için kaldı

Nizamülmülk kimdir, ne zaman ve neden öldü? İşte Nizamülmülk’ün hayatı hakkında merak edilenler…

Nizamülmülk, Sultan Alparslan ve Melikşah dönemlerinde devlet yönetiminde etkili bir isim olmakla birlikte, kaleme aldığı Siyasetname isimli kitapla tarihte büyük bir iz bıraktı. Dönemin ünlü siyaset bilimcisi Nizamülmülk’ün ölümü ise bir haşhaşinin elinden oldu…

POSTA POSTA
Nizamülmülk kimdir, ne zaman ve neden öldü? İşte Nizamülmülk’ün hayatı hakkında merak edilenler…

Nizamülmülk’e, devletin düzeni anlamını taşıyan ismini, Abbası halifesi Kâim bi Emrillah verdi. Devlet düzeni hakkındaki ileri görüşleri ve uygulamalarıyla çağın ötesinde işlere imza atan ünlü siyaset insanı, kurduğu Nizamiye Medreseleri batı Avrupa üniversitelerinin de temelini kurmuş oldu…

NİZAMÜLMÜLK KİMDİR?

Ünlü Siyâsetnâme adlı kitabın yazarı Nizamülmülk, Büyük Selçuklu Devleti'nin veziri ve olan Fars devlet adamı aynı zamanda siyaset bilimcidir. İsmi, devletin düzeni anlamını taşıyan Nizamülmülk, devlet yönetiminde hayli etkili olmuştur ve vezirliği Alparslan ve Melikşah dönemlerine yayılmıştır.

21 Zılkade 408/10 Nisan 1018 yılında İran'ın, Horasan'da Tus şehrinde dünyaya gelen Nizamülmülk, ilk devlet görevini Gazneliler sultanları için yapmıştır. Devlet işleriyle ilk olarak Gazne Devleti'nin Horasan valisinin yanında çalışarak başlayan Nizamülmülk, 1059 yılında Gazneliler Horasan valisi oldu.

1063 yılından itibaren Selçuklular devletinde Alparslan'ın Belh valisinin yanında çalışmalarına devam eden ünlü siyaset insanı, 1064 yılında Büyük Selçuklu Devleti'ne vezir olarak atandı. 1063-1072 yılları arasında hüküm süren Alp Arslan ve 1072-1092 yılları arasında da Melikşah döneminde vezirlik görevinde bulundu.

Nizamülmülk ismi ise Abbası halifesi Kâim bi Emrillah tarafından verildi.

Nizamülmülk kimdir, ne zaman ve neden öldü? İşte Nizamülmülk’ün hayatı hakkında merak edilenler… - Resim : 1

NİZAMİLMÜLK NE ZAMAN VE NASIL ÖLDÜ?

Bir rivayete göre 16 Ekim 1092 (10 Ramazan 485 Hicri) tarihinde İsfahan'dan Bağdat’a giderken, bir dilekçe vermek bahanesiyle kendinin El-Gazzalinin öğrencisi olduğunu ileri sürerek yanına çıkan İbni Tahir isimli bir Alamut fedaisi Haşhaşi tarafından ucunda zehir olan bir hançer ile öldürüldü.

İbni Tahir adlı suikastçinin dedesi, İsmail'in soyundan gelen ve Selçuklu Devleti tarafından öldürülen, cemaat içinde önemli bir isimdi.

Ancak olayın çıkışındaki genel düşünce, zamanında da kaleme alındığı gibi, Nizamülmülk'ün damadı olan Mukatil b. Atiyye'nin bizzat konferansa katıldığı ve bu konferansta hazırladığı yazıya göre Melikşah'ın emirleri ile Nizamülmülk başkanlığında, İslam içinde ayrılan mezheplerin nedenini ve hak olanı bulmak amacıyla, Sünni ve Şii din alimlerinin arasında yapılan tarafsız bir ilmi toplantıdan sonra Sultan Melikşah'ın ve Nızamülmülk'ün Şiiliğe dönmesini izleyen dönemde Sünnilerce hicri 485 yılı Ramazan ayının 12'nci günü (Miladî, 16 Ekim 1092) Vezir Nizamülmülk, hemen ardından da Selçuklu Sultanı Melikşah şehit edildi.

NİZAMÜLMÜK’ÜN FAALİYETLERİ

Nizamülmülk, İsfahan, Bağdat, Belh, Nişabur, Basra, Herat, Amol ve Musul'daki Nizamiye Medreselerini kurdurdu. Nizamiye Medreselerinin teşkili ve mevcut toprak sisteminin aksayan yönlerinin tadil edilmesi gibi Selçuklu devletinin müesseseleşme ve merkezileşmesi yönünde önemli sayılabilecek teşebbüslerin altına imzasını attı. Nizamiye Medreseleri adını Nizamülmülk'den alırken, Bağdat'taki Medresenin başına İmam-ı Gazali'yi getirildi. Bu medreselerin kurumlaşması ve gelişmesi tüm İslam ülkelerinde olduğu gibi ilk batı Avrupa üniversitelerinin de temeli oldu.

NİZAMÜLMÜLK SÖZLERİ

Nizamülmülk, Siyasetname adlı eserinde devlet yönetimine ilişkin önemli tavsiyelere yer verdi. İşte, o tavsiyelerden bazıları…

  • Sultan, ilimle ve ilim adamlarıyla dost olmalıdır.
  • Âlimlerle meşveret yapmalı ve onların tavsiyelerini dikkate almalıdır.
  • Herkes liyakatine göre değerlendirilmelidir. Kişide aranması gereken şey mülk değil hünerdir. Soyu sopu belli olan kimseler varken devlet vazifesi ne idüğü belirsiz olanlara verilmemelidir.
  • Yönetici, yapacağı her işte Allah'ın rızasını gözetmeli. O'nun emrine boşun eğerek yoluna ve kuluna hizmet etmelidir.
  • Acelecilik, kudretlilerin değil, zayıfların işidir.
  • Devletin bekası için ehil olmayan kimselere iş buyurulmamalıdır.
Önemli Not: Bu haber içerik ortaklığı kapsamında POSTA internet sitesinden, F5Haber.com editörlerinin hiçbir editoryal müdahalesi olmadan otomatik olarak geldiği şekliyle alınmıştır. Bu haberlerin hukuki muhatabı haber kaynaklarıdır. Haberlerle ilgili her tür şikayetinizi sikayet@f5haber.com adresimize gönderebilirsiniz.
SONRAKİ HABER