Sulak alan azaldı, manda sayısı 1 milyondan 100 bine düştü
TÜRKİYE'de sulak alanların azalmasıyla birlikte 15 yıl öncesine kadar 1 milyonu bulan manda sayısı, 100 bine kadar düştü. Talep gören ancak bulunamayan sütün litresini 8-10 lira, yoğurdu ise 15 liradan satılan manda yetiştiriciliğinin yeniden canlanması için Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın 3 yıl önce başlattığı, 'Halk elinde Anadolu mandası ıslahı' prajesiyle, ülkedeki manda sayısı...
TÜRKİYE'de sulak alanların azalmasıyla birlikte 15 yıl öncesine
kadar 1 milyonu bulan manda sayısı, 100 bine kadar düştü. Talep
gören ancak bulunamayan sütün litresini 8-10 lira, yoğurdu ise 15
liradan satılan manda yetiştiriciliğinin yeniden canlanması için
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın 3 yıl önce başlattığı,
'Halk elinde Anadolu mandası ıslahı' prajesiyle, ülkedeki manda
sayısı yavrularla birlikte 130 bine yükseldi.
Türkiye'de son 15 yıl içinde çeşitli nedenlerle sulak alanların
daralması özellikle manda besiciliğine büyük darbe vurdu. Türkiye
Damızlık Manda Yitiştiricileri Merkez Birliği Genel Sekreteri Hadi
Kayhan, Türkiye'de manda sayısının son 15 yılda 1 milyondan 100
bine kadar düştüğünü söyledi. Gıda Tarım ve Hayvancılık
Bakanlığı'nın 3 yıl önce başlattığı 'Halk elinde Anadolu mandası
ıslahı' projesi ile birlikte manda sayısının şu anda yavrularla
birlikte 130 bine ulaştığını belirten Kayhan, "Bakanlığın projesi
ile hibe damızlık için manda başına 800 lira destek veriyor. Bu da
mandacılığın yeniden canlanmasına neden oldu. 1 milyondan 100 bine
düşen manda sayısı şimdi yavrularla beraber 130 bine yükseldi.
Ancak bu da yeterli değil. Şu anda manda sütünün litresi 8-10 lira
arasında, yoğurdu ise 15 lira civarında bulunuyor. Ama param var
alırım deseniz de, alamazsınız. Çünkü manda sütü tüketicilere
sırayla veriliyor" dedi.
HASTALIK ÇIKINCA İTHALAT DURDU
Daha önce 2 yıl İtalya'dan manda ithal edildiğini söyleyen Hadi
Kayhan, ancak bu hayvanlarda hastalık tespit edilmesi nedeniyle
ithalatın durdurulduğunu belirtti. Kayhan, "İtalyanlar bizden manda
ıslah etti, sonra bize satmaya başladı. Hastalık tespit edilmesinin
ardından biz İtalya'dan ithalatı durdurduk ve öze döndük.
Türkiye'de şu anda 24 ilde birliğimiz bulunuyor. En fazla manda
İstanbul, Diyarbakır, Samsun ve Trakya illerinde bulunuyor"
dedi.
"GÖLETLER KURUDU, ÇİFTÇİ MANDA BESİCİLİĞİNİ BIRAKTI"
Edirne Ziraat Odası Başkanı Cengiz Yorulmaz, sulak alanların
kurumasıyla birlikte manda besiciliğinin son 20 yılda bitme
noktasına geldiğini söyledi. Yorulmaz, "Edirne ve bölgede bundan 20
yıl önce manda besiciliği çok yapılıyordu. Sulak alanların azalması
ve bakımın ağırlaşmasıyla, ekonomik getirisini yitirmesiyle çiftçi
manda besiciliğinden uzaklaştı. Etinden sucuk ve pastırma yapılan,
manda sütü kaymak açısından sütünün yağlı olmasından revaçta olan
bir ürün, ama teşvikleri olursa bakılır. Manda çamuru çok sever
özelikle yazın çamur olmazsa olmaz. Şu an bütün dünyada manda
yetiştiriciliğine çok büyük bir teşvik var, Avrupa ülkelerinde de
büyük yatırım var. Ama ırkları geliştirilmiş mandalar. Türk
çiftçisine ithal edilip bu mandalar verilirse, gerçekten bakılır.
Aksi takdirde nesli tükenen hayvanlar gibi manda besicisinin
azalmasıyla birlikte, Türkiye manda sütü ithal edecek duruma gelir"
dedi.
"İYİ BAKILIRSA 10 KİLO SÜT VERİYOR"
Edirne'nin Büyükdöllük Köyü'nde 26 yıldır manda besiciliği yapan
Metin Karaslan, manda besiciliğinin teşviklerle desteklenmesi
gerektiğini söyledi. Manda besiciliğinin baba mesleği olduğunu
belirten Karaslan, "Manda bakımı basit, ama hep aynı insanı isteyen
bir hayvan. Mandalar merayı çok iyi kullanır. Sığıra göre ekonomik
yalnız et olarak değerini bulmuyor. Piyasada aracılar ucuz alıp
daha pahalıya satıyorlar. İyi bakılırsa 10 kilo süt veriyor.
Ortalama 6-7 kilo süt alıyorum, litresini 5 liradan satıyorum.
Etlerini de kaskas ağırlığı 22 liradan alıcı buluyor. Bizim
köyümüzde sadece 200'den fazla manda vardı. Hepsi kesildiği için şu
an sadece benim baktığım 40 manda kaldı. Türkiye'de manda
besiciliği de can çekişiyor vaziyette. Yem fiyatları belimizi
büküyor. Etin satışı ucuz, girdiler maliyetli olmaya başladı"
dedi.