yüzde 98-99'unu ithal ediyoruz. Tasarruflu
kullanmayı tavsiye edelim. Sıkıntı yok ama tasarruf ilkelerine
uyulmalı.
KURDAKİ DÜŞÜŞ MALİYETLERİ OLUMLU ETKİLİYOR
* (İndirim hakkında): Yılbaşına kadar herhangi bir zam söz konusu
değil. 3 ayda bir tarifeler açıklanıyor. Gelmeden önce maliyet
hesaplanıyor. YEP'ten sonra ümit verici gelişmeler oldu. Eskiye
göre düşüşler. Enflasyonda gerileme söz konusu. Bunlar maliyetleri
olumlu etkiliyor. Ama çalışmak lazım sonra bir şeyler
söyleyebiliriz. Enerji fiyatlandırma nasıl oluşur anlatmalıyız.
Bütçe komisyonunda da ifade ettik.
PİYASADAKİ FİYATLAR MALİYETLERE YAKIN
SEVİYELERDE
* Ticarete konu elektrik enerjisi miktarına bakınca yaklaşık 168
milyar kilowat saat elektrik 112 tedarik şirketlerinden tedarik
edilmiş. TEDAŞ gibi ama elektrik dağıtım şirketlerinin perakende
satış yapan kısımları. Onlar da elektrik alıyorlar EİAŞ'tan geri
kalan kısmını serbest piyasadan alıyor. Fiyatlar nasıl oluşuyor.
Enerji borsası var. Arz ve talebin üzerinde olduğu için kıran
kırana bir rakam oluşuyor. Bizim sattığımız miktar ve serbest
piyasadan olan fiyatlar arasında bir fiyat oluşuyor. Yüzde 70'inin
serbest piyasada oluşan fiyatla EİAŞ'ın ortalaması yansıyor. Tabii
bunu etkileyen doğal gaz ve petrol de var. Ayrıca kurun etkisi de
biraz olumsuz etkilemiş oldu. Maliyetleri artırmış oldu. Şunu da
söyleyebiliriz. Küçük orta ölçekli tüketiciler için hem EİAŞ hem de
BOTAŞ maliyet altı bir fiyatlandırma sunuyor.
* Yılbaşı gelince tekrar bakacağız. Şartlar oluştuğunda yılbaşında
maliyet düşerse indirim söz konusu olabilir ama bugünden söylemek
mümkün değil.
* (Akaryakıt hakkında): Haziran ayında petrol fiyatlarındaki
anormal dalgalanma hem de kurdaki dalgalanmanın olumsuz etkileri
öngörülerek sistemi harekete geçirdi. Piyasalarda dengelenme
olduğunda belki, şimdi erken. 6 aylık süreçte akaryakıt tüketici
olumsuz etkilenmedi.
2023'TE AÇILIŞINI YAPACAĞIZ
* (Nükleer santral hakkında): Akkuyu'da nisan ayında temel atıldı.
Çalışmalar devam ediyor. 2023'te Cumhuriyetimizin 100. yaş gününde
tesisi kazandırmak amacımız. Sinop'ta Japonlarla işbirliği
içindeyiz. Uzmanlarımız değerlendiriyor. Yılsonuna kadar sonuç
alabiliriz. Çinlilerle 3. nükleer projemiz var. Lokasyon Trakya
olarak ön plana çıkıyor. Tüketimin olduğu yerlere yapmak önemli
enerji kayıplarını minimilize etmek için önemli. 25-30 kriter var.
Bu kriterlerin çalışılması gerekiyor. Nükleerde büyümeye devam
edeceğiz.
DOĞUDAN BATIYA GES ÇALIŞMASI YAPIYORUZ
* 4 rüzgar 3 güneş enerjisi ile devam ediyoruz. Bir başka
çalışmamız şu doğudan batıya GES çalışması yapıyoruz. 40-50
megawatlık YEKA ihalelerimiz olacak. YEP modeli sadece Türkiye için
değil konuklarımızı ağırladığımızda da çok çalıştığımız bir
modeldi. Hem yapı hem de finansman açısından örnek olacak bir
model.
* (Verimlilik hakkında): Baktığınızda şöyle en kolay yapılacak bir
alan. Daha verimli kullanmak projeyi mümkün. 2023'e kadar 10 milyar
dolarlık veri kazanım söz konusu. Herkesin yapması gereken işler
var. Dünya Bankası'ndan kredi temin ettik kamu binalarının
tasarrufu ile ilgili kullanacağız. Daha geniş zamanda tartışmakta
fayda var.