ABD'de 'kapanma' nedeniyle işten çıkarmalara yargı freni

San Francisco Bölge Yargıcı Susan Illston, federal kurumların 10 Ekim'de federal hükümetin yükünü azaltmayı amaçlayan işten çıkarma bildirimleri yayınlamaya başlamasının ardından, bu uygulamayı geçici olarak durduracak bir karar açıkladı. Cumhuriyetçi yönetimi, "verdiği kararları iyice değerlendirmeden hareket etmekle" eleştiren Illston açıklamasında, "Bu programların çoğunda hazırız, nişan alıyoruz, ateş ediyoruz. Bunun bir insani bedeli var ve bu tolere edilemeyecek bir bedel" ifadelerine yer verdi. Illston'ın geçici durdurma kararı, 1 Ekim'de başlayan hükümet kapanmasının ardından geldi.

ABD Kamu Çalışanları Federasyonu ve diğer bazı federal işçi sendikaları, Illston'dan yönetimin yeni işten çıkarma bildirimleri yayınlamasını ve halihazırda çıkarılma kararı verilmiş olanların işlemini iptal edecek geçici bir yasaklama emri talep etmişti. ABD hükümeti, 8 federal kurumdan 4 bin 100'den fazla çalışanı işten çıkarmayı planladığını belirtmişti.

Hükümet 1 Ekim'de kapanmıştı
ABD'de 2025 mali yılı 30 Eylül Salı gece yarısı itibarıyla sona ererken federal hükümet, yeni mali yıl başlamadan önce Kongre'nin geçici bütçe tasarısını onaylayamaması nedeniyle kapanmıştı. Federal kamu kuruluşlarının faaliyetlerini sürdürmesini sağlayacak geçici bir bütçe tasarısının Kongre'den geçememesi, 2019'dan bu yana ilk kez hükümetin kapanmasına yol açmıştı. Demokratlar, sağlık sigortası sübvansiyonlarının süresinin uzatılmasını ve Medicaid kesintilerinin geri alınmasını talep ederken Cumhuriyetçilerin tasarısına destek vermeyi reddediyor. Cumhuriyetçiler ise mevcut harcama düzeylerinde herhangi bir değişiklik içermeyen geçici bir bütçe tasarısının geçirilmesi konusunda ısrar ediyor.

Federal hükümetin kapanması ne anlama geliyor?
Amerikan kanunlarına göre Kongre, 1 Ekim'de başlayıp 30 Eylül'de sona eren mali yıl için bütçeyi onaylayamazsa aranın geçici bütçelerle kapatılması gerekiyor. Geçici bir bütçenin de kabul edilemediği dönemlerde federal hükümet, harcama yetkisini kaybederek temel hizmetler dışındaki tüm faaliyetlerine ara veriyor. Bu süreçte, "temel" olmayan hizmetlerde görevli kamu çalışanları ücretsiz izne çıkarılırken, ABD ordusu, istihbarat kurumları, kamu hastaneleri, havaalanları ve hapishanelerde görevli personel çalışmaya devam ediyor. "Temel personel" kategorisinde yer alan bu çalışanlar, kapanma dönemlerindeki maaşlarını, genellikle Kongre yeni bir bütçe geçirene kadar alamıyor.