TCMB ile Çin Merkez Bankası arasında ilk para takası gerçekleştirildi
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın gündeme getirdiği dış ticarette milli para kullanımı çağrısının ardından TCMB ile Çin Merkez Bankası arasında ilk para takası gerçekleştirildi.
İSTANBUL (AA) - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın gündeme
getirdiği dış ticarette milli para kullanımı, Türkiye Cumhuriyet
Merkez Bankasının (TCMB) Çin Merkez Bankası ile gerçekleştirdiği
ilk para takasıyla yeni bir boyuta taşındı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın dikkati çektiği ve bir süredir gündemde
olan "dış ticarette milli paraların kullanılması"
konusu her kesimden destek bulurken, AA muhabirinin TCMB
kaynaklarından edindiği bilgiye göre, Çin ile ilk para takas işlemi
30 Kasım 2016'da gerçekleştirildi.
Bazı kamu kurum ve kuruluşları, Erdoğan'ın çağrısı sonrasında
anlaşma, ihale ve satışlarının dolar yerine TL ile
gerçekleştireceğini duyururken, özel sektör de dış ticarette mili
para kullanılmasıyla ilgili çalışmalar yapıyor. Türkiye'nin en
büyük telekomünikasyon şirketlerinden Turkcell'in de bu anlamda
yaptığı çalışmaların sonuç verdiği ve Çinli tedarikçilerine
ödemelerini yuan ile yapmaya başlayacağı öğrenildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, kısa süre önce yaptığı açıklamada, dış
ticarette milli para kullanılmasının önemine işaret ederek, Rusya,
Çin ve İran'a kendi paraları ve TL ile ticaret yapmayı teklif
ettiğini, tarafların da bu teklifi makul karşıladığını
söylemişti.
Çin ile ilk para takası
TCMB Başkanı Murat Çetinkaya da önceki gün bankanın "2017
Yılında Para ve Kur Politikası" konulu basın toplantısında
yaptığı açıklamada, Merkez Bankası olarak milli paralar ile ticaret
konusunu önemsediklerini ifade ederek, TL'nin uluslararası ticari
işlemlerde kullanımının arttığını belirtmişti.
Çetinkaya, milli paralar ile ticaretin yapılmasının dış ticaret
işlemleri maliyetlerinin düşürülmesi, risk yönetiminin etkinliği ve
rezerv para birimlerine olan hassasiyetin azaltılması kapsamında
önemli olduğuna işaret ederek, Çin ile para takası işlemlerinin de
gerçekleştirilmeye başlandığını söylemişti.
Merkez Bankası ve bankacılık sektörü kaynaklarından alınan bilgiye
göre, Çin ile Türkiye merkez bankaları arasında ilk para takası
işlemi 30 Kasım 2016'da gerçekleştirildi. Halen yürürlükte bulunan
2012 tarihli para takası anlaşması, 2015'te 3 yıl süreyle uzatılmış
ve anlaşmanın tutarı 12 milyar yuana yükseltilmişti.
ICBC Turkey Bank, Türkiye ile Çin arasındaki ticaret hacmini
artırmak amacıyla her iki ülke merkez bankası tarafından imzalanan
para takası anlaşması kapsamında 450 milyon TL büyüklüğünde
kullanım gerçekleştirdi.
Yerel bir bankanın çoğunluk hisselerini devralarak Türkiye’de
faaliyete geçen ilk Çin bankası olan ve 22 Mayıs 2015'ten bu yana
Türkiye’de hizmet veren ICBC Turkey Bank, Türkiye ve Çin arasındaki
ticaret hacminin gelişmesine yönelik merkez bankaları arasında
yapılan anlaşmayı hayata geçiren ilk kurum oldu. ICBC Turkey
Bank'ın, söz konusu fonu, kredi ve yatırım olarak Türkiye
ekonomisinin kullanımına tahsis edeceği öğrenildi.
