Kamunun döviz satışı 3 milyar dolara yaklaştı
Bankacılık kaynakları BDDK’nın geçen cuma TL kredilere döviz varlığı sınırı getirmesiyle birlikte kamu bankaları ve Merkez Bankası’nın yoğun şekilde döviz satışı yaptığını belirterek bu hafta yapılan satışın 2-3 milyar doları bulduğunu vurguladı. Merkez Bankası net uluslararası rezervleri ise 7.53 milyar dolar seviyesinde.
Türk Lirası’ndaki değer kaybını durdurmayı ve kredileri kısmayı
amaçlayan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun geçen cuma
aldığı karar sonrası Merkez Bankası ve kamu bankalarından yoğun
döviz satışı gerçekleştirildi.
Dünya Gazetesi'nin bankacılık kaynaklarına dayandırdığı bilgiye
göre, geçen hafta Cuma günü kararın açıklanmasıyla beraber başlayan
ve bu hafta bireysel ve kurumsal talebi karşılamaya çalışan döviz
satışı 2-3 milyar doları buldu. Merkez Bankası ise para ve
banka istatistiklerinde 24 Haziran ile biten haftaya ilişkin
uluslararası net rezerv verilerini açıkladı. 17 Haziran haftasında
7 milyar 380 milyon dolar ile 20 yılın en düşük seviyesine
gerileyen IMF tanımla net uluslararası rezervler 24 Haziran
haftasında 7 milyar 531 milyon dolar ile yine 20 yılın en düşük
seviyelerinde kalmaya devam etti. Analistler bu hafta da yaşanan
döviz satışlarından kaynaklı net uluslararası rezervlerde kaybın
sürmesini bekliyor.
Önce bireysel sonra kurumsal talep
Geçen hafta cuma günü dolar/ TL’nin Türkiye piyasalarında günü
17.39 lira seviyelerinden tamamlamasının ardından BDDK’nın TL kredi
için döviz varlığı sınırı kararını açıkladı.
BDDK’nın TL kredi kullanılıp döviz alınmasını engellemek için
aldığını açıkladığı karar ilk etapta döviz varlığı sınırı aşan
şirketlerin döviz satışına yol açabileceği şeklinde yorumlandı.
Türkiye piyasaları kapalıyken ise dolar/ TL bu karara sert bir
tepki verdi ve 16.47 liraya kadar geriledi. Pazartesi sabah Türkiye
piyasaları açılana kadar 16.09 liraya kadar inen dolar/ TL,
piyasalar açıldıktan sonra ise gelen yoğun bireysel talep nedeniyle
16.40 liraya yükseldi. Bankacılık kaynakları cuma kararın
açıklanması ve pazartesi piyasalar açılıncaya kadar kamu bankaları
ve Merkez Bankası’nın yoğun bir şekilde düşük hacimli piyasada
işlem yaptığını dile getirdi.
Pazartesi günü 1 milyar dolara yaklaşan bireysel talep nedeniyle
kamunun döviz satışının sürdüğünü söyleyen bankacılık kaynakları
salı gününden itibaren ise dövizde kurumsal talebin ortaya
çıktığını vurguladı. Bankacılık kaynakları bunu şaşırtıcı olarak
yorumlarken kamunun da bu talebi karşılamak için satışlara devam
ettiğini dile getirdi. Dolar/TL ise hafta boyunca 16.09-16.73 lira
arasında hareket etti. Türkiye piyasaları kapalıyken ulaşılan 16.09
lira piyasalar açıkken bir daha görülemedi. Kaynakların verdiği
bilgiye göre cuma günü karardan itibaren düne kadar kamunun sattığı
döviz miktarının 2-3 milyar doları buldu.
Net rezervde artış 150 milyon dolar
Merkez Bankası dün ise 24 Haziran ile biten haftaya ilişkin
verileri açıkladı. Buna göre Merkez Bankası’nın IMF tanımlı net
uluslararası rezervleri bir önceki haftaya göre 150 milyon dolar
artış ile 7 milyar 531 milyon dolar oldu. 17 Haziran ile biten
haftada 7 milyar 380 milyon dolar ile 20 yılın en düşük seviyesine
gerileyen rezervler geçen hafta da bu seviyelerde kalmaya devam
etti.
Yüzde 40 sınırı yüzde 50’ye mi çıkarılacak?
Merkez Bankası, KKM, reeskont kredileri, ihracat gelirinin yüzde
40’ının Merkez Bankası’na satılması ve ülkeler arası swap
anlaşmalarıyla rezervlerini güçlendirmeye çalışıyor. Ancak döviz
piyasasına müdahale için yapılan satışlar ve BOTAŞ başta olmak
üzere KİT'lere yaptığı döviz satışları ile rezervler geriliyor.
Bankacılık kaynakları BDDK’nın bu son TL krediye döviz varlığı
sınırı adımının da Merkez Bankası’nın talebiye atıldığını dile
getirdi. Bu adımla da bir miktar döviz satışı bekleyen Merkez
Bankası’nın bir sonraki adımının ise ihracat gelirinin yüzde
40’ının değil yüzde 50’sinin Merkez Bankası’na satılması
zorunluluğu olabileceğine dikkat çekildi.
Bloke kıymetin değerini Merkez belirleyecek
Bankaların Merkez Bankası’nda tutacakları bloke menkul kıymetlerin
değerini Merkez Bankası belirleyecek. Yabancı para yükümlülükleri
için Türk Lirası cinsinden menkul kıymet tesis edilmesine ilişkin
şartları düzenleyen 10 Haziran tarihli tebliğde değişiklik yapıldı.
