Resul Kurt : İşçilerin yüzde 90'ı kıdem tazminatı alamıyor
Çalışma Hayatı ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Resul Kurt, kıdem tazminatı ve olası bir yeni düzenleme hakkında çarpıcı açıklamalarda bulundu.
Kıdem tazminatının, işçinin işverene sadakatle yaptığı hizmetin
karşılığı olduğunu belirten Kurt, "Kıdem tazminatı, işçinin her bir
yıllık çalışması karşılığında 30 günlük ücreti tutarında yapılan
bir ödeme olup, brüt ücreti üzerinden hesaplanır. Para ve parayla
ölçülebilen işçinin bütün ayni, nakdi kazançları dahil edilir.
Kıdem tazminatından gelir vergisi ve sigorta primi kesilmez. Sadece
damga vergisi kesilir" bilgilerini verdi.
Kurt, kıdem tazminatında bir yılın 365 gün olarak hesaplandığını
aktararak, kıdem tazminatına "İşveren tarafından ahlak ve iyi niyet
kuralları dışında yaptığı fesihlerde, işçi tarafından yapılan haklı
nedenlerle fesihte, askerlik sebebiyle, emeklilik sebebiyle,
kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu
ile sona erdirmesi ve işçinin ölümü halinde" gibi durumlarda hak
kazanıldığını söyledi.
Kıdem tazminatında tavan tutarın 4 bin 92 lira 53 kuruş olduğunu
anımsatan Kurt, şöyle devam etti:
"Kıdem tazminatı uygulanmasında sürekli iş değiştirilmesi, bazı
nedenlerden dolayı işten ayrılması gibi durumlarda bu hak doğmuyor.
Bazen işçi kıdem tazminatına hak kazanmasına rağmen iş verenin
iflas etmesi, kaçması gibi durumlarda kıdem tazminatı alabilme
imkanı olmuyor."
Kurt, Türkiye'de ihbar tazminatı, kıdem tazminatı, işsizlik
sigortası, işe iade davaları gibi sistemlerin varlığına dikkati
çekerek, bu sayede işçilerin 4 maddede kendilerini emniyete
aldıklarını söyledi.
Türkiye'nin işçi hakları konusunda giderek daha iyi bir ülke haline
geldiğini aktaran Kurt, olası kıdem tazminatı düzenlemesi hakkında
değerlendirmelerde bulundu.
"İŞÇİLERİN YÜZDE 90'I KIDEM TAZMİNATI
ALAMIYOR"
"İşçilerin neredeyse yüzde 90'ı kıdem tazminatı alamıyor" diyen
Kurt, şartlar oluşsa da iş verenden kaynaklı durumlarda kıdem
tazminatının ödenemediğini söyledi. Kurt, kıdem tazminatı konusunun
çok yönlü düşünülmesi gerektiğini kaydederek, şöyle devam etti:
"Bu düzenleme işçilerin tamamının kıdem tazminatıyla ilgili
haklardan yararlanabilmesine dönük bir konudur. Bu çerçevede kıdem
tazminatıyla ilgili yapılacak bir sistem herkesi ilgilendiriyor.
Çok hassas davranılması, işçi ve iş verenlerin hakkaniyet ölçüsünde
bir araya gelmesi gerekir. Bu sistem de şöyle olabilir: 'Bireysel
emeklilik sistemine benzer bir sistem kuralım. Kurulan sisteme iş
veren belli miktarda katkıda bulunsun, işçi tıpkı banka hesabını
görür gibi kıdem tazminatı hesabında ne kadar para olduğunu
görsün.' Bu açıdan bakılınca iş verenin belli miktarda prim
ödemesi, devletin de işsizlik sigortası primlerini yüzde 1,5 veya 2
azaltması suretiyle iş verenin yükünü hafifletmesi mümkün
olabilir."
"DÜZENLEMEDE İŞÇİ VE İŞVERENİN KARŞILIKLI RIZASI
ÖNEMLİ"
Sonraki aşamada ise bireysel emeklilikteki vergi avantajının kıdem
tazminatına da getirilebileceğini anlatan Kurt, sistemde belirli
bir süre kalınması halinde devletin de belli oranda katkı
yapabileceğini ifade etti.
Kurt, bu sayede iş verenin yükünün azaltılacağını dile getirerek,
şu değerlendirmelerde bulundu:
"Sistemin nasıl olacağıyla ilgili kesinleşmiş bir şey yok.
Çalışmalar devam ediyor. Cumhurbaşkanı ve Başbakan'ın da üstünde
ısrarla durduğu konu işçi ve iş verenin gönül rızasıyla düzenlemeye
evet demesidir. Önemli olan işçi ve iş verenin ortak bir metin
üzerinde uzlaşma sağlamasıdır. Burada temel problem 365 günlük
kıdem tazminatını dikkate aldığımızda bir aylık ücretin içerisinde
8,32'ye denk geliyor. Aylık ücreti 2 bin liraysa bunun yüzde 8,33
kadar da kıdem tazminatı yükü oluyor."
YENİ DÜZENLEME KADINLARIN İŞGÜCÜNE KATKISINI TEŞVİK
EDİYOR
İş verenin bunun 30 gün değil de 15-20 gün üzerinden hesaplanması
gibi bir talebi olduğunu anlatan Kurt, işçilerin de buna sıcak
bakmadığını ifade etti. Kurt, bu oranda değişiklik yapılıp
yapılmaması konusunda bir şey söylemek için erken olduğunu
aktararak, yasa taslağının tarafların iradesine sunulmasıyla
sürecin başlayacağını dile getirdi.
Kurt, kadın işçilerin evlenme durumunda aldıkları kıdem tazminatı
hakkında ise şunları söyledi:
"Evlenme nedeniyle kadına kıdem tazminatı verilmesi kadın işçiyi
çalışma hayatından alıkoyuyor. Bugünkü mevcut şartlarda kadınların
iş gücüne daha çok katılımını savunurken, kadınları iş dünyasından
ayrı koyacak bir düzenleme doğru değil. Bunu etraflıca
değerlendirmek lazım. Veya bir işçi kardeşimiz askere gittiğinde
kıdem tazminatı almazsa döndüğünde aynı yerde çalışmaya devam
ediyor. Bunların hepsi tartışılabilecek konular. Emeklilik, ölüm
veya bir süre koyarsanız bu anlamda kıdem tazminatıyla ilgili
koşulları genişletebilirsiniz."
AA