Küçük esnaf artık AVM’lerde
Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından onaylanan alışveriş merkezlerine ilişkin düzenlemeyi de içeren 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Resmi Gazete'de yayımlandı. Alışveriş merkezleri artık küçük esnaflara da ev sahipliği yapacak.
Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından onaylanan alışveriş
merkezlerine ilişkin düzenlemeyi de içeren 6585 sayılı Perakende
Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Resmi Gazete'de yayımlandı.
Alışveriş merkezleri artık küçük esnaflara da ev sahipliği
yapacak.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylanan alışveriş
merkezlerine ilişkin düzenlemeyi de içeren 6585 sayılı Perakende
Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Resmi Gazete'de yayımlandı.
Alışveriş merkezleri artık küçük esnaflara da ev sahipliği yapacak.
AVM'ler toplam satış alanının en az yüzde 5'ini esnaf ve
sanatkarlara, en az binde 2'sini de kaybolmaya yüz tutmuş
mesleklere ayırmak zorunda olacak.
Kanunun amacı perakende işletmelerin açılış ve faaliyete geçiş
işlemlerinin kolaylaştırılması, perakende ticaretin serbest piyasa
ortamında etkin ve sürdürülebilir rekabet şartlarına göre
yapılması, tüketicinin korunması, perakende işletmelerin dengeli
bir şekilde büyüme ve gelişmesinin sağlanması ve perakende
işletmelerin faaliyetleri ile bunların birbirleri, üretici ve
tedarikçilerle ilişkilerinin düzenlenmesi olarak belirtildi.
Perakende işletmelerin açılış ve faaliyeti ile kapanışında gerekli
başvuru ve diğer işlemlerin yapılması, ilgili kurum ve kuruluşlara
iletilmesi, değerlendirilmesi, sonuçlandırılması ve bu işletmelere
yönelik veri tabanının oluşturulması ile bilgi paylaşımının
sağlanması amacıyla Gümrük ve Ticaret Bakanlığı bünyesinde,
Perakende Bilgi Sistemi (PERBİS) kurulacak.
PERBİS, bakanlıkça ilgili kurum ve kuruluşların erişimine açılacak
ve bu kurum ve kuruluşlar nezdinde kurulan elektronik kayıt
sistemleriyle çevrimiçi olarak birbirine bağlanacak.
Perakende işletmeler, iş yeri açma ve çalışma ruhsatını vermeye
yetkili belediye veya il özel idareleri ile diğer idareleri
kapsayan yetkili idarenin izniyle açılacak ve faaliyete geçecek.
İzin, PERBİS üzerinden verilecek.
İş yeri açma başvurusu uygun bulunmayanlara sonuç en geç 30 gün
içinde gerekçeli olarak tebliğ edilecek.
Ruhsat değişikliğine ilişkin işlemler de PERBİS üzerinden
gerçekleştirilecek.
Kanunda, alışveriş merkezi, "Bir yapı veya alan bütünlüğü
olan, içinde büyük mağaza ya da beslenme, giyinme, eğlenme,
dinlenme, kültürel ve benzeri ihtiyaçların bir kısmının veya
tamamının karşılandığı diğer iş yerleri bulunan, merkezi bir
yönetime ve ortak kullanım alanları ile yönetmelikle belirlenen
diğer niteliklere sahip işletme" olarak tanımlanıyor.
Bir işletmenin zincir mağaza sayılması için en az beş şubesi
bulunması şartı aranacak. Büyükşehirlerde, alışveriş merkezlerine
yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve iş yeri açma ve çalışma
ruhsatı vermeye büyükşehir belediyeleri yetkili olacak. Alışveriş
merkezi projesi için yapı ruhsatı verilirken, üst meslek
kuruluşlarının görüşleri alınacak. Bu kuruluşlar görüşlerini 15 gün
içinde bildirecek.
Büyük mağaza ve zincir mağazalar ile bayi işletme ve özel yetkili
işletmeler, üretici ya da tedarikçiden mağaza açılışı ve tadilatı,
ciro açığı, banka ve kredi kartı katılım bedeli gibi adlar altında
ürün talebini doğrudan etkilemeyen bir prim ya da bedel talep
edemeyecek.
Perakende işletmeler, satışa konu ürünün talebini doğrudan
etkileyen reklam, anons veya raf tahsisi gibi hizmetlerden dolayı
üretici ya da tedarikçiden, sözleşmede türü ve oranı
belirtilmedikçe prim ya da bedel talebinde bulunamayacak. Bu halde,
prim veya bedel talebinin sözleşme süresiyle sınırlı olması ve prim
ya da bedel talebine konu olan ürünün sözleşme süresince rafta
satışa sunulması zorunlu olacak.
Üreticiler ya da tedarikçiler ile perakende işletmeler arasındaki
alım satım işlemlerinden kaynaklı ödemelerin, sözleşmede öngörülen
tarihte yapılması esas olacak. Ancak üretim tarihinden itibaren 30
gün içinde bozulabilen hızlı tüketim mallarına ilişkin ödemelerin
süresi, üretici veya tedarikçinin tarımsal ya da hayvansal ürün
üreticisi ya da küçük veya orta ölçekli işletme olduğu durumlarda,
teslim tarihinden itibaren 30 günü geçemeyecek.