Para takası anlaşmasının hedefi
Verilere göre, Türkiye’nin, en büyük ticaret ortaklarından Çin Halk
Cumhuriyeti ile geçen yıl 28 milyar dolar tutarında dış ticaret
hacmi bulunuyor. Para takası anlaşması ile iki ülke arasında cari
dengenin sağlanması, ticaret ve yatırımda milli paraların
kullanılması hedefleniyor.
Çin ile gerçekleştirilen yuan karşılığı TL para takası işlemi ile
iki ülke arasındaki ticaretin finansmanının da milli paralar ile
yapılmasına yönelik önemli bir adımın atılmış olduğu
belirtiliyor.
Rusya ve İran da "milli para kullanımı"na sıcak
bakıyor
Başbakan Binali Yıldırım'ın birkaç gün önce Rusya'ya yaptığı
ziyarette de ticarette yerel para birimlerinin kullanılmasının
gündeme geldiği belirtilirken, Rusya tarafının da konuya sıcak
baktığı ve kısa zamanda milli para kullanımı ile ilgili adım
atılabileceği ifade ediliyor.
İran Meclis Başkanı Ali Laricani de Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın
"iki ülke arasında milli para kullanımı çağrısını"
memnuniyetle karşıladıklarını belirterek, "İran, her zaman
ticaretini yerli parayla yapma isteğinde olmuştur."
ifadesini kullanmıştı.
TL karşılığında yapılan ihracat arttı
Verilere göre, Türkiye, bu yılın 10 ayında 117 milyar dolar
tutarında ihracat gerçekleştirirken, bunun yaklaşık 5 milyar
dolarlık bölümü TL karşılığında yapıldı. TL karşılığında yapılan
ihracat, Ocak-Ekim 2016 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine
göre yüzde 20,4'lük artış kaydetti. 10 ayda ithalat işlemlerinin de
11,5 milyar dolarlık kısmı TL ile yapıldı.
Bu yılın 10 ayındaki ihracatın yüzde 48,5'i avro, yüzde 42,8'i
dolar, yüzde 5,1'i TL, yüzde 3,1'i İngiliz sterlini, geri kalanı
diğer para birimleri ile gerçekleştirilirken, ithalatın da yüzde
56,1'i dolar, yüzde 35,5'i avro, yüzde 7,1'i TL, geri kalan bölümü
diğer para birimleriyle yapıldı.
"Güneşin doğduğu yerlere ortak kültür, üniversiteler, banka
ve teknoloji şirketleri ile ulaşacağız"
ICBC Turkey Yönetim Kurulu Üyesi Hilmi Güler, AA muhabirine yaptığı
açıklamada, Çinli yetkililerin milli para kullanımı konusuna çok
olumlu yaklaştığını ve Türkiye gibi sonuç odaklı çalıştıklarını
ifade ederek, "Cumhurbaşkanımız çok haklı ve bu, anlık bir
söylem değil, geçmişi olan ve önceden hazırlıkları yapılmış bir
söylem. Cumhurbaşkanımızın bunu gündeme getirmesi ile sadece yurt
içinde değil, dünya genelinde çok büyük yankı yaptığını
söyleyebilirim, tıpkı 'dünya 5'ten büyüktür' söylemi
gibi..." şeklinde konuştu.
Güler, dış ticarette milli para kullanımını çok isabetli ve doğru
bulduğunu, statükocu ve lobicilerin her doğru işte olduğu gibi bu
konuya da tepki gösterdiğini belirterek, Çin'de Türkiye'ye çok
güvenildiğini ve yatırımlar konusunda kesenin ağzının açıldığını,
ülkenin en büyük bankası ICBC ile Türkiye gelinmesinin yanı sıra
Türkiye için çok önemli milli kuruluşlara da kredi verilmeyi
başlandığını söyledi.
