Hazar Denizi anlaşması imzalandı!
Hazar Denizi'nin ve altında yatan kaynakların, kıyısı olan ülkeler tarafından kullanılabilmesine olanak tanıyan anlaşma imzalandı. 20 yıl süren müzakerelerin ardından gelen anlaşmaya Rusya, İran, Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan imza atacak. Anlaşmaya göre, kıyısı bulunmayan ülkeler Hazar Denizi'nde asker bulunduramayacak
Hazar denizinin kıyısı olan ülkeler tarafından paylaşılması ve
kullanılabilmesi için 20 yılı aşkın süredir yürütülen müzakereler,
liderlerin bugün imzaladığı anlaşmayla nihayetlendi.
Kazakistan'ın Aktau kentinde düzenlenen Hazar Ülkeleri Devlet
Başkanları Zirvesi'ne Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan
Nazarbayev, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, İran
Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve
Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbangulu Berdimuhammedov katıldı.
Hazar'da ekonomi, ulaştırma, çevre, güvenlik ve diğer alanlarda
işbirliği konularının ele alınacağı zirvede, geçen yıl aralık
ayında Moskova'daki Hazar Ülkeleri Dışişleri Bakanları
Toplantısında mutabakat sağlanan Hazar'ın hukuki statüsüyle ilgili
anlaşmaya imzalar atıldı.
Anlaşma taslağına göre, Hazar Denizi'nin dibi ve toprak altı
bölgeleri farklı alanlara bölünürken, deniz yüzeyi de deniz sahası,
deniz hududu, balıkçılık alanları ve kaynakların kullanımı gibi
esaslara göre paylaştırılacak.
Sahilden 15 deniz mili mesafeye kadar olan bölgeler, her ülkenin
kendi arazisi olarak kabul edilecek. Bu mesafeye 10 deniz mili
eklenerek toplam 25 mil, her ülkenin balıkçılık alanı olarak
belirlenecek. Diğer kısımlar ise ortak kullanıma açık, tarafsız
bölge olacak.
Kıyıdaş ülkelerin iş birliği ilkelerini ve yasal sorumluluklarını
içeren ve beş devlet için eşit şartlar getirdiği vurgulanan taslağa
göre, Hazar'ın dibi, yan yana ve karşı karşıya olan ülkeler
arasında bölgelere bölünecek.
Hazar denizinin hava sahasının kullanımına ilişkin istişarelere
anlaşmanın imzalanmasından sonra da devam edilecek. Ancak,
anlaşmayla kıyıdaş beş ülkenin dışında Hazar denizinde yabancı
askeri varlıkların bulunması yasaklanacak.
İran, Rusya, Azerbaycan, Türkmenistan ve Kazakistan, tam bir enerji
denizi olan Hazar'dan daha fazla pay alabilmek için 1996 yılından
bugüne müzakereler sürdürüyordu. Müzakereler, Hazar'ın deniz mi
yoksa bir göl mü olduğu noktasında kilitleniyordu.
Yaklaşık 50 milyar varil petrol ve 9 trilyon metreküplük doğalgaz
rezervinin bulunduğu tahmin edilen Hazar'ın, bugün imzalanacak
anlaşmada deniz olarak tarif edildiğini ve paylaşımın da buna göre
yapıldığını belirtiyor.
NAZARBAYEV: TARİHİ BELGEYİ İMZALAYACAĞIZ
Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, bugün Hazar denizine
kıyısı olan ülkelerin devlet başkanlarının 20 yıldır müzakere
edilen bölgenin hukuki statüsüyle ilgili tarihi belgeyi
imzalayacaklarını bildirdi.
Nazarbayev, Mangıstau eyaletine düzenlediği iş ziyareti
çerçevesinde bölgenin sosyal ve ekonomik kalkınması konularına
ilişkin düzenlediği toplantıda yaptığı konuşmada, Hazar bölgesinin
tarihi, kültürel, manevi, ideolojik ve jeopolitik önemi üzerinde
durdu.
Ülkede petrol ve doğalgaz endüstrisi, altyapı, ulaştırma ve
lojistik potansiyelinin gelişmesi bağlamında Mangıstau eyaletinin
ulusal ekonomiye büyük katkı sağladığına işaret eden Nazarbayev,
Nurlu Yol (Nurlı Jol) kalkınma programı sayesinde eyaletin önemli
ulaştırma ve lojistik merkezi haline geldiğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Nazarbayev, bölgedeki uluslararası havalimanı,
demiryolları, karayollarının yanı sıra, Aktau ve Kurık limanlarının
ülke ekonomisine büyük etki sağlayacağını kaydetti.
Mangıstau eyalet merkezi Aktau kentinde yapılacak 5. Hazar Ülkeleri
Devlet Başkanları Zirvesi'ne hazırlık konularına değinen
Nazarbayev, "Yarın, burada Hazar'a kıyısı olan ülkelerin devlet
başkanları toplanacak ve 20 yıldır müzakere ettiğimiz Hazar
denizinin hukuki statüsüyle ilgili tarihi belgeyi imzalayacaklar."
diye konuştu.
"AKTAU, KAZAKİSTAN'IN ANTALYASI HALİNE
GELECEK"
Mangıstau ziyareti çerçevesinde bir tatil yerini ziyaret eden
Nazarbayev, turistler ile sohbetinde Hazar'da tatil yapmanın
avantajlarına vurgu yaptı.
Daha önce Alakol, Balkaş ve Burabay tatil yerlerini ziyaret
ettiğini hatırlatan Nazarbayev, "Burası iç turizmin gelişmesi için
yeni perspektifleri açıyor. Bu alanı geliştirmeyi planlıyoruz ve
gelecekte Aktau Kazakistan'ın Antalyası haline gelecek." dedi.