Yurt içinde üretilen ve gıda, içecek, temizlik, kişisel bakım
ürünlerini gibi hızlı tüketim malı niteliği taşıyan mağaza markalı
ürünlerin üzerinde ve ambalajında, perakendecinin ad, unvan veya
markasının yanı sıra üreticinin ad, unvan ya da markasına kolay
okunabilir bir şekilde yer verilecek.
Perakende işletmeler, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve
ilgili diğer kanunlarda öngörülen usul ve esaslara uymak kaydıyla
indirimli ya da promosyonlu satış kampanyaları düzenleyebilecek.
Ancak kampanyanın süresi; iş yeri açılışı, devri, kapanışı, adres
ya da faaliyet konusu değişikliğinde 3 ayı, tasfiye durumunda ise 6
ayı geçemeyecek. Perakende işletmeler, başlangıç ve bitiş süresi
belli olmayan indirimler yapamayacak.
Mahalli idareler ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları
ile bunların ortağı olduğu şirketler ve diğer tüzel kişiler;
birlikte ya da bağımsız olarak, perakende işletmelerin katılımıyla,
yılın belli dönemlerinde, alışveriş festivali düzenleyebilecek.
Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının bu festivaller için
ayıracakları ödenek miktarı, bütçelerinin yüzde 5'ini geçemeyecek.
Alışveriş festivalinin başlangıç ve bitiş tarihleri ile festivalin
programı ve uygulama alanı önceden Bakanlığa bildirilecek.
Kanunda, sürekli indirimli satış; seri sonu, sezon sonu, ihraç
fazlası, kusurlu ve benzeri malların, perakende işletmelerce,
indirimli fiyattan ya da malların fabrika çıkış fiyatı üzerinden
yıl boyunca satılması olarak tanımlandı. Sürekli indirimli satış
yapan perakende işletmelerin ön cephesinde ve mağaza içerisinde
kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde bu satış türünü
gösterir ya da çağrıştırır ibarelere yer verilecek.
Aışveriş merkezlerinde, satış alanının en az binde beşine tekabül
eden alanın sosyal ve kültürel etkinliklerin düzenlenmesi amacıyla
ayrılması zorunlu olacak. Bakanlık, bu oranı bir katına kadar
artırmaya veya yarısına kadar azaltmaya yetkili olacak.
Alışveriş merkezlerinde, acil tıbbi müdahale ünitesi, ibadet yeri,
bebek bakım odası, çocuk oyun alanı gibi ortak kullanım alanları
oluşturulacak.
Ortak kullanım alanları, engelliler ile yaşlı ve çocukların
ihtiyaçtan dikkate alınarak oluşturulacak.
Alışveriş merkezlerinde, esnaf ve sanatkar işletmecilerine rayiç
bedel üzerinden kiraya verilmek üzere, toplam satış alanının en az
yüzde beşi oranında yer ayrılacak. Bu yerler, esnaf ve sanatkar
işletmecilerinden yeteri kadar talep olmaması ya da boşalan
yerlerin duyuru tarihinden itibaren 10 gün içinde doldurulamaması
halinde diğer talep sahiplerine de kiralanabilecek.
Alışveriş merkezlerinde, geleneksel, kültürel ya da sanatsal değeri
olan kaybolmaya yüz tutmuş meslekleri icra edenlere kiraya verilmek
üzere, toplam satış alanının en az binde 2'si oranında yer
ayrılacak. Bu yerlerin kira bedeli, rayiç bedelinin dörtte birinden
fazla olamayacak.
Hızlı tüketim mallarının satışının yapıldığı büyük mağaza ve zincir
mağazalarda, satış alanlarının en az yüzde 1'ine tekabül edecek
şekilde raf alanı, mağazanın bulunduğu ilde üretilmesi kaydıyla
yöresel ürünlerin satışına ayrılacak. Yöresel ürünlerle
doldurulamayan raf alanları, diğer ürünlerin satışı amacıyla
kullanılabilecek.
Mesleğe, mevsime ve turizme özgü şartlar ve benzeri hususlar
gözetilerek perakende işletmelerin bir kısmının ya da tamamının
çalışma saatleri, meslek kuruluşlarının müşterek teklifi üzerine
yetkili idarenin görüşü alınarak vali tarafından belirlenebilecek.
Esnaf ve sanatkâr işletmelerinin çalışma saatlerinin
belirlenmesinde, meslek kuruluşunca ilgili esnaf ve sanatkâr
odasının görüşü alınacak.
Üst meslek kuruluşlarının müşterek teklifi üzerine, faaliyet
kollarına göre perakende işletmelerin çalışma saatlerinin bölge ya
da ülke düzeyinde belirlenmesine Bakanlık yetkili olacak.
Esnaf ve sanatkar işletmelerince satışa sunulan malların etkin bir
şekilde piyasadan temini amacıyla tedarik ve dağıtım kooperatifleri
kurulabilecek. Bu kooperatiflerin kuruluşu ve ana sözleşme
değişikliği Bakanlık iznine tabi olacak.
