Merkez enflasyonun artış sebeplerini açıkladı
Merkez Bankası aylık fiyat gelişmesi raporuna göre temmuz ayında gıda enflasyonundaki yavaşlama büyük ölçüde işlenmemiş gıda fiyatlarından kaynaklanırken, taze meyve-sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon yüksek seviyesini korumuştur.
Merkez Bankası aylık fiyat gelişmesi raporuna göre temmuz ayında
gıda enflasyonundaki yavaşlama büyük ölçüde işlenmemiş gıda
fiyatlarından kaynaklanırken, taze meyve-sebze dışı gıda grubunda
yıllık enflasyon yüksek seviyesini korumuştur.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2017 yılı Temmuz ayı
aylık fiyat gelişmeleri raporunu açıkladı. Rapora göre, Temmuz
ayında tüketici fiyatları yüzde 0,15 oranında arttı ve yıllık
enflasyon 1,11 puan düşerek yüzde 9,79 oldu. Bu dönemde B ve C
endekslerinin yıllık değişim oranları yaklaşık 0,4'er puan artarak
sırasıyla yüzde 9,46 ve 9,60 oranında gerçekleşti. Alt grupların
yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki
aya göre gıda ve alkol tütün gruplarının katkısının sırasıyla 0,93
ve 0,36 puan azaldığı; hizmet, temel mal ve enerji gruplarından
gelen katkının ise yaklaşık 0,1'er puan arttığı görüldü.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon
göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde, giyim
fiyatlarındaki yöntem değişikliği etkisi dikkate alınarak Haziran
ayında iyileştiği değerlendirilen ana eğilimde Temmuz ayında
sınırlı bir yükseliş gözlendi. Bu dönemde, ana eğilim temel
mallarda artış gösterirken hizmet grubunda yüksek seviyesini
korudu.
Temmuz ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 1,26 oranında arttı,
grup yıllık enflasyonu 0,20 puan yükselerek yüzde 9,38 oldu. Bu
dönemde haberleşme dışındaki gruplarda yıllık enflasyon yükseldi,
mevsimsellikten arındırılmış aylık fiyat artışı ise son aylara
kıyasla önemli ölçüde hızlandı. Ulaştırma grubunda fiyatlar,
belediyeler tarafından sunulan ulaştırma hizmetleri (vapur,
belediye otobüsü, metro) ile şehirlerarası yolcu taşımacılığına
bağlı olarak yükseldi. Gıda fiyatlarından önemli ölçüde etkilenen
lokanta-otel grubu, aylık bazda yüzde 1,75 ile endeks tarihindeki
en yüksek Temmuz ayı artışını kaydetti. Diğer yandan, diğer
hizmetler grubu fiyatları paket tur ve kişisel ulaştırma
araçlarının bakım ve onarımı ile eğitim hizmetlerine bağlı olarak
artış gösterdi.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu Temmuz ayında 0,66 puan artarak
yüzde 9,86 oldu. Bu dönemde tüm alt gruplarda yıllık enflasyon
yükseldi, fiyatlar üzerinde gerek yakın dönem gerekse geçmiş döviz
kuru gelişmelerinin etkisi hissedildi. Dayanıklı mal grubu
fiyatları otomobil ve ev aletleri öncülüğünde yükselirken, giyim
grubunda mevsim ortalamalarından daha düşük bir indirim gözlendi.
Giyim ve dayanıklı dışında kalan temel mallarda aylık fiyat
artışları yavaşladı, ancak kişisel bakımda kullanılan aletler,
otomobil yedek parça-aksesuarları ve ev ile ilgili alet ve gereçler
gibi ithal bileşeni yüksek ürünlerde güçlü fiyat artışları dikkat
çekti.
Enerji fiyatları son dört aydaki düşüş eğiliminin ardından Temmuz
ayında yüzde 0,11 oranında arttı. Uluslararası petrol fiyatlarının
ve Türk lirasının yakın dönemdeki seyrine bağlı olarak bu dönemde
akaryakıt fiyatları sınırlı bir oranda yükseldi. Böylelikle, enerji
grubu yıllık enflasyonu düşük bazın da etkisiyle 0,56 puan artarak
yüzde 8,12 oldu. Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu,
temelde işlenmemiş gıda fiyatlarına bağlı olarak 4,27 puan geriledi
ve yüzde 10,07 oldu. İşlenmemiş gıda yıllık enflasyonu taze meyve
ve sebzedeki baz etkisi ile kırmızı et enflasyonunda gözlenen
yavaşlama sonucunda yüzde 11,39'a geriledi. Bu dönemde, grup
fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış olarak da gerilediği
izlendi.
Öte yandan, işlenmiş gıda fiyatları aylık bazda yüksek bir oranda
(yüzde 1,03) artmış, grup yıllık enflasyonu yükseldi. Bu grupta
fiyat artışlarının alt gruplar geneline yayıldığı görülürken;
özellikle tahıllar, işlenmiş et ürünleri, çay ve şeker gibi alt
kalemlerdeki gelişmeler öne çıktı. İşlenmiş et ürünlerinde kırmızı
et fiyatlarındaki birikimli artışların; çay grubundaki artışta ise
Haziran ayında yaş çay alım fiyatında kaydedilen yüzde 13'lük
artışın etkisi hissedildi. Özetle, Temmuz ayında gıda
enflasyonundaki yavaşlama büyük ölçüde işlenmemiş gıda
fiyatlarından kaynaklanırken, taze meyve-sebze dışı gıda grubunda
yıllık enflasyon yüksek seviyesini korudu.
Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları Temmuz ayında yüzde 0,72 oranında arttı,
yıllık enflasyon 0,58 puan yükselerek yüzde 15,45 olarak
gerçekleşti. Bu artışta, yakın dönem döviz kuru ve uluslararası
emtia fiyatlarındaki gelişmeler belirleyici oldu. Yıllık enflasyon
imalat sanayisinde yüzde 17,37'ye, petrol ve ana metal hariç imalat
sanayisinde yüzde 14,34'e ulaştı. Petrol ve ana metal hariç imalat
sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi
sınırlı bir oranda yükseldi.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Temmuz ayında fiyatlar
dayanıklı tüketim malları ve enerji gruplarında gerilerken diğer
alt gruplarda yükseldi. Sermaye mallarında gözlenen yüksek fiyat
artışında motorlu kara taşıtları, makineler ve metal yapı ürünleri;
ara malı fiyatlarındaki artışta ise demir-çelik, çimento ile
kağıt-mukavva ürünleri öne çıktı. Bu dönemde, dayanıksız tüketim
malı fiyatlarındaki artışta et ve tekstil ürünleri belirleyici
olurken, dayanıklı tüketim malı fiyatları mobilya kaynaklı olarak
geriledi. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerindeki üretici
fiyatları kaynaklı baskılar bir önceki aya kıyasla arttı ve güçlü
seyrini korudu.
(İHA)