Değişiklik yapılan tebliğ bankalara kur korumalı mevduata dönüşüm
oranına göre belirli bir hedef veriyor. Bu hedefe uymayanlar için
de bloke olarak menkul kıymet tesis etme şartı getiriyordu. Buna
göre bankaların Merkez Bankası'nda açtıkları hesaplarda bloke
olarak bulunduracakları menkul kıymetlerin değeri Merkez Bankası
tarafından belirlenecek.
KKM hesapları 1 milyar lirayı aştı
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) haftalık
verilerine göre kur korumalı mevduat 24 Haziran ile biten hafta
itibariyle 1 milyar 18 milyon 197 bin liraya yükseldi. BDDK
verilerine göre bankacılık sektörünün kredi hacmi, geçen hafta 40
milyar 664 milyon lira artarak 6 trilyon 344 milyar 453 milyon
liraya çıktı. Bankacılık sektöründeki toplam mevduat da
(bankalararası dahil), geçen hafta 26 milyar 847 milyon lira arttı.
Söz konusu haftada yüzde 0,4 yükselen bankacılık sektörü toplam
mevduatı, 7 trilyon 7 milyar 981 milyon lira oldu. Verilere göre,
tüketici kredileri tutarı, 24 Haziran itibarıyla 9 milyar 830
milyon lira artışla 905 milyar 932 milyon liraya çıktı. Söz konusu
kredilerin 345 milyar 238 milyon lirası konut, 23 milyar 308 milyon
lirası taşıt ve 537 milyar 387 milyon lirası ihtiyaç kredilerinden
oluştu. Söz konusu dönemde taksitli ticari kredilerin tutarı 2
milyar 315 milyon lira artarak 843 milyar 302 milyon liraya çıktı.
Bankaların bireysel kredi kartı alacakları da yüzde 3,0 artışla 276
milyar 759 milyon liraya çıktı. Bireysel kredi kartı alacaklarının
115 milyar 276 milyon lirası taksitli, 161 milyar 482 milyon lirası
taksitsiz oldu. BDDK haftalık verilerine göre, bankacılık
sektöründe takipteki alacaklar, 24 Haziran itibarıyla bir önceki
haftaya göre 2 milyar 310 milyon lira azalarak 160 milyar 510
milyon liraya geriledi. Söz konusu takipteki alacakların 128 milyar
992 milyon lirasına özel karşılık ayrıldı.
Rezervlerin güçlendirilmesine odaklanılacak
Para Politikası Kurulu'nun (PPK) geçen hafta politika faizini sabit
tutma kararı aldığı toplantının dün özetleri yayımladı. Özetlerde
büyümenin kompozisyonunda sürdürülebilir bileşenlerin payı
artarken, cari işlemler dengesinde turizm kaynaklı iyileşmelerin
yanında enerji fiyatlarından kaynaklanan riskler devam ettiği
belirtilirken şu noktalara dikkat çekildi: “Cari işlemler
dengesinin sürdürülebilir seviyelerde kalıcı hale gelmesi, fiyat
istikrarı için önem arz etmektedir. Enfl asyonda gözlenen
yükseliste; jeopolitik gelismelerin yol açtığı enerji maliyeti
artışları, ekonomik temellerden uzak fiyatlama oluşumlarının geçici
etkileri, küresel enerji, gıda ve tarımsal emtia fiyatlarindaki
artışların olusturdugu güçlü negatif arz şokları etkili olmaya
devam etmektedir. TCMB'nin tüm politika araçlarında kalıcı ve
güçlendirilmiş liralaşmayı teşvik eden geniş kapsamlı bir politika
çerçevesi gözden geçirme süreci devam etmekte. Bu süreçte, politika
araçlarının Türk lirası mevduat gelişiminin desteklenmesi, APİ
fonlamasının teminat yapısında Türk lirası cinsi varlıkların
artırılması, para takası (swap) miktarının kademeli şekilde
azaltılması ve döviz rezervlerinin güçlendirilmesi istikametinde
geliştirilmesine odaklanılacak.”
Yabancı TL menkul kıymet satarken yerlinin aklı dövizde
Yabancı yatırımcıların TL menkul kıymetlerinden çıkışı geçen hafta
da devam etti. Merkez Bankası haftalık menkul kıymet
istatistiklerine göre 24 Haziran haftasında yabancı yatırımcılar
98.4 milyon dolarlık hisse senedi, 57.7 milyon dolarlık da devlet
iç borçlanma senedi sattı. Yabancı yatırımcı satış yapıp çıkarken
yurtiçi yerleşik kişilerin de döviz mevduatlarını artırdı. Merkez
Bankası haftalık para ve banka istatistiklerine göre parite
etkisinden arındırılmış olarak döviz mevduatı 769 milyon dolar
arttı. Yabancı yatırımcılar hisse senedinde son 3 haftadır DİBS'te
ise 10 haftadır kesintisiz çıkış yapıyor. Yılbaşından bu yana 24
Haziran ile biten hafta itibariyle hisse senedinde 3 milyar 317,5
milyon dolar, DİBS’te 1 milyar 741,7 milyon dolar olmak üzere
toplam çıkışı 5 milyar 59 milyon dolara ulaştı. Yurtiçi
yerleşiklerin döviz mevduatı 24 Haziran ile biten haftada hem
bireyselde hem kurumsalda arttı. Bireysellerin döviz mevduatı
parite etkisinden arındırılmış olarak 78 milyon dolar artarken,
kurumsalların döviz mevduatı BDDK’nın yeni hamlesi öncesi 691
milyon dolar arttı.