BES'e otomatik katılımda geri sayım başladı
Kamu ve özel sektördeki 45 yaşını doldurmamış çalışanların, işverenleri aracılığıyla BES'e otomatik katılımını öngören süreç 1 Ocak'ta başlıyor.
ANKARA (AA) - Türkiye'de tasarrufların artırılması amacıyla kamu
ve özel sektörde çalışanların işverenleri aracılığıyla Bireysel
Emeklilik Sistemine (BES) otomatik katılımını öngören süreç 1
Ocak'ta başlıyor.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, yeni yılla birlikte
sisteme ilk etapta bin ve üzerinde istihdamı olan özel sektör
çalışanları dahil edilecek.
Personel sayısı 250-1000 olan özel sektör, kamu idareleri ve sosyal
güvenlik kurumlarında çalışanlar 1 Nisan 2017'de, çalışan sayısı
100-249 olan işverene bağlı özel sektörde bulunanlar ise 1 Temmuz
2017'den itibaren sisteme geçecek.
Buna göre kamu ve özel sektörde faaliyet gösteren veya yeni işe
giren 45 yaşını doldurmamış çalışanların ücretinden kesilecek
asgari katkı payı miktarı, prime esas kazancın yüzde 3'ü
olacak.
Çalışanlar tarafından ödenen katkı paylarına, mevcut bireysel
emeklilik sistemi ile aynı koşullara tabi olarak yüzde 25 devlet
katkısı teşviki verilecek. Çalışanlara 2 aylık cayma süresi
tanınacak. Bu süre sonunda sistemde devam etmeye karar verenlere
bin lira tutarında devlet katkısı sağlanacak. Emeklilik halinde ise
hesabındaki birikimi en az 10 yıl süreli yıllık gelir sigortası
sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana birikiminin yüzde
5'i oranında ek devlet katkısı teşviki verilecek.
Otomatik katılım sistemine şartları taşıyan tüm çalışanlar dahil
olacak. Çalışanlar otomatik katılım kapsamı dışındaki BES
sözleşmesiyle otomatik katılım sistemine devam edemeyecek.
İşverenlerin yükümlülükleri
İşverenler ise otomatik katılım için emeklilik planı düzenleme
konusunda Hazine Müsteşarlığı tarafından yetkilendirilmiş 18
emeklilik şirketinden en az biri ile emeklilik sözleşmesi imzalamak
zorunda olacak. Sözleşme imzalayacağı şirketin seçiminde, hizmet
kalitesi ve çalışanlara sunulan avantajları dikkate alacak işveren,
çalışan tarafından sisteme ödenecek katkı paylarının çalışanın
ücretinden kesilerek emeklilik şirketine aktarılmasını
sağlayacak.
Söz konusu katkı payının zamanında emeklilik şirketine
aktarılmaması veya geç aktarılması halinde işveren, çalışanın
birikiminde oluşabilecek parasal kaybı telafi etmek zorunda olacak.
Tahsil işlemleri, emeklilik şirketleri veya bu amaçla
yetkilendirilecek bir şirket tarafından takip edilecek.
Çalışan sayısının belirlenmesinde, birden fazla iş yeri olan
işverenler için bütün iş yerlerindeki çalışanlar toplamı göz önünde
bulundurulacak.
İşverenle şirket arasında tarafların yükümlülüklerini detaylandıran
bir sözleşme imzalanacak. Otomatik katılım kapsamında çalışanlardan
herhangi bir form doldurulması veya herhangi bir imza istenmeyecek.
İşveren otomatik katılım sistemi kapsamında çalışanı adına katkı
payı ödemesi yapamayacak. Diğer taraftan, işveren grup emeklilik
sözleşmesi (İGES) kapsamında çalışana katkı payı ödemesi
yapılabilecek. Birden fazla işverenle çalışanlar için otomatik
katılım kapsamında her bir işvereni nezdinde otomatik katılım
sözleşmesi açılacak.
Çalışanların fon tercihleri alınacak
Öte yandan işveren, çalışanların katkı paylarının yönlendirileceği
fonlara ilişkin olarak "faiz içeren" veya
"faiz içermeyen" şeklinde tercihlerini almak,
tercihte bulunmayanlar adına tercihte bulunmak, çalışan bilgilerini
şirkete göndermek ve çalışanın sözleşmesi ile ilgili bir takım
taleplerini şirkete iletmekle de yükümlü olacak.
Çalışanlar tarafından faizli veya faizsiz fon tercihinin
yapılmaması durumlarında, işveren anlaşma yapacağı emeklilik
şirketine ön tanımlı bir tercihte bulunabilecek.
Katkı payları yapılan tercih doğrultusunda öncelikle 2 aylık süre
boyunca faizli ya da faizsiz fonlarda değerlendirilecek, akabinde
ise standart fonda yatırıma yönlendirilmeye devam edecek.
İşverenler yükümlülükleri bakımından Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı tarafından denetlenecek. Yükümlülüklerini ifa etmeyen
işverenlere idari para cezası uygulanması söz konusu olacak.
Çalışan iş değiştirdiğinde, yeni işverenin de otomatik katılım
kapsamında bir emeklilik planı yok ise mevcut emeklilik planına
devam edebilecek.
Otomatik katılım kapsamında çalışanlardan sisteme girerken giriş
aidatı, sistemden ayrılma durumunda ise herhangi bir ertelenmiş
aidat ya da ücret ödemesi alınamayacak. Sistemde bulunduğu sürece
çalışanların emeklilik hesabındaki birikimleri üzerinden Fon
İşletim Gider Kesintisi (FİGK) dışında bir kesinti
yapılmayacak.
Devlet katkısını hak kazanma süreleri
Otomatik katılım kapsamında sunulacak yüzde 25 devlet katkısı
teşviki ile bin liralık ek devlet katkısını hak kazanma süreleri,
sistemde tamamlanan yıl sayısına göre aynı olacak. Buna göre 0-3
yılda sistemden ayrılanlara devlet katkısı verilmeyecek. Devlet
katkısı hak ediş oranı 3-6 yıl için yüzde 15, 6-10 yıl için yüzde
35, 10 yılını dolduranlar için yüzde 60, sistemde en az 10 yıl
bulunan ve 56 yaşını tamamlayan çalışanlar için yüzde 100
olacak.
Otomatik katılım kapsamında elde edilen emeklilik ve devlet
katkısına esas süreler ile diğer hak ve yükümlülükler, bu kapsamda
kurulmamış BES sözleşmeleri ile birleştirilemeyecek.
Çalışan işten ayrılması durumunda, doğrudan emeklilik şirketi ile
tüm iş ve işlemlerini gerçekleştirecek. Çalışan katkı payı ödemeye
dışarıdan devam edebilecek veya hesabını sonlandırabilecek.
Pilot uygulamada sistemde kalış oranı yüzde 99 oldu
Öte yandan Hazine Müsteşarlığınca söz konusu uygulamaya
çalışanların katılımını görebilmek amacıyla 2014 yılında bir pilot
çalışma yapıldı. Buna, Bursa, İstanbul ve Tekirdağ illerinden
toplam 7 işveren ve 604 çalışan katıldı. Pilot proje kapsamında
çalışanlar, işverenleri tarafından otomatik olarak BES'e dahil
edildi. Çalışanlara bireysel emeklilik mevzuatına uygun olarak 60
gün içinde sistemden ayrılma imkanı verildi. Söz konusu süre
sonunda 604 çalışandan yalnızca 4'ü bu hakkı kullanırken,
çalışanların yüzde 99’u sistemde kalmayı tercih etti.