Domatesi virüs vurdu
Antalya'da domates yetiştiren çiftçilerin hayallerini 'Tobacco Mosaic Virüsü' yıktı.
Antalya'da domates yetiştiren çiftçilerin hayallerini 'Tobacco
Mosaic Virüsü' yıktı.
Antalya'nın Aksu ilçesinde maxima çeşidi domates üretmek isteyen
çiftçiler, ekim zamanı olan yaz aylarında İsrail merkezli tohum
firmasından binlerce domates fidesi aldı. Aradan geçen 5 aylık süre
sonrası hasat zamanı gelen domateslerini toplamak isteyen
çiftçiler, sera içerisinde gördükleri manzara karşısında şoke oldu.
Domateslerinin 3 ayrı renkte olduğunu gören çiftçiler, durumu fide
aldıkları firmaya iletti. Ancak firmanın konuyla ilgilenmediği
iddia edildi.
BATEM 'VİRÜSÜ' ONAYLADI
Son çare olarak İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ile Batı
Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsüne (BATEM) başvuran 300'e yakın
çiftçi, ürünlerinin incelenmesini istedi. Tarım İlçe Müdürlüğünden
gelen yetkililer seralarda yaptıkları incelemede, hasat toplanma
zamanında domateslerde kırmızının yanı sıra yeşil ve pembe renkler
olduğunu gözlemledi. Rapor oluşturan yetkililerin çiftçilere
verdikleri tutanakta, "Kırmızının yanı sıra pembe ve yeşil
renk olduğu tespit edilmiş olup, bu renklenmenin ürünün kalite ve
pazar değerinde kayıplara neden olabileceği kanaati
oluşmuştur" ibaresi yer aldı. Hemen ardından BATEM'E giden
çiftçiler, ürünlerinin analiz edilmesini talep etti. Burada
ürünlere uygulanan ELISA testi sonucu ise çiftçilere verilen analiz
raporunda "Ürüne yapılan ELISA testi sonucunda Tobacco
Mosaic Virüsü tespit edilmiştir" denildi.
"ÖNLEM ALMADIĞI İÇİN ÇİFTÇİ BÜYÜK ZARARA
UĞRADI"
Konuyla ilgili açıklama yapan Ziraat Mühendisi Veli Saçıkara,
virüslü domatesin insan sağlığına bir zararının olmadığını ancak
ürün değeri ve kalite yönünden pazar değerinin oldukça düşük
olduğuna dikkat çekti. Virüsün halk arasında kanser olarak
adlandırıldığını belirten Saçıkara, "Çiftçiler çok büyük
kayba uğruyor. İnsan sağlığı yönünden zararı yok ancak ürün değeri
ve kalitesi düşük olduğu için çiftçiler satamamakta. Bu hastalığın
sebebi tohumdan kaynaklanıyor. Aslında Türkiye girişi yasak olan
viral bir hastalık ama tohum firması dikkat etmediği ve önlem
almadığı için çiftçi büyük zarara uğradı. Firmanın bunu önceden
analiz edip dağıtmaması gerekiyor. Çünkü çiftçi ürününün virüslü
olduğunu bilemez. Bu sebepten dolayı yaklaşık 300 çiftçi
mağdur" dedi.
"BUNLARA VERDİĞİMİZ DEĞERİ ÇOCUKLARIMIZA
VERMİYORUZ"
Anne ve babasıyla birlikte 3,5 dönümlük 2B arazilerinde
yetiştirdikleri ürünleri çöpe dökmek zorunda kaldıklarını belirten
İsa Bilgiç "Ağustos'un 5'inde aldığım domates ilk etapta
çok güzel gitti. Meyvesinde bir sıkıntı yoktu. Ama renk almaya
başladıktan sonra alalı bulalı bir hal aldı. Firma yetkililerini
aradık telefonlarına bakmadı. 3,5 dönüm zararımız var. Ekmiş
olduğum maxima domatesin dönüme maliyeti 7 bin lirayı buluyor. 3
dönüm yerde 21 bin lira para ediyor. Bunun işçi parası, gübre
parası, ilaç parası, üstüne bir de para etmedi, zaten çeşit bozuk
olunca alan da olmadı. Zararımız çok büyük" dedi.
Oğlunun ürünleri satamadığını söyleyen Teslime Bilgiç de,
"Biz buna verdiğimiz değeri çocuklarımıza veriyoruz. Ben 50
TL yevmiyeli işçiler çalıştırıyorum. 2B arazisine kira da ödüyorum.
Verdikleri fidenin hepsi kanserli çıktı. Pazara gidiyoruz
satamıyoruz, hale götürüyor oğlum yine satamıyor. Kanserli diye
kimse almıyor bunu. 50 derece sıcağın altında çalıştık, hepsini
çöplere döktük" diye konuştu.
"2017'Yİ UMUTLA BEKLİYORDUK, BU İLLETTEN DOLAYI KEPAZE
DURUMDAYIZ"
150 bin lira zararı olduğunu belirten üreticilerden diğer bir
üretici Mehmet Kaplan ise, ürünün yüzde 90'ında sorun yaşadığını ve
bu ürünlerin hepsini çöpe döktüğünü söyledi. Fideleri almadan önce
kendisine virüslü olmayacağı garantisinin verildiğini öne süren
Mehmet Kaplan, "Benim üç tane bankada 200 bin liraya yakın
kredi borcum var. Fiyatlar artmıştı, umutla bekliyorduk 2017'yi ama
yine karamsar bir şekilde girdik. Bu iletten dolayı umudumuzu
yitirdik. Hiçbir pazarı olmayan bir şey, olduğu gibi çöpe
döküyoruz. Batma derecesine geldik, kepaze durumdayız"
ifadelerini kullandı.
(Harun Erdoğdu - Suat Metin / İHA)