TCMB'nin Çin ile gerçekleştirdiği para takasının önemli olduğunu
vurgulayan Güler, şunları kaydetti:
"Bu gelişmelerin devamı gelecek. Katılım bankacılığı,
emtia, faiz ve hisse senedi swap'ları (para takası) gibi
uygulamalar yakında öne çıkabilir. Bütün mesele cari açığı makul
ölçülere getirmek ve ticaret hacminin sağlıklı bir şekilde
artırılması. Bu yüzden para birimleri farklılaştırılmasından doğan
riskleri azaltmak çok önemli. Ticaret aslında bir değiş tokuş, bu
nedenle araya çok fazla değişken sokmamak gerekiyor."
Türkiye'nin yakın zamana kadar güneşin battığı yöne önem verdiğini,
güneşin doğduğu yönü ihmal ettiğini ileri süren Güler, "Çin
ile yapılacak çok şey var. Teknoloji, tıp ve telekomünikasyon 3
temel konu... Cumhurbaşkanımızın direktifiyle şu an Türk-Japon
Üniversitesi kuruyoruz. Çin ile de kurmamız için Cumhurbaşkanımız
ilk kıvılcımı çaktı. Güneşin doğduğu yerlere ortak kültür,
üniversiteler, banka ve teknoloji şirketleri ile
ulaşacağız." dedi.
"Piyasadan olan döviz alımlarımızı sona erdirmiş
bulunuyoruz"
Turkcell Finanstan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Bülent Aksu da
2023 hedeflerine yürüyen güçlü Türkiye’nin en önemli can
damarlarından birisinin "finansal ataklara dirençli bir
milli ekonomi sistemi kurulması" olduğunu belirterek,
"Bu doğrultuda milli paramızın kullanımının teşvik
edilmesini çok önemli buluyor ve devletimizin almış olduğu bu
kararların özel sektöre de bu noktada yol gösterici bir adım
olduğuna inanıyoruz." dedi.
"Türkiye’nin Turkcell’i" olarak bu süreçte ülke
menfaatleri doğrultusunda üzerlerine düşeni yaparak gerekli
aksiyonları alma konusunda özel sektöre öncülük etmek istediklerini
ifade eden Aksu, şöyle devam etti:
"Bu doğrultuda yabancı para cinsinden olan yatırım
harcamalarımızı, ürün ve hizmet alımlarımızı ve kira
sözleşmelerimizi Türk lirasına çevirmeye başladık. Ayrıca yurt dışı
tedarikçilerimizle olan ekipman alımı işlemlerimizde de TL veya
yerel para cinsi ile işlem yapılması için girişimlerimizi
hızlandırmış bulunuyoruz. Tüm bu tedbirlerin neticesinde piyasadan
olan döviz alımlarımızı da sona erdirmiş bulunuyoruz. Diğer yandan
4,5G lisans ödeme son taksitimizin de Türk lirasına
dönüştürülmesiyle ilgili kararın da yasalaşmasını
bekliyoruz."
Bu tip girişimlerin özel sektör genelinde kabul görmesi ve
uygulamaya geçilmesi durumunda Türkiye ekonomisinin en büyük
yapısal problemlerinden biri olan dolarizasyonun önemli ölçüde
aşılacağını belirten Aksu, döviz talebinin azalması sonucu TL
üzerindeki kırılganlığın kalıcı olarak sona ereceğine inandığını
söyledi.
Para takası işlemi nasıl gerçekleştiriliyor?
Para takası süreci, ticari bankalar tarafından Merkez Bankasından
yatırım veya ticaret yapılacak ülkenin para birimini talep
etmesiyle başlıyor. Süreç, merkez bankalarının belirlenen tutarda
milli parayı belirli bir tarih ile değiştirmesi ve belirli bir süre
sonunda değiştirilen anaparalar ve kullanılan milli paraya ait
faizin de geri verilmesini içeren bir işlem olarak
tanımlanıyor.