Bakanlık; bu kooperatiflerin ortaklık şartlarını, kuruluşunda
aranacak asgari sermaye miktarını ve ortak sayısını belirlemeye,
örnek ana sözleşmelerini düzenlemeye, güvenli, açık ve istikrarlı
bir şekilde faaliyet göstermelerine ilişkin düzenlemeler yapmaya
yetkili olacak.
5362 sayılı Kanuna tabi esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının
yönetim ve denetim kurulu üyeleri, görev yaptıkları sürece, bu
madde kapsamında kurulmuş olan kooperatiflerin yönetim ve denetim
kurullarında görev alamayacak.
KOOPERATİFLER TAHSİL EDİLECEK VERGİLERİ YÜZDE 50 TUTARINDA
ÖDEYECEK
Kooperatifler, kuruldukları tarihten itibaren, 10 yıl boyunca gelir
vergisi ve kurumlar vergisi kanunları kapsamında tahsil edilecek
vergileri yüzde 50 tutarında ödeyecek.
Perakende ticaretin kanunun amacına uygun olarak yapılmasının
sağlanması amacıyla karşılıklı bilgi ve görüş alışverişinde
bulunmak, sektöre yönelik politika oluşturulmasına katkı sağlamak,
sorunları tespit etmek, alınacak önlemleri belirlemek ve ilgili
kurum ve kuruluşlar arasında işbirliğini sağlamak üzere Bakanlığın
koordinatörlüğünde Perakendeciler Konseyi oluşturulacak.
Bakanlık, kanunun uygulanması, uygulamada çıkan sorunlar ve
şikayetlerle ilgili olarak perakende işletmeler nezdinde denetim
yapmaya yetkili olacak. Yetkili idareler, yetki alanlarıyla sınırlı
olmak kaydıyla, perakende işletmeler nezdinde gerekli denetim ve
uygulamaları yapmakla görevli ve yetkili olacak. Perakende
işletmeler, yapılan denetimler sonucunda Bakanlıkça alınması
istenen tedbirlere uymak zorunda olacak. Kanuna aykırı hareket eden
perakende satış işletmelerine 2 bin lira ila 50 bin lira arasında
ceza uygulanacak.
İşyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesinde, meslek odaları, iş
yeri sahibi olarak üye kaydı yaptıracaklardan, o iş yerinde ustalık
gerektiren işleri yapacaklardan ustalık belgesi ya da en az ön
lisans diploması istemek zorunda olacak. Birden fazla kişi
çalışıyorsa, bir kişiden ustalık belgesi alınması yeterli olacak.
Odaya kayıt sırasında, ustalık belgesi veya muadili belgeler
istenmeyecek.
İş yerinin açılışında, esnaf, sanatkar ya da tacirin, kendisinden
ya da çalışanlardan her bir meslek dalında en az bir kişi için
ustalık belgesi istenecek.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın teşkilat ve görevlerine ilişkin
düzenlemeye, "Elektronik ticarete yönelik düzenlemeler
yapmak, bu konuda mevzuatla verilen görevleri yerine getirmek,
elektronik ticaretin gelişimine ilişkin çalışmalar yapmak ve
gerekli tedbirleri almak" hükmü eklenecek.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce perakende işletmelerin
almış olduğu iş yeri açma ve çalışma ruhsatlar geçerliliğini
koruyacak.
PERBİS kuruluncaya kadar, perakende işletmelerin açılış ve
faaliyete geçiş işlemleri ilgili mevzuatına göre yürütülecek.
İşyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi sürecinde yer alan yetkili
idareler ve ilgili diğer kurum ve kuruluşlar; Bakanlığın
koordinasyonunda, teknik ve personel altyapıları ile gerekli diğer
hususları PERBİS kuruluncaya kadar tamamlayarak bilgi sistemlerini
PERBİS'le uyumlu hâle getirecek..
Perakende işletmelere ait gerekli bütün bilgiler, kurulmasından
itibaren en geç bir yıl içinde Bakanlığın koordinasyonunda yetkili
idare tarafından PERBİS'e aktarılacak. Bakanlık, bu süreyi birer
yılı geçmemek üzere en fazla iki defa uzatmaya yetkili olacak.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce iş yeri açma ve çalışma
ruhsatı almış olan alışveriş merkezlerinde zorunlu olan ortak
kullanım alanları, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir
yıl içinde oluşturulacak.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, yurt içi fuar, sergi ve panayırlara
yönelik düzenlemeler yapabilecek, izin verebilecek.
Hafta Tatili Hakkında Kanun hükümleri, perakende işletmeler
hakkında uygulanmayacak.
Merkezi yönetim bütçe kanunları kapsamında yapılacak atamalar
dışında, merkezi yönetim bütçe kanunlarında yer alan kısıtlamalara
tabi olmaksızın, toplam 3 bini geçmemek üzere Bakanlık tarafından
belirlenecek boş kadrolara atama yapılabilecek.
(İHA)