Anlaştılar
Dün Rusya'nın Astrahan kentinde gerçekleştirilen Hazar Denizi'ne komşu ülkelerin devlet başkanlarının 4. Zirvesi sonuçlarıyla ilgili Azerbaycan Dışişleri Bakan Yardımcısı Halef Halefov tarafından düzenlenen basın toplantısında Hazar Denizi'nin hukuki statüsünün belirlenmesi için önemli anlaşmalara imza atıldı.
Dün Rusya'nın Astrahan kentinde gerçekleştirilen Hazar Denizi'ne
komşu ülkelerin devlet başkanlarının 4. Zirvesi sonuçlarıyla ilgili
Azerbaycan Dışişleri Bakan Yardımcısı Halef Halefov tarafından
düzenlenen basın toplantısında Hazar Denizi'nin hukuki statüsünün
belirlenmesi için önemli anlaşmalara imza atıldı.
Rusya'nın Astrahan kentinde yapılan Hazar Denizi'ne komşu ülkelerin
devlet başkanlarının 4. Zirvesi sonuçlarıyla ilgili Azerbaycan
Dışişleri Bakan Yardımcısı Halef Halefov düzenlediği basın
toplantısında konuştu. Halef Halefov, devlet başkanlarının
açıklamalarının Hazar Denizi'nin statüsü meselesinin çözümü için
temel ilkeleri ortaya koyduğunu belirterek, "Sonraki zirve
Kazakistan'da yapılacak ve çalışma grubuna sözleşme projesinin
imzalanması için son seçeneğinin hazırlanmasına karar
verildi" dedi.
Hazar'ın statüsüne ilişkin 18 yıldır süren görüşmelerde en büyük
ilerlemenin Astrahan Zirvesi'nde elde edildiğini bildiren Halefov,
"Bu zirve görüşmelerde yeni bir aşama olarak kabul
edilebilir. Zirve çerçevesinde kabul edilen ortak bildiri,
bağlanmış anlaşmalar bir çok konulara açıklık getirdi"
açıklamalarını yaptı.
Azerbaycan henüz 1994 yılında "Yüzyılın
Anlaşması"nı hazırlarken Hazar'da uluslararası
işbirliğinin temelini oluşturdu. Eskiden Rusya ve Kazakistan,
imzalanan üçlü anlaşmalarda Hazar'da bulunan yatakların
işletilmesiyle ilgili hakkımızı tam temin ediyordu. Alınan kararda
kaynakların korunması ve kullanılması konusunda bütün meselelerin 5
taraflı anlaşma kapsamında görüşülmesi için hükümetler arası
çalışma grubu oluşturuldu.
Tüm Hazar ülkelerinin ortak görüşü Hazar barış denizi olarak
kalması, tüm sorunların ve konuların istisnasız olarak barışçı
yollarla çözülmesi oldu. Diğer Hazar ülkeleri gibi Azerbaycan da
Hazar'ın askeri amaçla kullanılmasına karşı.
Halefov, "Zirvede Hazar'ın yüzeyi ile ilgili anlaşmaya
varılsa da, temel sorun Hazar'ın dibi, yani doğal kaynaklardan
yararlanma meselelerindedir. Bu yönde Azerbaycan Rusya ve
Kazakistan arasında anlaşma elde edilse de Türkmenistan ve İran'la
görüş ayrılıkları mevcut" dedi.
2016 yılında Astana'da gerçekleştirilecek 5. Hazar zirvesine kadar
devletlerarası işçi komisyonları Hazar Deniz'in statüsü ile ilgili
nihai sözleşmenin tüm maddelerini belirlemeleri gerekiyor. Zirve
kapsamında Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Rusya
Cumhurbaşkanı Vladimir Putin arasında görüş gerçekleştirildi.
Görüşmede liderler zirvenin önemini ve ikili ilişkilerin gelişmesi
konularını ele aldılar. Aynı zamanda cumhurbaşkanlarının
katılımıyla karşılıklı destek ve yatırımların korunmasına ilişkin
devletlerarası anlaşma imzalandı. Anlaşmayı Rusya'nın Ekonomik
Kalkınma Bakanı Aleksey Ulyukayev ve Azerbaycan Ekonomik Kalkınma
Bakanı Şahin Mustafayev imzaladı.
4. HAZAR DENİZİ'NE KOMŞU ÜLKELER ZİRVESİ
Hazara kıyısı olan 5 ülke lideri dün toplandığı zirvede 5 anlaşmaya
imza attı. Anlaşmalar Hazarda hidrojeoloji alanda işbirliği,
olağanüstü durumların önlenmesi, biyolojik kaynakların korunması ve
onların kullanımıyla ilgili işbirliğini kapsıyor.
Rusya'nın Astrahan kentinde dördüncüsü yapılan zirveye Rusya Devlet
Başkanı Putin'in yanı sıra Hazar'a komşu ülkeler Azerbaycan
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani,
Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev ve Türkmenistan
Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhammedov katıldı.
Hazar Denizi'ne komşu ülkeler zirvesinde yapılan açıklamada, statü
sorununun çözülmesi ile ilgili anlaşmanın 2016'da Kazakistan'ın
Astana kentinde yapılacak zirvede imzalanabileceğini duyuruldu.
Çalışma Grubu'nun bir sonraki görüşmesi Kasım-Aralık aylarında
Bakü'de yapılacak.
Aynı zamanda liderler, taraf ülkelerin Hazar Denizinin kaynaklarını
kullanım sınırı da kararlaştırdı. Deniz konusunda her bir devletin
kıyısından 15 deniz mili, balık avı içinse kıyıdan 10 deniz mili
mesafe belirlendi.
(İHA)