Piyasalar çalkalanıyor: Trump’ın tarifeleriyle ilgili 5 kritik soru ve cevap

1. Trump’ın Göreve Gelmesiyle Neler Değişti?
Donald Trump, 5 Kasım 2024’teki ABD Başkanlık seçimlerini kazanarak 20 Ocak 2025’te göreve başladı. Bu tarihten itibaren ABD’nin küresel ticaret stratejisi, dış ticaret açığını azaltma vaadine paralel olarak daha korumacı bir yaklaşıma evrildi. Seçim kampanyası boyunca sıkça dile getirilen tarife söylemleri, göreve geldikten sonra somut adımlarla hayata geçti. Bu gelişmeler, küresel piyasalarda risk algısını tetikleyerek varlık fiyatlamalarının ana gündemi haline geldi. Yatırımcılar, Trump’ın politikalarının ekonomi üzerindeki etkilerini anlamaya çalışıyor.

2. Tarifeler Piyasalar İçin Ne Anlama Geliyor?
Trump’ın tarife politikası, ithal ürünlere ek fiyat artışları getirerek ABD’nin dış ticaret açığını düşürmeyi ve yerli üretimi teşvik etmeyi amaçlıyor. Ancak bu durum, ithalat maliyetlerini artırarak talebi düşürebilir ve küresel ticaret dinamiklerini değiştirebilir. ABD’li şirketler, özellikle yurtdışında üretim yapanlar, ek gümrük vergisi yüküyle karşı karşıya kalacak. Bu da şirketlerin ve ülkelerin uzun vadeli stratejilerinde köklü değişikliklere yol açarken, merkez bankaları ve ekonomik öngörüler üzerinde belirsizlik yaratıyor.

3. Karşılıklılık Esaslı Tarifeler Neleri Değiştirecek?
Geçtiğimiz hafta Trump’ın imzaladığı kararnameyle hayata geçen tarifeler, ABD’nin ticaret ortaklarıyla olan dış ticaret açığını azaltmayı hedefliyor. Ocak 2025’te 130,7 milyar dolarla rekor seviyeye ulaşan ticaret açığı, şubat verilerine göre AB’ye 30,9 milyar dolar, Çin’e ise 26,6 milyar dolar olarak kaydedildi. Yeni tarifeler kapsamında AB’ye %20, Çin’e %34, Vietnam’a %46, Japonya’ya %24 gibi değişen oranlarda ek vergiler getirildi. Bu adımlar, küresel tedarik zincirlerini ve ticaret hacimlerini doğrudan etkileyecek.

4. Risk Algısı Neden Artıyor?
Trump’ın ardı ardına gelen tarife açıklamaları, küresel ekonomiye dair tahminleri zorlaştırıyor. Çin, Vietnam ve Tayvan gibi üretim merkezlerinin tarifelerden olumsuz etkilenmesi, bu ülkelerin borsaları başta olmak üzere küresel pay piyasalarında risk algısını yükseltiyor. Ülkelerden gelen ve beklenen misilleme adımları, ticaret savaşlarının derinleşebileceği endişesini güçlendiriyor. Ucuz iş gücü ve gelişmiş altyapıya sahip bölgelerdeki ekonomik sarsıntılar, piyasalarda istikrarsızlığı körüklüyor.

5. Tarifeler ve Satış Baskısı Sonrası Neler Oldu?
2 Nisan 2025’te Trump’ın tarifeleri açıklamasının ardından, perşembe günü Asya borsalarından başlayan satış dalgası küresel çapta yayıldı. Japonya’da Nikkei 225 %7,7 düşüşle 31.187 puana, Güney Kore’de Kospi %5,6 kayıpla 2.328 puana geriledi. Avrupa’da ise DAX 40 %7,1, CAC 40 %6,3 değer kaybetti. Haftanın ilk gününde derinleşen bu satışlar, ülkelerin 5 yıllık kredi risk primlerini (CDS) artırırken, tahvil talebini yükseltti ve faizleri düşürdü. Güvenli liman arayışı, piyasalardaki belirsizliğin bir yansıması oldu.